Η πλάνη της αποεπένδυσης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η πλάνη της αποεπένδυσης

Γιατί η απαγόρευση των επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα θα συντρίψει την Αφρική

Ωστόσο, η πρόοδος της Αφρικής θα μπορούσε να αναιρεθεί από τις προσπάθειες του πλούσιου κόσμου να περιορίσει τις επενδύσεις σε όλα τα ορυκτά καύσιμα. Σε ολόκληρη την υποσαχάρια Αφρική, τα έργα φυσικού αερίου κινδυνεύουν όλο και περισσότερο από την έλλειψη αναπτυξιακής χρηματοδότησης. Ιδρύματα όπως η Διεθνής Οικονομική Εταιρεία Ανάπτυξης των ΗΠΑ (U.S. International Development Finance Corporation) και η Διεθνής Χρηματοδοτική Εταιρεία (International Finance Corporation) της Παγκόσμιας Τράπεζας δημιουργήθηκαν ειδικά για να βοηθήσουν στην προώθηση έργων μεγάλης επίδρασης σε χώρες όπου το ιδιωτικό κεφάλαιο δεν καλύπτει ακόμη το κενό. Οι αγωγοί φυσικού αερίου και οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις αγορές με έντονη ενεργειακή ανάγκη χρειάζονται αναπτυξιακή χρηματοδότηση για να προσελκύσουν άλλα κεφάλαια και να επιτρέψουν την προώθηση τέτοιων έργων. Στη Νιγηρία, μια κοινοπραξία διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών βοήθησε στην κατασκευή του σταθμού παραγωγής ενέργειας Azura-Edo, η οποία από μόνη της αύξησε την εθνική μας ικανότητα [παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας] κατά 10%. Αλλά χρειάζονται πολλοί ακόμη τέτοιοι σταθμοί παραγωγής ενέργειας για να παραδώσουν ηλεκτρική ενέργεια στους ανθρώπους μας, να τροφοδοτήσουν την βιομηχανία και τις αναπτυσσόμενες πόλεις μας, και να εξισορροπήσουν την διακοπτόμενη ηλιακή ενέργεια. Μια γενική απαγόρευση της χρηματοδότησης για όλα τα ορυκτά καύσιμα θα έθετε σε κίνδυνο αυτούς τους στόχους.

Οι προσπάθειες περιορισμού των επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα στην Αφρική είναι ακόμη πιο δύσκολο να κατανοηθούν, γιατί πολλές από τις πλούσιες χώρες που βρίσκονται πίσω τους -συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας [6], του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών - περιλαμβάνουν το φυσικό αέριο στα δικά τους πολυτελή σχέδια μετάβασης σε καθαρή ενέργεια. Το Βέλγιο, για παράδειγμα, έχει διπλασιάσει την χρήση του φυσικού αερίου [7] από το 1990 και σχεδιάζει να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη ικανότητα παραγωγής ισχύος από φυσικό αέριο τα επόμενα χρόνια. Η Γερμανία επιμένει να καίει άνθρακα μέχρι τουλάχιστον το 2038 και κατασκευάζει τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2 για να εξασφαλίσει την δική της ενεργειακή ασφάλεια. Μερικές από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες μέχρι που αναπτύσσουν φυσικό αέριο στην Αφρική -στην Γκάνα, τη Μοζαμβίκη, τη Νιγηρία και την Σενεγάλη, μεταξύ άλλων χωρών- για εξαγωγή στην Ασία και την Ευρώπη. Ωστόσο, ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις τους επιδιώκουν να σταματήσουν την χρηματοδότηση έργων φυσικού αερίου για οικιακή χρήση στην Αφρική.

ΤΡΟΦΟΔΟΤΩΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΙΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΕΛΛΟΝ

Στη Νιγηρία, η καθαρή ενέργεια είναι κεντρική στο σχέδιο της κυβέρνησής μας για μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές (net-zero). Το κορυφαίο μας πρόγραμμα Solar Naija, για παράδειγμα, στοχεύει στην ηλεκτροδότηση πέντε εκατομμυρίων νοικοκυριών έως το 2023, αξιοποιώντας τα ηλιακά μίνι δίκτυα και τα αυτόνομα συστήματα. Αλλά οι εκτός δικτύου ανανεώσιμες πηγές είναι μόνο ένα μέρος της λύσης. Για τη Νιγηρία και τα περισσότερα άλλα υποσαχάρια έθνη, τα αδύναμα παραδοσιακά δίκτυα θα συνεχίσουν να εμποδίζουν την διείσδυση του ανέμου και του ήλιου [στο ενεργειακό ισοζύγιο] για πολύ στο μέλλον. Η [ηλεκτρική] ισχύς που προκύπτει από το φυσικό αέριο μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί γρήγορα για να καλύψει την ζήτηση, συμβάλλοντας έτσι στην εξισορρόπηση του ενεργειακού μίγματος της Νιγηρίας και επιτρέποντας μεγαλύτερη χρήση μεταβλητών πηγών, όπως ο άνεμος και η ηλιακή ενέργεια. Και επειδή η αναμενόμενη διάρκεια ζωής για τις μονάδες φυσικού αερίου που χρειάζεται η Νιγηρία είναι μεταξύ 25 και 30 ετών, θα έχουμε χρόνο να μεταβούμε σε ένα ακόμη καθαρότερο ενεργειακό σύστημα έως τα μέσα του αιώνα. Αλλά οι πολίτες μας δεν μπορούν να αναγκαστούν να περιμένουν να πέσουν οι τιμές των μπαταριών ή να δημιουργηθούν νέες τεχνολογίες για να έχουν αξιόπιστη ενέργεια και να ζήσουν μια σύγχρονη, αξιοπρεπή ζωή.

Η Νιγηρία και άλλες αφρικανικές χώρες έχουν δεσμευτεί για ένα μέλλον μηδενικών εκπομπών [των αερίων του θερμοκηπίου], κυρίως λόγω της έντονης ευπάθειάς μας στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Έχουμε εκφράσει την δέσμευσή μας στην συμφωνία του Παρισιού μέσω των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών μας. Αλλά η δέσμευσή μας για δράση για το κλίμα δεν μπορεί να διαχωριστεί από τις ενεργειακές μας ανάγκες. Μια δίκαιη παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση πρέπει να περιλαμβάνει την Αφρική, και δεν μπορεί να αρνείται στους πολίτες μας το δικαίωμά τους για ένα πιο ευήμερο μέλλον. Αντί να παρεμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη της ηπείρου, ο πλούσιος κόσμος θα πρέπει να βοηθήσει τους παραγωγούς ενέργειας της Αφρικής να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για ζωτικά έργα φυσικού αερίου που μπορούν να χρησιμεύσουν ως γέφυρα προς τις μηδενικές εκπομπές, για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και για τα σύγχρονα δίκτυα που απαιτούνται για την διαχείρισή τους. Η δράση για το κλίμα δεν πρέπει να σημαίνει στραγγαλισμό όλων των έργων ορυκτών καυσίμων, αλλά μάλλον διευκόλυνση της ροής κεφαλαίων προς τις χώρες που τα έχουν περισσότερο ανάγκη.