Το παιχνίδι του Πούτιν στην Συρία

Η τρέχουσα αποστολή της Ρωσίας είναι να διατηρηθεί η παύση των εχθροπραξιών, αν και τα μαχητικά αεροσκάφη της θα συνεχίσουν τα χτυπήματά τους ενάντια στο ISIS και το Μέτωπο al-Nusra. Ρώσοι στρατιωτικοί ειδικοί και σύμβουλοι θα συνεχίσουν να εκπαιδεύουν, εξοπλίζουν, σχεδιάζουν, και βοηθούν τις συριακές επιχειρήσεις σε όλα τα επίπεδα -από τους στρατηγούς μέχρι τα τάγματα. Σύμφωνα με τον Πούτιν, η σημερινή δύναμη επιτρέπει στην Ρωσία να διατηρήσει την «ισορροπία δυνάμεων» μεταξύ του Άσαντ και των δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Παρά το γεγονός ότι ο Πούτιν απέσυρε το ένα τρίτο του αεροπορικού του στόλου, το εκστρατευτικό σώμα -που περιλαμβάνει αεροπορική, ναυτική, και στρατιωτική ισχύ- παραμένει στην θέση του. Στην πραγματικότητα, μετά την συμφωνία του Φεβρουαρίου, και ιδιαίτερα για την πρόσφατη απελευθέρωση της Παλμύρας, ο Πούτιν έστειλε περισσότερα μεταγωγικά σκάφη, προηγμένα ελικόπτερα επίγειας επίθεσης, και στρατιωτικές μονάδες ναρκοθέτησης. Η Ρωσία μέχρι που είχε παραδώσει κάποια στιγμή προηγμένους βαλλιστικούς πυραύλους Iskander στην Συρία [5], σύμφωνα με αναφορές που εμφανίστηκαν στις 27 Μαρτίου. Με λίγα λόγια, ο όρος «απόσυρση» είναι ψευδεπίγραφος.

Εντός της Συρίας, η Ρωσία ελπίζει ότι η ανακοίνωση της απόσυρσής της θα σηματοδοτήσει τις καλές προθέσεις της, θα ενθαρρύνει την συνεργασία μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης, και ταυτόχρονα θα περιορίσει τις στρατιωτικές φιλοδοξίες των συμμάχων. Σε περιφερειακό επίπεδο, σβήνει κάθε πρόσχημα για μια επέμβαση στην Συρία από την Σαουδική Αραβία και την Τουρκία. Εκείνη την εποχή, η Μόσχα υποψιαζόταν ότι η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία μελετούσαν την ανάπτυξη στρατευμάτων. Με την Ουάσιγκτον, η Ρωσία επιδίωξε να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό κλίμα για τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι πριν από την επίσκεψή του στη Μόσχα στα τέλη Μαρτίου.

Τελευταίο αλλά όχι ασήμαντο, ο Πούτιν έχει κατευνάσει το εγχώριο κοινό του. Από τις αρχές Φεβρουαρίου φέτος, η μηχανή των ρωσικών μέσων ενημέρωσης άρχισε να προωθεί μια αφήγηση τύπου «αποστολή εξετελέσθη», πιστώνοντας τις ενέργειές της στην Συρία για τις ειρηνευτικές συνομιλίες, για τις συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός, και την υποτιθέμενη σταθεροποίηση της χώρας. Στις αρχές Μαρτίου, διαρροές σχετικά με την επικείμενη απόφαση να αποσυρθεί από την Συρία [6] εμφανίστηκαν στα ανεπίσημα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Μετά την ανακοίνωση του Πούτιν για την αποχώρηση, το Κρεμλίνο διέδωσε την επίσημη προπαγάνδα [7] εντείνοντας περαιτέρω το μήνυμα στο ρωσικό κοινό ότι η επιχείρηση στην Συρία ήταν απόλυτα επιτυχής. Από την αρχή της παρέμβασης στην Συρία, το Κρεμλίνο έχει επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει στην διατήρηση της δημόσιας στήριξης καθώς η οικονομίας της Ρωσίας διολισθαίνει. Η μείωση της ημερήσιας δαπάνης στην Συρία ηχεί [θετικά] σε έναν πληθυσμό που έχει γίνει πιο απογοητευμένος με το «σφίξιμο του ζωναριού». Κατά την διάρκεια μιας τελετής απονομής βραβείων στο Κρεμλίνο στις 18 Μαρτίου, ο Πούτιν μίλησε ενώπιον εκατοντάδων συμμετεχόντων στην συριακή επιχείρηση, τονίζοντας την σημασία της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας των πολιτών. Το λεξιλόγιο και ο συμβολισμός έχουν σημασία στην ρωσική στρατηγική κουλτούρα. Και ο Πούτιν αξιοποίησε και τα δύο στην «νικητήρια» ομιλία του. Χρησιμοποίησε την φράση «απόσυρση των στρατευμάτων» για να επαναλάβει την γλώσσα που χρησιμοποίησαν οι Σοβιετικοί ηγέτες για να ανακοινώσουν μια υποχώρηση από το Αφγανιστάν. Πιο σημαντικό, ο Πούτιν έκανε την ομιλία του στην αίθουσα Georgievsky του Κρεμλίνου, όπου ο Στάλιν έκανε την διάσημη νικητήρια ομιλία του το 1945. Αξιοποιώντας αυτό το υπόβαθρο, ο Πούτιν τόνισε τον συμβολισμό της διεξαγωγής της τελετής σε μια αίθουσα «κορεσμένη με το νικηφόρο πνεύμα» των Ρώσων πολεμιστών.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν με τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ, στις 20 Οκτωβρίου 2015. ALEXEI DRUZHININ (RIA NOVOSTI/KREMLIN) / VIA REUTERS
----------------------------------------

Ο Πούτιν έχει, στην πραγματικότητα, αφήσει ανοιχτή την πόρτα στην Συρία για να παρέμβει και πάλι αν χρειαστεί. Έχει δείξει την αποφασιστικότητα και την ικανότητά του να στέλνει δυνάμεις πίσω στην Συρία μέσα σε λίγες ώρες ή να ξεκινά χτυπήματα από την Ρωσία όταν η κατάσταση κλιμακώνεται ξανά.

Για κάποιους, η ανακοίνωση της Μόσχας περί απόσυρσης ήταν μεγαλύτερη έκπληξη από την απόφαση του Πούτιν να παρέμβει. Αλλά όπως έχει επισημάνει η επιφανής ακαδημαϊκός Kimberly Marten [8], η αγάπη του Πούτιν στην φιλοσοφία του τζούντο έχει επηρεάσει βαθιά την προσέγγισή του στην εξωτερική πολιτική. Το τζούντο περιλαμβάνει μια ειδίκευση στην επίτευξη των μέγιστων δυνατών αποτελεσμάτων με την ελάχιστη προσπάθεια, μια φιλοσοφία που ευθυγραμμίζεται σαφώς με την αρχή της «λογικής επάρκειας». Επίσης, η απόκρυψη των προθέσεων κάποιου, και το να κάνει τους αντιπάλους του να μαντεύουν την επόμενη κίνησή του είναι μέρος των ασιατικών πολεμικών τεχνών, με τις οποίες ο Πούτιν επίσης δεν είναι ξένος. Ακόμα και αν τα πολιτικά τεχνάσματά του δεν έχουν σχεδιαστεί για να εκπλήξουν, ο Πούτιν ξέρει ότι ένας επιδέξιος αγωνιζόμενος δεν θα χάσει την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τον αποπροσανατολισμό και την αφαίρεση της ισορροπίας από τον αντίπαλό του.