Μπορεί ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν να μεταρρυθμίσει την Σαουδική Αραβία;

Τα μεγαλύτερα προβλήματα, φυσικά, ήταν ο πρόσφατος νόμος «Δικαιοσύνη Εναντίον των Υποστηρικτών της Τρομοκρατίας» [Justice Against Sponsors of Terrorism Act ή JASTA] (ο οποίος επιτρέπει στους Αμερικανούς να μηνύσουν την κυβέρνηση και οντότητες της Σαουδικής Αραβίας για ζημίες που προκλήθηκαν από τρομοκρατία που πραγματοποιήθηκε στο έδαφος των ΗΠΑ την ή μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001) από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, και η εκλογή του Donald Trump ως προέδρου των ΗΠΑ. Ο MbS είπε ότι έχει εμπιστοσύνη, ίσως αδικαιολόγητη, στην ικανότητα των ορθολογικών Αμερικανών αξιωματούχων και νομοθετών για να καταλήξουν σε μια λύση για τον JASTA. Υπάρχει ήδη δυναμική στο Καπιτώλιο, με επικεφαλής τον γερουσιαστή Lindsey Graham (Ρεπουμπλικανό από την Νότια Καρολίνα) και τον Τζον Μακέιν [11] (Ρεπουμπλιακανό από την Αριζόνα), που θα μπορούσε να οδηγήσει σε τροποποίηση του νόμου με τρόπους που σέβονται τις επιθυμίες των οικογενειών [των θυμάτων] της 11ης Σεπτεμβρίου, ενώ θα διαφυλάσσουν τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και την σχέση ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας. Και με έναν πρόεδρο που έχει επιχειρηματικό πνεύμα στο Οβάλ Γραφείο, ο MbS είπε ότι θα επικεντρωθεί στην αξιοποίηση των μεγάλων οικονομικών ευκαιριών στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του Οικονομικό Όραμα 2030 (Economic Vision 2030) για να φέρει τις Ηνωμένες Πολιτείες κοντά στον μετασχηματισμό της Σαουδικής Αραβίας. Αλλά επεσήμανε επίσης ότι θα ήθελε να επανεκκινήσει τον διμερή στρατηγικό διάλογο που είχε διακοπεί κατά την διάρκεια των ετών του Ομπάμα για λόγους που παραμένουν ασαφείς. Ο Trump θα μπορούσε να είναι δεκτικός σε έναν τέτοιο διάλογο, παρ’όλο που ο ίδιος έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι αναμένει πολύ περισσότερα από τους συμμάχους και τους εταίρους της Αμερικής σε όλο τον κόσμο όσον αφορά την καταβολή εισφορών για την ασφάλεια. Το εάν η Σαουδική Αραβία μπορεί να προσφέρει με τρόπους που θα ικανοποιήσουν μια διοίκηση Trump είναι στο χέρι του MbS και των συνεργατών του.

Ο Trump θα πρέπει να χειριστεί την άνοδο του MbS με προσοχή. Η κυβέρνησή του θα πρέπει να αναγνωρίσει την αυξανόμενη επιρροή του νεαρού πρίγκιπα, όχι μόνο στην Σαουδική Αραβία, αλλά και στην αραβική και την περιφερειακή πολιτική. Θα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία να διαμορφώσει τις απόψεις του, να του δώσει συμβουλές σε μια στιγμή που τις χρειάζεται περισσότερο, και να έχει μια θετική επίδραση στα ζωτικά θέματα που εκείνος ελέγχει. Αλλά η Ουάσιγκτον θα ήταν έξυπνο να μην απλώσει το κόκκινο χαλί για τον MbS ακόμα, καθώς αυτό θα ενείχε τον κίνδυνο να διαταραχθεί η άριστη σχέση με τον MbN, τα καθήκοντα του οποίου στην αντιτρομοκρατία είναι απαραίτητα για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αν και ήδη θεωρείται από τους οπαδούς του ως ήρωας, ο MbS θα αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις στο ταξίδι του να μεταμορφώσει την Σαουδική Αραβία. Κάθε ένας από μια σειρά παραγόντων -από την στρατηγική, την ικανότητα του κράτους και την δημοσιονομική πειθαρχία μέχρι τον πόλεμο και το περιφερειακό χάος- θα μπορούσε να εκτροχιάσει την όλη επιχείρηση. Ωστόσο, ίσως η τελική δοκιμασία του MbS θα είναι η ικανότητά του να πουλήσει το σχέδιο της μεταρρύθμισής του σε δύο κρίσιμα ακροατήρια και να χαλυβδώσει την υποστήριξή τους. Το πρώτο κοινό είναι ο σαουδαραβικός λαός, η πλειοψηφία του οποίου αποφεύγει το ρίσκο και είναι ανήσυχος για την αλλαγή. Ο MbS πρέπει να διαχειριστεί την τεράστια διαφορά μεταξύ της ταχύτητας των πρωτοποριακών μεταρρυθμίσεών του και της βαθιά συντηρητικής φύσης της σαουδαραβικής κοινωνίας. Το δεύτερο είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, των οποίων ο ρόλος σε αυτό το αναζωογονητικό έργο είναι απαραίτητος, δεδομένης της απαράμιλλης ικανότητάς τους να παρέχουν στους Σαουδάραβες φυσική ασφάλεια, τεχνογνωσία, κρατική ικανότητα, και επενδύσεις.

Με πολλές αξιόπιστες απόψεις, ο MbS βρίσκεται σε ένα καλό ξεκίνημα. Αλλά η πολυπλοκότητα των μεταρρυθμίσεών του θα απαιτήσει, μεταξύ άλλων, υπομονή και ταπεινότητα. Η πορεία προς την πραγματική αλλαγή στο Βασίλειο δεν είναι προαιρετική˙ πρέπει να συμβεί, με ή χωρίς τον MbS. Ο MbS μπορεί να είναι ο μαέστρος, αλλά για να παίξει η μουσική, θα πρέπει να αποδώσει ολόκληρη η σαουδαραβική ορχήστρα.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/saudi-arabia/2017-01-05/can-moha...