Επιστροφή στο μέλλον του Λιβάνου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Επιστροφή στο μέλλον του Λιβάνου

Η πολιτική αναβίωση των Χριστιανών της χώρας
Περίληψη: 

Με την βραχυπρόθεσμη έως μεσοπρόθεσμη συνταγή για πολιτική σταθερότητα που θα φέρει η επίλυση του προεδρικού προβλήματος του Λιβάνου, οι κρατικοί θεσμοί μπορεί να επανενεργοποιηθούν, ένας νέος εκλογικός νόμος μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης, και η εθνική ασφάλεια μπορεί να διατηρηθεί.

Ο BILAL Y. SAAB είναι βασικός συνεργάτης για την Ασφάλεια στην Μέση Ανατολή στο Κέντρο για την Διεθνή Ασφάλεια Brent Scowcroft του Atlantic Council.

Με το να εγκρίνει την υποψηφιότητα του Michel Aoun [1] για πρόεδρο του Λιβάνου [2], ο Samir Geagea θα μπορούσε να έχει τελικά τραβήξει το σωστό σχοινί για να ξεμπερδέψει τον κόμπο της εκλογής νέου αρχηγού του κράτους του Λιβάνου. Ο Λίβανος είναι χωρίς πρόεδρο -θέση που κρατιέται παραδοσιακά για τους Χριστιανούς Μαρωνίτες- για σχεδόν δύο χρόνια, επειδή οι πολιτικοί του δεν έχουν καταφέρει να επιλύσουν μια ευρύτερη πολιτική κρίση που έχει παραλύσει την χώρα. Ωστόσο, ακόμη και αν η κίνησή του δεν πιάσει τόπο, ο Geagea, με μια πράξη πολιτικής ιδιοφυΐας έχει τουλάχιστον θέσει σε κίνηση την δική του πολιτική ανάδειξη μεταξύ των Χριστιανών του Λιβάνου, αναδιάταξε το εθνικό πολιτικό έδαφος και έφερε ξανά πολιτική σημασία -και, με την σειρά του, εξασφάλισε την αυτοσυντήρηση- σε μια επί μακρόν περιθωριοποιημένη και πολιορκούμενη χριστιανική κοινότητα.

Η είδηση ήταν συγκλονιστική ακόμη και για τους πλέον ενθουσιώδεις παρατηρητές της πολιτικής του Λιβάνου [3]. Στο κάτω-κάτω, η πολιτική αντιπαλότητα και η βεντέτα μεταξύ του Geagea, του επικεφαλής του κόμματος των Δυνάμεων του Λιβάνου, και του Αούν, του αρχηγού του Ελεύθερου Πατριωτικού Κινήματος, είναι μια από τις παλαιότερες και πιο αιματηρές στην χώρα. Οι δύο Χριστιανοί ηγέτες πολέμησαν σκληρά κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου του 1975-1990, καταφέρνοντας μαζική καταστροφή στις χριστιανικές περιοχές και προκαλώντας διαρκείς και βαθιές διαιρέσεις μεταξύ των ψηφοφόρων τους. Τον Οκτώβριο του 1990, ο συριακός [4] στρατός εξανάγκασε τον Αούν σε εξορία στο Παρίσι επειδή ηγήθηκε ενός αποτυχημένου «απελευθερωτικού πολέμου» ενάντια στην στρατιωτική του παρουσία στον Λίβανο. Όσο για τον Geagea, φυλακίστηκε το 1994 με την κατηγορία της βομβιστικής επίθεσης σε εκκλησία στο Zouk Mikael που σκότωσε δέκα άτομα. Ήταν επίσης ύποπτος για την δολοφονία του Λιβανέζου πρωθυπουργού Ρασίντ Καραμί τον Ιούνιο του 1987 και του Χριστιανού πολιτικού του αντιπάλου Dany Chamoun μαζί με την σύζυγό του και τους δύο γιους του, τρία χρόνια αργότερα. Ο Geagea δεν ήταν ο μόνος που διέπραξε αγριότητες κατά την διάρκεια του πολέμου. Μεταξύ των πολέμαρχων, μόνο αυτός αντιμετώπισε μακροχρόνια φυλάκιση. Οι υπόλοιποι πήραν χάρη και προχώρησαν για να καταλάβουν θέσεις εξουσίας υπό την κηδεμονία της Συρίας. Τον Ιούνιο του 2005, ο Αούν επέστρεψε από την Γαλλία [5] και ένα μήνα αργότερα ο Geagea απελευθερώθηκε από την φυλακή.

