Το παιχνίδι του Πούτιν στην Συρία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το παιχνίδι του Πούτιν στην Συρία

Γιατί μια απόσυρση δεν σημαίνει αποχώρηση
Περίληψη: 

Η Ρωσία επί της ουσίας δεν έχει αποσυρθεί από την Συρία. Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν είναι εδώ για να μείνει ως κεντρικός παίκτης στην Μέση Ανατολή.

Ο DMITRY ADAMSKY είναι αναπληρωτής καθηγητής στην Σχολή Διακυβέρνησης, Διπλωματίας και Στρατηγικής Lauder και ερευνητικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Πολιτικής και Στρατηγικής στο IDC Herzliya στο Ισραήλ.

Στις 14 Μαρτίου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε χωρίς καμία προειδοποίηση ότι θα αποσύρει τις κύριες δυνάμεις του από την Συρία [1], διατηρώντας παράλληλα τις βάσεις και τις δυνάμεις της Ρωσίας στις παράκτιες επαρχίες της Λατάκειας και της Ταρτούς. Αυτό ήρθε ως έκπληξη για τους περισσότερους, αλλά η ανακοίνωση του Πούτιν δεν είναι στην πραγματικότητα μια αποχώρηση από την Συρία, και είναι επίσης συνεπής με την μέχρι σήμερα στρατηγική του εκεί.

Όπως υποστήριξα στο Foreign Affairs [2] το περασμένο φθινόπωρο, το Κρεμλίνο ακολουθούσε μια πολιτική «λογική επάρκειας» στην Συρία, πράγμα που σημαίνει ότι χρησιμοποιούσε μόνο τις επαρκείς δυνάμεις για να μεταδώσει το ότι η Ρωσία εξακολουθεί να έχει σημαντική επιρροή στην χώρα, αλλά όχι τόσο πολλές για να διολισθήσει σε έναν βρώμικο πόλεμο. Για να εξασφαλιστεί η σωστή ισορροπία μεταξύ της χρήσης πολύ λίγης και πολλής δύναμης, η Μόσχα χρησιμοποίησε έναν συνδυασμό διπλωματίας και στρατιωτικής επέμβασης στην Συρία, μια προσέγγιση που τίθεται υπό ένα δόγμα γνωστό ως «Πόλεμος Νέας Γενιάς» (New Generation Warfare) [3]. Η Μόσχα καταλαβαίνει ότι οι στρατιωτικές και διπλωματικές επιχειρήσεις της στην Συρία είναι μακράν του να έχουν τελειώσει, αλλά η συνολική αξιολόγηση της παρέμβασής της είναι θετική, δεδομένου ότι έχει αντιστρέψει την πορεία του πολέμου και πέτυχε τους περισσότερους από τους αρχικούς της στόχους.

Κατά την άποψη της Μόσχας, τα βαριά πλήγματά της στις δυνάμεις που επιτίθενται στο καθεστώς του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ [2] έχουν αποδυναμώσει σημαντικά την αντιπολίτευση και σκότωσαν εκατοντάδες μαχητές του Ισλαμικού Κράτους (επίσης γνωστού ως ISIS), ενισχύοντας το νυν καθεστώς και καθιστώντας την πολιτική διαδικασία πιο ελκυστική για όλα τα εμπόλεμα μέρη. Η Ρωσία έχει επίσης επεκτείνει την οχύρωσή της στην Συρία, έχει τοποθετήσει τον εαυτό της ως έναν απαραίτητο παίκτη στην Μέση Ανατολή που πέτυχε εκεί όπου η Ουάσιγκτον απέτυχε, και απέσπασε την προσοχή από την σύγκρουση στην Ουκρανία. Ένα άλλο από αυτά που η Μόσχα θεωρεί ως επιτεύγματά της περιλαμβάνει δοκιμές οπλικών συστημάτων αιχμής στην Συρία, επιδεικνύοντας τις στρατιωτικές δυνατότητές της για να προωθήσει τις πωλήσεις όπλων και να στείλει απειλητικά μηνύματα στο ΝΑΤΟ. Επιπλέον, αυτό αποδείχθηκε ένας οικονομικά αποδοτικός τρόπος για να εκπαιδεύσει τις δυνάμεις της. Όλο αυτό το διάστημα, η Μόσχα διευκόλυνε παράλληλα τις διπλωματικές συναντήσεις με την διεθνή κοινότητα στην Γενεύη και στην Βιέννη, καθώς και ξεχωριστές συνομιλίες συμφιλίωσης με ομάδες της αντιπολίτευσης εντός της Συρίας. Ο συνδυασμός των στρατιωτικών χτυπημάτων και της διπλωματίας από το Κρεμλίνο είχε ως στόχο να σταματήσουν οι εχθροπραξίες ανάμεσα σε όλες τις ένοπλες ομάδες, να σταθεροποιηθεί η Συρία, να διατηρηθεί η εδαφική ακεραιότητά της, και να εξασφαλιστεί μια πολιτική διευθέτηση που θα διασφαλίζει τον έλεγχο της Μόσχας εκεί.

