Δημοψήφισμα και εξωτερική πολιτική

Δεύτερον, και πολύ πιθανότερο από το πρώτο, στους υπολογισμούς της κυβέρνησης σενάριο είναι, εφόσον τα αποτελέσματα είναι οριακά, να επιδιώξει να εμφανιστούν και οι δύο πλευρές κερδισμένες. Αρχικά, οι εταίροι θα επιμείνουν στην θέση τους. Στην συνέχεια θα δώσουν κάποια υπόσχεση για διευθέτηση του χρέους σε κάποιο στάδιο της συμφωνίας ή εξαρχής. Έτσι, η κυβέρνηση θα πει σε εκείνους που αύριο θα πουν ΝΑΙ ότι αυτά είναι τα μέτρα που συμφωνήσατε να περάσουν και σε αυτούς που θα ψηφίσουν ΟΧΙ, ότι με το δημοψήφισμα πέτυχε την αναδιάρθρωση του χρέους. Σε αυτήν την περίπτωση παίρνουμε περίπου ό,τι μπορούσαμε να πάρουμε και πριν, χωρίς τον τρόμο της τελευταίας εβδομάδας, τις συνέπειες του capital control, την διατάραξη της σχέσης μας με την υπόλοιπη Ευρώπη, χωρίς να έχουμε χάσει χρόνο και χρήμα. Η πρόταση είναι η ίδια με αυτήν που θα έπρεπε να εγκρίνουμε για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα και να πάρουμε τα χρήματα του μνημονίου και την υπόσχεση για περαιτέρω αναδιάρθρωση χρέους την έχουμε από το 2012. Στην ουσία, σε αυτή την περίπτωση την ισχυροποίησή της η κυβέρνηση δεν την επεδίωξε για το εξωτερικό, αλλά για το εσωτερικό της χώρας και κυρίως το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι τέτοιο συνάδει και με την αποκάλυψη του Ευκλείδη Τσακλώτου ότι «κάναμε δημοψήφισμα γιατί δεν θα περνούσε η συμφωνία από την Βουλή». Σε αυτή την περίπτωση είναι αμφίβολο αν έχει ενισχυθεί περισσότερο η χώρα ή το κυβερνητικό επιτελείο εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Εννοείται ότι μια τέτοια πρόταση θα ψηφιστεί αναγκαστικά καταρχάς και από το ευρωπαϊκό τόξο. Σε ένα δεύτερο χρόνο θα φέρει εξελίξεις σε όλο το πολιτικό φάσμα.

Τρίτο σενάριο το χάσμα μεταξύ εταίρων και κυβέρνησης να είναι αγεφύρωτο. Θα είναι δύσκολο αν είναι ειλικρινείς οι θέσεις που βλέπουμε, μετά την στάση της ελληνικής κυβέρνησης και την αντίδραση των εταίρων να μιλήσουν και οι δύο πλευρές για έντιμο συμβιβασμό. Ας υποθέσουμε ότι οι εταίροι θέλουν να πιέσουν περισσότερο την Ελλάδα, για να προκαλέσουν εξελίξεις. Κάνουν στον Αλέξη Τσίπρα μια νέα πρόταση, ο οποίος ανάλογα με το αν κρίνει ότι μπορεί να την δεχτεί και να την περάσει από την Βουλή ή όχι, θα αποφασίσει αν θα την αποδεχτεί ή θα την πάει ξανά σε δημοψήφισμα, εκλογές, διαβούλευση ή ό,τι άλλο. Σε αυτή την περίπτωση η εβδομάδα που βιώσαμε θα επαναληφθεί με χειρότερες συνθήκες και δεν ξέρουμε για πόσο καιρό.