02022016-1.jpg

Ο Λιβανέζος Χριστιανός ηγέτης και ιδρυτής του Ελεύθερου Πατριωτικού Κινήματος, Μισέλ Αούν, στις 11 Οκτωβρίου 2015. MOHAMED AZAKIR / REUTERS
------------------------------------

Τα κόμματα του Αούν και του Geagea ανταγωνίστηκαν σκληρά στις βουλευτικές εκλογές του μετα-συριακού Λιβάνου. Ο Geagea τάχθηκε με τον αντι-συριακό συνασπισμό «14η Μαρτίου», που σχηματίστηκε μετά την δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου Ραφίκ Χαρίρι την 14η Φεβρουαρίου 2005. Ο Αούν, σε μια απελπισμένη και αμφιλεγόμενη προσπάθεια να βελτιώσει τις πιθανότητές του να γίνει πρόεδρος, ένωσε τις δυνάμεις του με την σιιτική Χεζμπολάχ [6]. Όμως, ούτε η Χεζμπολάχ ούτε η «14η Μαρτίου» ήταν σε θέση να εκπληρώσουν τις προεδρικές επιθυμίες των αντίστοιχων Χριστιανών συμμάχων τους, και αμφότεροι οι Αούν και Geagea συνέχισαν να ασκούν βέτο στην υποψηφιότητα ο ένας του άλλου, και ως εκ τούτου εμπόδισαν την εκλογή ενός αντιπροσωπευτικού Χριστιανού ως αρχηγό του κράτους.

Η φυσική και η πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ Geagea και Αούν -και οι καταστροφικές συνέπειες που είχαν για την τύχη των Χριστιανών του Λιβάνου- είναι το κλειδί για την κατανόηση της τελευταίας κίνησης του Geagea. Είναι δελεαστικό να εξηγήσει κάποιος την νέα συνεργασία του με τον Αούν ως μια σπασμωδική αντίδραση στην έμμεση προεδρική υποψηφιότητα του Σουνίτη Sleiman Franjieh από τον σύμμαχό του Σαάντ Χαρίρι, έναν άλλο Χριστιανό αντίπαλο. Στο κάτω-κάτω, ο Geagea πρέπει να ένιωσε ότι τυφλώθηκε από την περίεργη απόφαση του Χαρίρι να υποστηρίξει τον Franjieh, ο οποίος είναι στενός φίλος του προέδρου της Συρίας Μπασάρ Άσαντ, έναν άνθρωπο που πιστεύεται ευρέως ότι ενορχήστρωσε την δολοφονία του πατέρα του Χαρίρι παράλληλα με αρκετές άλλες [δολοφονίες] Λιβανέζων πολιτικών που τάσσοντο εναντίον της Συρίας. Το ότι ο Χαρίρι δεν έκανε τον κόπο να διαβουλευτεί με τον Geagea πριν προωθήσει την πρωτοβουλία του θα πρέπει να εξόργισε και να απογοήτευσε τον Geagea.

Αλλά θα ήταν λάθος να περιοριστεί η λαμπρή πολιτική πράξη του Geagea σε ένα συναισθηματικό ξέσπασμα ή μια ξαφνική μετατόπιση της συμμαχίας. Ούτε η γενναιότητα ή η ηθική προέτρεψαν τον Geagea να τείνει κλάδο ελαίας στον Αούν. Αντ’ αυτού, ήταν μια προσεκτικά ισορροπημένη και καλά μελετημένη πολιτική στρατηγική από την πλευρά του Geagea που ήταν στα σκαριά για τουλάχιστον ένα χρόνο. Ένα σημαντικό ορόσημο σε αυτή την διαδικασία προσέγγισης δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2015, όταν οι δύο άνδρες υπέγραψαν μια «Δήλωση Προθέσεων» στο σπίτι του Αούν στην Rabieh, δεσμεύοντας τον τελευταίο με τις αυστηρές λιβανέζικες κυριαρχικές αρχές που προωθεί ο συνασπισμός της «14ης Μαρτίου» και στις οποίες αντιστέκεται η Χεζμπολάχ.

02022016-2.jpg

Ο Samir Geagea, επικεφαλής των Χριστιανικών Λιβανέζικων Δυνάμεων, στις 31 Οκτωβρίου 2014. MOHAMED AZAKIR / REUTERS
---------------------------------------