Υψώνοντας το τείχος | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Υψώνοντας το τείχος

Η διαμάχη στην Ουγγαρία για τη μετανάστευση

Το ζήτημα της μετανάστευσης είναι ένα απτό και πραγματικό πρόβλημα για την ουγγρική κυβέρνηση που αναμφισβήτητα χρειάζεται πολιτικές απαντήσεις, αλλά το να τίθεται το θέμα στην κορυφή της εθνικής πολιτικής ατζέντας εξυπηρετεί συγκεκριμένους εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς. Η τρίτη θητεία του Όρμπαν έχει σημαδευτεί από ισχυρές κατηγορίες για διαφθορά -συμπεριλαμβανομένων εσωτερικών πληροφοριών σε φίλους και συναδέλφους του για την επικείμενη κατάρρευση της χρηματιστηριακής εταιρείας Quaestor [4], κάτι που τους επέτρεψε να σώσουν τα κεφάλαιά τους πριν η εταιρεία καταστεί αφερέγγυα. Με το να εκτρέπει την εθνική συζήτηση της Ουγγαρίας μακριά από προσωπικά μη κολακευτικές ιστορίες, ο Orban έχει δώσει στην κυβέρνησή του μια βραχυπρόθεσμη ώθηση παρά την φθίνουσα δημοτικότητά του. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η στρατηγική του Όρμπαν θα εμβαθύνει την πολιτική σύγκρουση της Ουγγαρίας διαιρώντας την πολιτική κοινότητα σε δύο στρατόπεδα: Στους υπερασπιστές της αντι-μετανάστευσης και εκείνους υπέρ της μετανάστευσης. Ο Orban ισχυρίζεται ότι η κυβέρνησή του δεν αντιπροσωπεύει παρά τα ουγγρικά συμφέροντα ενώ οι αντίπαλοί του εξυπηρετούν ξένα συμφέροντα. Σε μια πρόσφατη ομιλία του, ο Orban υποστήριξε [5] ότι η ουγγρική αριστερά είναι «έτοιμη να υποδεχθεί τους παράνομους μετανάστες, τους οποίους θα καλωσορίσει με ανοιχτές αγκάλες», και είπε, «Πολύ απλά σε αυτούς τους ανθρώπους, σε αυτούς τους πολιτικούς, δεν αρέσει ο ουγγρικός λαός -και δεν τους αρέσει γιατί είναι Ούγγροι».

Αλλά για να σώσει το πολιτικό του στάτους εγχωρίως, ο Orban έχει θυσιάσει την διεθνή φήμη της χώρας του. Στο μέλλον, άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ θα μπορούσε να είναι απρόθυμα να σκεφτούν την Ουγγαρία ως δυνητικό εταίρο στην αντιμετώπιση του προβλήματος των προσφύγων. Στο κάτω-κάτω, ήταν η μόνη χώρα που αξίωσε ένα «διπλό μηδέν» για τις εθελοντικές εισφορές της στην μετανάστευση της ΕΕ: Προσφέροντας μηδέν χώρους για την επανεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα και την Ιταλία και μηδέν χώρους για την μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο από εμπόλεμες ζώνες. Όταν εξηγώντας την απόφαση αυτή (μαζί με τις προηγούμενες κινήσεις που τορπίλισαν κοινές δράσεις της ΕΕ για την μεταναστευτική κρίση), ο Orban υποστήριξε ότι η χώρα βρίσκεται υπό αφόρητη πίεση από τους μετανάστες και ότι θα ήταν εις βάρος των συμφερόντων της Ουγγαρίας να ασχοληθεί με τους μετανάστες, άφησε να εννοηθεί ότι οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης –οι χώρες στόχοι των μεταναστών- «απωθούν» τους μετανάστες σε κράτη της ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας. Η ουγγρική κυβέρνηση άσκησε σημαντική κριτική στην εθελοτυφλία της ΕΕ για τις παράνομες διελεύσεις χερσαίων συνόρων σε βάρος των θαλάσσιων διαβάσεων που έχουν πιέσει την Ελλάδα και την Ιταλία, αλλά επιχειρηματολόγησε εναντίον των κοινών λύσεων της ΕΕ που αποσκοπούν στην επίλυση της μεταναστευτικής κρίσης επειδή μπορεί να βλάψουν ουσιαστικά τα ουγγρικά συμφέροντα σε μακροπρόθεσμη βάση. Η Ουγγαρία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα μόνη της και θα χρειαστεί απεγνωσμένα την βοήθεια των άλλων κρατών-μελών της ΕΕ. Επιλέγοντας να προχωρήσει μόνη της στο μεταναστευτικό στέλνει το λάθος μήνυμα -ότι η ουγγρική κυβέρνηση απορρίπτει την αλληλεγγύη της ΕΕ. Δεν είναι τυχαίο ότι και άλλες χώρες στη νότια περιφέρεια της ΕΕ που είναι πιο εκτεθειμένες στους μετανάστες (για παράδειγμα η Ελλάδα και η Ιταλία) προτιμούν κοινές λύσεις σε επίπεδο ΕΕ, αντί να ακολουθήσουν μοναχικές προσπάθειες για την επίλυση των θεμάτων της μετανάστευσης που τις αφορούν. Αν η Ουγγαρία βρεθεί απομονωμένη, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ασχοληθεί με μια μαζική εισροή μεταναστών χωρίς την βοήθεια των άλλων κρατών-μελών.

04082015-2.jpg

Μετανάστες από την Συρία σε sleeping bags για να προστατευθούν από την βροχή καθώς ξεκουράζονται στο πλάι ενός δρόμου αφότου πέρασαν παράνομα τα σύνορα από την Σερβία, κοντά στο Asotthalom, στην Ουγγαρία, στις 27 Ιουλίου 2015. LASZLO BALOGH / REUTERS
---------------------

Εάν η κυβέρνηση της Ουγγαρίας ήταν σε μια κατηγορία από μόνη της όταν απέρριψε την ιδέα της οικειοθελούς αποδοχής προσφύγων, δεν ήταν μόνη της στην προσπάθειά της να τορπιλίσει άλλες υποχρεωτικές λύσεις σε επίπεδο ΕΕ. Η Ουγγαρία απέρριψε την κατανομή των αιτούντων άσυλο, που βασιζόταν σε προκαθορισμένες ποσοστώσεις με τα άλλα έθνη Βίσεγκραντ (Τσεχία, Πολωνία και Σλοβακία). Ανεξάρτητα από τους λόγους που ο Όρμπαν ήταν κατά της αποδοχής των ποσοστώσεων, τούτο αποδεικνύεται προβληματικό και αποκαλύπτει μειωμένη δέσμευση από τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη της ΕΕ της κεντρικής-ανατολικής Ευρώπης (οι περισσότερες από τις οποίες είναι ωφελημένες από την ένταξη) στην αλληλεγγύη στην ΕΕ επί της μεταναστευτικής κρίσης -ένα ζήτημα του οποίου η λύση θα χρειαστεί βοήθεια από την ΕΕ στο μέλλον. Τα μέτρα αυτά έχουν στείλει το αντίθετο μήνυμα, ωστόσο, οδηγώντας τον Ιταλό πρωθυπουργό Matteo Renzi να εξοργιστεί και να πει ότι οι αρχηγοί των κρατών που αρνούνται τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις δεν αξίζουν να ονομάζονται Ευρωπαίοι [6].