Δαμάζοντας την τεχνολογική δύναμη της Κίνας

Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, έχει εντείνει την πολιτική της απόκριση στον οικονομικό και τεχνολογικό ανταγωνισμό μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Τον Ιούλιο ψηφίστηκε ο νόμος Creating Helpful Incentives to Produce Semiconductors (CHIPS) and Science Act (Δημιουργώντας Βοηθητικά Κίνητρα για την Παραγωγή Ημιαγωγών και Επιστήμης), ο οποίος θα διαθέσει περίπου 280 δισεκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση της αμερικανικής παραγωγής ημιαγωγών και της Έρευνας και Ανάπτυξης (R & D) και για την χρηματοδότηση πρωτοβουλιών εκπαίδευσης και ανάπτυξης του εργατικού δυναμικού. Τον Οκτώβριο, το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ ανακοίνωσε ελέγχους εξαγωγών που αποσκοπούν στον περιορισμό της δυνατότητας της Κίνας να αγοράζει ή να κατασκευάζει τους προηγμένους ημιαγωγούς, τα τσιπ, και τους υπερυπολογιστές που χρειάζεται το Πεκίνο για να ενισχύσει τον στρατό του και να προωθήσει την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Τα βήματα αυτά αντικατοπτρίζουν την επιταχυνόμενη στροφή της Ουάσινγκτον προς την «βιομηχανική πολιτική», έναν όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις κυβερνητικές προσπάθειες συγχρονισμού της οικονομικής ανάπτυξης με τους στρατηγικούς εθνικούς στόχους -που μερικές φορές περιλαμβάνει την παρέμβαση στις αγορές με τρόπους που έρχονται σε αντίθεση με την ορθοδοξία της μη παρέμβασης (laissez-faire).

Η υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Τζίνα Ραϊμόντο, μιλά για τις επιδοτήσεις τσιπ ημιαγωγών κατά την διάρκεια ενημέρωσης Τύπου στον Λευκό Οίκο, στην Ουάσιγκτον, στις 6 Σεπτεμβρίου του 2022. REUTERS/Kevin Lamarque
-----------------------------------------------------------------

Ένας σημαντικός παράγοντας σε αυτές τις προσπάθειες είναι η υπουργός Εμπορίου Gina Raimondo. Οι New York Times σημείωσαν πρόσφατα ότι η Raimondo «προΐσταται της πιο επιθετικής χρήσης των ρυθμιστικών εξουσιών του Υπουργείου Εμπορίου εδώ και μια γενιά», προσθέτοντας ότι βρίσκεται «στο επίκεντρο ενός αυξανόμενου Ψυχρού Πολέμου με την Κίνα, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν χρησιμοποιεί τις εκτεταμένες εξουσίες της υπηρεσίας της για να προσπαθήσει να κάνει την αμερικανική βιομηχανία ημιαγωγών πιο ανταγωνιστική». Στις 30 Νοεμβρίου, η Raimondo εκφώνησε ομιλία στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (Massachusetts Institute of Technology, ΜΙΤ), εξηγώντας «τα βήματα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση του πλήρους φάσματος των προκλήσεων που παρουσιάζει τώρα η Κίνα». Στην συνέχεια, μίλησε με τον Justin Vogt, εκτελεστικό συντάκτη του Foreign Affairs.

-Ξεκινήσατε την ομιλία σας με την ιστορία του πώς οι αμερικανικές προσδοκίες σχετικά με την σύμπλεξη με την Κίνα δεν έχουν φέρει αποτελέσματα. Όπως το θέσατε, η πεποίθηση ήταν ότι «η οικονομική δέσμευση με την Κίνα θα εξυπηρετούσε τα αμοιβαία μας συμφέροντα: πρώτα, ως αντίβαρο στην Σοβιετική Ένωση, και αργότερα ως πύλη για μια βαθύτερη πολιτική και οικονομική σχέση συνεργασίας. Η συνεργασία παρείχε επίσης στις αμερικανικές εταιρείες μεγαλύτερη πρόσβαση στην αγορά της Κίνας και βοήθησε στο άνοιγμα του οικονομικού συστήματος της Κίνας. Και κάποιοι πίστευαν ακόμη ότι με την πάροδο του χρόνου η Κίνα θα έπαιρνε την θέση της δίπλα στις ΗΠΑ και άλλες προηγμένες οικονομίες για να γίνει πυλώνας της μεταπολεμικής φιλελεύθερης διεθνούς τάξης».
Αντιθέτως, όπως σημειώσατε, «κατά την τελευταία δεκαετία, οι ηγέτες της Κίνας έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν σκοπεύουν να επιδιώξουν πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις και αντίθετα επιδιώκουν ένα εναλλακτικό όραμα για το μέλλον της χώρας τους. Είναι δεσμευμένοι στο να αυξήσουν τον ρόλο του κράτους στην κοινωνία και την οικονομία, να περιορίσουν την ελεύθερη ροή κεφαλαίων και πληροφοριών, και να αποσυνδεθούν οικονομικά [από τις ΗΠΑ] σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων πολλών τομέων τεχνολογίας του μέλλοντος. Έχουν αποκλείσει με τείχη προστασίας την οικονομία των data τους από τον υπόλοιπο κόσμο. Και επιταχύνουν τις προσπάθειές τους να συνδυάσουν τις οικονομικές και τεχνολογικές τους πολιτικές με τις στρατιωτικές τους φιλοδοξίες».
Παρακολουθείτε την Κίνα ως φορέα χάραξης πολιτικής για μεγάλο χρονικό διάστημα, πρώτα ως κυβερνήτης του Rhode Island και τώρα ως Υπουργός Εμπορίου. Πότε καταλήξατε στο συμπέρασμα ότι οι δικές σας προηγούμενες προσδοκίες για την Κίνα ήταν εσφαλμένες ή λανθασμένες; Υπήρξε κάποιο σημείο καμπής;