Οι κινήσεις του Πούτιν στην Συρία επανέλαβαν την τακτική του κατά την διάρκεια του Β’ Πολέμου της Τσετσενίας από το 1999 έως το 2000. Εκείνη την εποχή, προσπάθησε να διαιρέσει την αντιπολίτευση στρατιωτικά και πολιτικά, κατευνάζοντας και καθησυχάζοντας εκείνους που θα μπορούσε να νικήσει και τραβώντας τους σε μια συμμαχία με επικεφαλής έναν ηγέτης φίλα προσκείμενο προς το Κρεμλίνο (τον Αχμάντ Καντίροφ). Ο Πούτιν στην συνέχεια εξοστράκισε και συνέθλιψε τις μη συνεργάσιμες φατρίες.

Στην Συρία, επίσης, η στρατιωτική επιχείρηση του Πούτιν [4] άνοιξε μια ευκαιρία για την διαίρεση της κατά του Άσαντ αντιπολίτευσης μεταξύ εκείνων που θα τιμήσουν την κατάπαυση του πυρός και εκείνων που δεν θα το κάνουν. Ο Πούτιν έχει ως στόχο να επιταχύνει την ριζοσπαστικοποίηση των τελευταίων, μια ενέργεια που θα μπορούσε να τους ωθήσει να ενταχθούν στο ISIS ή το Μέτωπο al-Nusra και θα νομιμοποιήσει την χρήση βίας εναντίον τους από εκείνον.

05042016-1.jpg

Ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη κερδίζουν ύψος λίγο μετά την απογείωση, ως τμήμα της αποχώρησης των ρωσικών στρατευμάτων από την Συρία, στην αεροπορική βάση Hmeymim, στην Συρία, στις 16 Μαρτίου του 2016. RUSSIAN MINISTRY OF DEFENCE (VADIM GRISHANKIN) / HANDOUT VIA REUTERS
-----------------------------------

Τον Φεβρουάριο, αφότου οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία συμφώνησαν σε μια κατάπαυση των εχθροπραξιών στην Συρία, η Μόσχα μείωσε τον αριθμό των χτυπημάτων. Σε αυτό το σημείο, με τους στόχους της να έχουν σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί και με λίγες δικές της απώλειες, είναι πιθανό ότι η Μόσχα θεώρησε πως είναι η βέλτιστη στιγμή για να οργανώσει μια αποχώρηση, αλλά ήταν ως επί το πλείστον για το θεαθήναι. Ουσιαστικά, τίποτα δεν άλλαξε, ούτε στην στρατηγική της Μόσχας ούτε και στις δραστηριότητές της. Η ανακοίνωση, κατά την άποψη της Μόσχας, απλά υποβαθμίζει το ρίσκο της στην Συρία, επεκτείνει το περιθώριό της για ελιγμούς, δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για οτιδήποτε έρθει στο μέλλον, και αντικρούει τους αμερικανικούς ισχυρισμούς ότι θα κολλήσει στο συριακό τέλμα.