Τέταρτον, εννοείται ότι από την πρώτη μέρα οι εταίροι μας θα συνεχίσουν να λένε με ένα στόμα ότι το ΟΧΙ δεν σημαίνει και Grexit, εκτός αν το επιθυμεί ο ελληνικός λαός. Ταυτόχρονα, δεν θα ικανοποιούνται από τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης, ενώ μέχρι να κλείσει οποιαδήποτε συμφωνία ο ELA δεν θα μπορεί να αυξηθεί και οι τράπεζες και η οικονομία θα καταρρέουν. Όπως μάθαμε τις τελευταίες 5 μέρες, αυτή η διαδικασία θα είναι πολύ πιο σύντομη από όσο την καταλαβαίνουμε σήμερα που φαντάζει μακρινή. Το Grexit σε αυτή την περίπτωση θα είναι αναπόφευκτο. Και αν δεν έχουν κανόνες για να βγούμε ή να μας βγάλουν, θα φτιάξουν και θα είναι με τους όρους που τους βολεύουν. Κάπως έτσι προχώρησε η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Υπάρχουν κάποιοι και μαζί τους οι υποστηρικτές της δραχμής, που υποστηρίζουν ότι το τρίτο και το τέταρτο σενάριο που μας βάζουν στην ζώνη του λυκόφωτος, είναι προτιμότερα και θα πρέπει να γίνει η ρήξη. Καλύτερα να υποφέρουμε τώρα για να ανακάμψουμε μετά, παρά να υποταχθούμε στη θέληση των εταίρων. Δεν έχει νόημα να προχωρήσουμε σε μια οικονομική ανάλυση αυτής της θέσης, τώρα εδώ. Αρκεί να πούμε, ότι σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα κάνει άλμα στο κενό χωρίς κανένα δίχτυ ασφαλείας. Έχοντας κάνει πέντε χρόνια σκληρές θυσίες, έχοντας χάσει αυτούς τους πέντε μήνες χρόνο, χρήμα, κύρος, θα καταρρεύσει και δεν θα μπορεί να ζητήσει βοήθεια από πουθενά. Δεν θα είναι απλά στο σημείο μηδέν, στην εκκίνηση της κρίσης το 2009, αλλά πολύ πιο κάτω. Είναι απαραίτητο να σημειώσουμε εδώ ότι μια τέτοια εξέλιξη για να πετύχει με πολύ κόστος πάντα και σε βάθος χρόνου απαιτεί πολιτικό προσωπικό για να διαχειριστεί το χάος που θα επικρατήσει, κουλτούρα συναίνεσης και αποφασιστικότητας που είναι πολύ αμφίβολο αν τα διαθέτει η χώρα σήμερα, για να μην μιλήσουμε για το κουρελιασμένο ηθικό του λαού και τις συνθήκες διχασμού στην κοινωνία.

ΝΑΙ Ή ΟΧΙ;

Μπορεί κάποιος να προσθέσει ή να αφαιρέσει σενάρια. Το ζήτημα, όμως, για αυτό το 30% που επιθυμεί να παραμείνει στο ευρώ και θα ψηφίσει ΟΧΙ και τους αναποφάσιστους είναι ένα: Το δεύτερο σενάριο που αποσπά η Ελλάδα στην καλύτερη περίπτωση με ένα ΟΧΙ, το παίρνει στην περίπτωση του ΝΑΙ ως χειρότερο σενάριο. Στην πρώτη περίπτωση, όμως, έχει διακινδυνεύσει τη σχέση μας με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, την παραμονή μας στο ευρώ, υποκύπτοντας στον εκβιασμό της κυβέρνησης, δίνοντας αφορμή και περιθώρια για κούρεμα καταθέσεων, χάνοντας και άλλο χρόνο στη γεφύρωση του χάσματος με τους εταίρους. Αν, όμως πει ΝΑΙ στην Ευρώπη το κόστος είναι μικρότερο. Ρίχνει αμέσως γέφυρα με την Ευρώπη, επιβεβαιώνοντας τον ευρω-ατλαντικό προσανατολισμό της χώρας, που διαφύλαξε την ασφάλεια και την σταθερότητα για τέσσερις δεκαετίες, χωρίς πειράματα. Ακόμη και φορείς που πλήττονται από το ΝΑΙ, όπως οι τουριστικές επιχειρήσεις, οι γυναίκες στα νησιά, η ΓΣΕΕ, οι έμποροι έχουν στηρίξει την θετική στάση απέναντι στην Ευρώπη, ακριβώς γιατί στο ΟΧΙ δεν βλέπουν προοπτική.