Τους τελευταίους 18 μήνες αλληλεπίδρασής μου με συμμάχους, συνομιλίας με αμερικανικές επιχειρήσεις, και ενημέρωσης από την κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών, το σύνολο των περιστάσεων και των δεδομένων σε οδηγεί στο σαφές συμπέρασμα ότι η Κίνα βαδίζει σε ένα μονοπάτι, αρκετά σκόπιμα, του να μην μεταρρυθμίζεται και να είναι εναντίον της ανοικτότητας. Και είχα μια τεράστια στιγμή διαύγειας ως κυβερνήτης, όταν -όπως και κάθε άλλος κυβερνήτης στην Αμερική κατά την διάρκεια της COVID- δυσκολευόμουν να προμηθευτώ αρκετούς αναπνευστήρες και ΜΑΠ (Μέσα Ατομικής Προστασίας). Και είχα αυτήν την στιγμή της συνειδητοποίησης του πόσο υπερβολικά εξαρτημένοι είμαστε από την Κίνα για ορισμένα είδη αγαθών, είτε πρόκειται για φάρμακα, είτε για ΜΑΠ, είτε για αναπνευστήρες. Και στην συνέχεια, φυσικά, ως υπουργός, η αντιμετώπιση της διαταραχής της εφοδιαστικής αλυσίδας και του θέματος των τσιπ μού άνοιξε πραγματικά τα μάτια ως προς το πόσο ευάλωτες είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες επειδή εξαρτώνται υπερβολικά από οποιαδήποτε χώρα για συγκεκριμένα αγαθά, γεγονός που αποσταθεροποιεί μαζικά τις εφοδιαστικές μας αλυσίδες.

-Ας μιλήσουμε για τον νόμο CHIPS. Πώς ξέρετε αν λειτουργεί; Ποια είναι τα σημεία αναφοράς που αναζητάτε;

Έχουμε πολύ σαφείς στόχους εθνικής ασφάλειας που θέλουμε να επιτύχουμε. Και θα δημοσιεύσουμε ένα έγγραφο στρατηγικής το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους που θα διατυπώνει περαιτέρω αυτούς τους στόχους. Γνωρίζουμε το πού είμαστε ευάλωτοι. Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι δεν κατασκευάζουμε κανένα από τα πιο εξελιγμένα τσιπ του κόσμου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ορισμένοι τομείς της αλυσίδας εφοδιασμού όπου είμαστε απίστευτα εξαρτημένοι από την Κίνα και άλλες χώρες. Και έτσι θα είμαστε επιτυχημένοι αν εκπληρώσουμε αυτούς τους στόχους εθνικής ασφάλειας και αν κατασκευάζουμε τα τσιπ που χρειαζόμαστε για να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας και να διατηρήσουμε την οικονομία μας.

-Υπήρξε διακομματική υποστήριξη στο Κογκρέσο για την εν λόγω νομοθεσία, και η έννοια της βιομηχανικής πολιτικής έχει γίνει πιο αποδεκτή από άτομα σε όλο το πολιτικό φάσμα τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει όμως ένας κίνδυνος για κάθε σχέδιο που περιλαμβάνει επιδοτήσεις, όπως ο νόμος CHIPS: αν αποτύχει, μπορεί να φανεί σπάταλο και να οδηγήσει σε επίρριψη ευθυνών. Πόσο ανησυχείτε για τα πολιτικά αυτού του θέματος;

Με οποιαδήποτε σημαντική πολιτική, υπάρχει πάντα κίνδυνος εφαρμογής. Και πάντα γελάω όταν οι άνθρωποι μου λένε: «Εντάξει, τώρα που περάσατε τον νόμο CHIPS, τι θα κάνετε μετά;» Επειδή η αλήθεια είναι ότι η εφαρμογή είναι πολύ πιο σημαντική και πολύ πιο δύσκολη από την ψήφισή του. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η βιομηχανική στρατηγική είναι μια προσέγγιση βαθιά ριζωμένη στην ιστορία της Αμερικής. Και την εφαρμόζουμε με επιτυχία εδώ και πολύ καιρό. Ο πρόεδρος Μπάιντεν χρησιμοποιεί τον όρο «σύγχρονη βιομηχανική στρατηγική», που σημαίνει ότι παίρνουμε αυτό που κάνουμε αλλά το προσαρμόζουμε στις νέες προκλήσεις και στις τεχνολογίες του μέλλοντος. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, να προστατεύουμε τους φορολογούμενους, να έχουμε τις κατάλληλες κατευθυντήριες γραμμές, και να συνεργαζόμαστε με τους συμμάχους μας. Άρα ανησυχώ για τα πολιτικά; Ανησυχώ πολύ περισσότερο για την εξάρτησή μας από την Ταϊβάν για όλους τους πιο εξελιγμένους ημιαγωγούς μας.

-Οι κανόνες ελέγχου των εξαγωγών που ανακοινώθηκαν τον Οκτώβριο επικεντρώθηκαν σε εξαιρετικά προηγμένα τσιπ νέας γενιάς. Υπάρχει κάποιο επιχείρημα για την επέκταση αυτών των κανόνων προς την επιβράδυνση της προόδου της Κίνας και σε λιγότερο προηγμένα τσιπ και τεχνολογίες;

Αυτή σαφώς δεν είναι η στρατηγική μας. Έχουμε προβάδισμα έναντι της Κίνας σε ορισμένους εξελιγμένους ημιαγωγούς και πρέπει να το διατηρήσουμε. Έχουν πει ότι θέλουν να προωθήσουν τις στρατιωτικές τους ικανότητες. Και έτσι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τους ελέγχους των εξαγωγών μας για να τους αρνηθούμε αυτήν την τεχνολογία, είτε πρόκειται για τα πραγματικά τσιπ είτε για τον εξοπλισμό, επειδή πρέπει να διατηρήσουμε το προβάδισμά μας όσο το δυνατόν περισσότερο. Αλλά για τα πιο εμπορικά τσιπ, τις πιο ευρέως διαθέσιμες τεχνολογίες, δεν πρόκειται να τα ελέγξουμε. Γιατί αυτό δεν θα ήταν αποτελεσματικό. Αυτά είναι ευρέως διαθέσιμα˙ οι Κινέζοι θα μπορούσαν να τα προμηθευτούν από άλλες χώρες και να τα κατασκευάσουν μόνοι τους. Δεν μας ενδιαφέρει να επιβραδύνουμε την οικονομία της Κίνας. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να προστατεύσουμε τον αμερικανικό λαό και να εμποδίσουμε την Κίνα να αποκτήσει την εξελιγμένη τεχνολογία μας για να προωθήσει τις στρατιωτικές της ικανότητες.

-Το Γραφείο Βιομηχανίας και Ασφάλειας (Bureau of Industry and Security, BIS) του Υπουργείου Εμπορίου έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν επικρίσεις για την αδυναμία ή την απροθυμία του να επιβάλει ελέγχους επί των εξαγωγών: οι επικριτές λένε ότι υπάρχουν πάρα πολλά παραθυράκια και ότι το BIS έχει πολύ συχνά εκδώσει άδειες που επιτρέπουν στις αμερικανικές εταιρείες να παρακάμπτουν τους ελέγχους των εξαγωγών. Ορισμένοι έχουν υποστηρίξει ακόμη και ότι το BIS δεν θα έπρεπε να ανήκει στο Υπουργείο Εμπορίου, αλλά να στεγάζεται σε μια από τις υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας. Πώς αποκρίνεστε σε αυτά τα επιχειρήματα;

Νομίζω ότι αν εξετάσετε την απίστευτα σημαντική επίδραση που έχουν οι έλεγχοι των εξαγωγών μας στην Ρωσία αυτήν την στιγμή, και πώς επηρεάζουμε σημαντικά την δυνατότητα της Ρωσίας να διεξάγει τον πόλεμό της στην Ουκρανία, είναι σαφές ότι το BIS είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό στην επιβολή, ιδίως όταν το κάνουμε σε συνεννόηση με τους συμμάχους μας. Όσον αφορά την Ρωσία, έχουμε έναν συνασπισμό τριών δωδεκάδων χωρών του οποίου ηγηθήκαμε: ευθυγράμμισαν τους ελέγχους των εξαγωγών τους μαζί μας και τους επιβάλλουμε όλοι μαζί. Όταν είμαστε στρατηγικοί, και όταν επιβάλλουμε στον μέγιστο βαθμό και το κάνουμε με τους συμμάχους μας, είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό. Είναι τέλειο; Όχι. Η πραγματικότητα είναι ότι είτε πρόκειται για την Ρωσία είτε για την Κίνα, θα ξυπνούν κάθε μέρα και θα προσπαθούν να βρουν τρόπους να παρακάμψουν τους ελέγχους των εξαγωγών μας. Και γι' αυτό εμείς ξυπνάμε κάθε μέρα και βρίσκουμε τρόπους να κλείσουμε αυτά τα παραθυράκια. Είναι συνεχές και αδιάκοπο.

-Η συνεργασία των συμμάχων φαίνεται πολύ σημαντική. Πώς μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες να πείσουν χώρες όπως η Ιαπωνία και η Ολλανδία -οι οποίες παράγουν ορισμένα από τα προϊόντα και τις τεχνολογίες που θέλει να αποκτήσει η Κίνα- να συμμετάσχουν στις προσπάθειες περιορισμού της πρόσβασης της Κίνας; Πώς μπορεί η Ουάσινγκτον να κάνει πολυμερείς τους νέους κανόνες; Για παράδειγμα, μπορεί να προσφέρει στις χώρες αυτές κάποιου είδους αντισταθμιστικά οφέλη ή κάποια άλλα κίνητρα;

Δεν νομίζω ότι χρειάζονται κίνητρα. Τα συμφέροντα της εθνικής τους ασφάλειας είναι αρκετά παρόμοια με τα δικά μας. Σίγουρα δεν είναι προς το συμφέρον της Ολλανδίας ή της Ιαπωνίας να αποκτήσει η Κίνα τα πιο εξελιγμένα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο για να τα χρησιμοποιήσει στον στρατό της. Επομένως, συνεργαζόμαστε πολύ στενά με τους συμμάχους μας, τους ακούμε, τους δίνουμε τον χρόνο και τον χώρο που χρειάζονται για να περάσουν από τις δικές τους κυβερνητικές διαδικασίες και τεχνικές αναλύσεις. Αλλά είμαι αρκετά βέβαιη ότι θα συνεργαστούν μαζί μας, κυρίως επειδή τα συμφέροντα της εθνικής τους ασφάλειας ευθυγραμμίζονται με τα δικά μας.

-Μπορείτε να μου πείτε λίγα λόγια για την ευρύτερη εμπειρία σας από την διμερή σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με την Κίνα; Έχετε επαφές με ομολόγους σας στην κινεζική κυβέρνηση; Υπάρχει διάλογος γύρω από την διαχείριση αυτού του οικονομικού ανταγωνισμού;

Αυτήν την στιγμή, η Κίνα διαμορφώνει τη νέα της κυβέρνηση και ανυπομονώ να δω ποιος θα είναι ο ομόλογός μου και θα προσβλέπω στην επικοινωνία και την συνεργασία με αυτόν τον ομόλογο. Συναντήθηκα πριν από αρκετούς μήνες -αυτοπροσώπως, στο γραφείο μου- με τον υπουργό Οικολογίας και Περιβάλλοντος της Κίνας. Συζητήσαμε για το πώς θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε για την καταπολέμηση της ρύπανσης των ωκεανών και της ρύπανσης από πλαστικά. Είμαστε συγκρατημένοι σχετικά με την κατεύθυνση που ακολουθεί η Κίνα. Είμαστε ενήμεροι για την τεράστια πρόκληση και τον σκληρό ανταγωνισμό. Αλλά στους τομείς όπου μπορούμε να συνεργαστούμε -κλιματική αλλαγή, ελάφρυνση χρέους- θέλουμε να συνεργαστούμε και θα έχουμε διάλογο και συνεχή εμπορική σύμπλεξη. Για παράδειγμα, διαθέτουμε μια ομάδα ακολούθων στην Κίνα για την πνευματική ιδιοκτησία, οι οποίοι ασχολούνται με τα θέματα αυτά και υπερασπίζονται τις αμερικανικές εταιρείες. Έτσι, υπάρχει σύμπλεξη, υπήρξε σύμπλεξη, και θα συνεχίσει να υπάρχει σύμπλεξη.

Αυτή η συνέντευξη έχει υποστεί επεξεργασία και έχει συμπυκνωθεί.

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/interviews/taming-chinas-tech-power

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition