Το δίλημμα της Κίνας με το Αφγανιστάν

Αλλά προτού το Πεκίνο πραγματοποιήσει οποιονδήποτε από αυτούς τους στόχους, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις απειλές που προέρχονται από το Αφγανιστάν. Η κυριότερη από αυτές είναι ένα πιθανό καταφύγιο τζιχαντιστών στα δυτικά σύνορα της Κίνας, όπου το Πεκίνο είναι ήδη ευαίσθητο σε τρομοκρατικές απειλές. Όπως έγραψε πρόσφατα ο Zhao Huasheng, ένας από τους κορυφαίους ειδικούς της Κίνας για το Αφγανιστάν, «σε μεγάλο βαθμό, η ασφάλεια και η σταθερότητα της [επαρχίας] Xinjiang είναι η αφετηρία για την πολιτική της Κίνας για το Αφγανιστάν». Πράγματι, οι ανησυχίες για τον διακρατικό εξτρεμισμό είχαν ήδη οδηγήσει το Πεκίνο να εξαπολύσει μια εκστρατεία καταστολής που η κυβέρνηση των ΗΠΑ χαρακτηρίζει πλέον επίσημα ως γενοκτονία.

Ιδιαίτερα ανησυχητική για το Πεκίνο είναι η παρουσία στο Αφγανιστάν αρκετών εκατοντάδων μαχητών από το Ισλαμικό Κίνημα του Ανατολικού Τουρκεστάν (Eastern Turkistan Islamic Movement, ETIM), το οποίο επιδιώκει να δημιουργήσει ένα κράτος Ουιγούρων στην Σιντζιάνγκ. Με επικεφαλής τον Abdul Haq, το ETIM επιχειρεί σε περιοχές όπως η Badakhshan, μια απομακρυσμένη επαρχία της οποίας το ορεινό έδαφος θα δυσκολέψει την Κίνα ή τους Ταλιμπάν να διεξάγουν στρατιωτικές επιχειρήσεις εκεί. Σύμφωνα με μια εκτίμηση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στελέχη του ETIM έχουν συνεργαστεί με ένα ευρύ φάσμα οργανώσεων τζιχαντιστών, συμπεριλαμβανομένης της Αλ Κάιντα, της Jamaat Ansarullah, και της Jamaat al-Tawhid Wal-Jihad. Και οι τρεις αυτές ομάδες πιθανότατα θα παραμείνουν ενεργές στο Αφγανιστάν, παρέχοντας στο ETIM πολλούς τοπικούς συμμάχους.

Το Πεκίνο έχει ήδη ζητήσει διαβεβαιώσεις από τους Ταλιμπάν ότι δεν θα επιτραπεί στο ETIM να δραστηριοποιηθεί μέσα στο Αφγανιστάν ή από το Αφγανιστάν. Αλλά οι Ταλιμπάν μπορεί να μην είναι σε θέση να το εγγυηθούν αυτό εν μέσω πολέμου και ανθρωπιστικής κρίσης -και οι στενές σχέσεις τους με άλλες τζιχαντιστικές ομάδες θα μπορούσαν να μειώσουν την προθυμία και την ικανότητά τους να το προσπαθήσουν. Οι τζιχαντιστές σε όλο τον κόσμο γιόρτασαν τη νίκη των Ταλιμπάν, αυξάνοντας την προσδοκία ότι το Αφγανιστάν θα προσελκύσει την επόμενη γενιά τρομοκρατών. Οι Ταλιμπάν έχουν ήδη ισχυρούς δεσμούς με την κεντρική ηγεσία της Αλ Κάιντα, καθώς και με το τοπικό της υποκατάστημα, την «Αλ Κάιντα στην Ινδική Υποήπειρο». Ο υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών των Ταλιμπάν, Sirajuddin Haqqani, έχει ιδιαίτερα ισχυρή σχέση με την Αλ Κάιντα και οι δύο ομάδες [στμ: δηλ. η Αλ Κάιντα και το Δίκτυο Haqqani] συνδέονται μεταξύ τους με μακροχρόνιες προσωπικές σχέσεις, ενδογαμίες, συμπαθητικές ιδεολογίες, και κοινή ιστορία αγώνων. Οι Ταλιμπάν έχουν επίσης στενές σχέσεις με άλλες μαχητικές ομάδες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Tehrik-i-Taliban Pakistan, Lashkar-e-Islam, και Ισλαμικού Κινήματος του Ουζμπεκιστάν. Αυτό το συνονθύλευμα των ομάδων ανησυχεί το Πεκίνο επειδή το ETIM και άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις που απειλούν την Κίνα μπορεί να είναι σε θέση να ευδοκιμήσουν σε ένα αποτυχημένο αφγανικό κράτος.

Το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν, γνωστό ως IS-K, επίσης απείλησε να επιτεθεί στην Κίνα. Ούσα εχθρός των Ταλιμπάν, η ομάδα διατηρεί σημαντικές στρατιωτικές δυνατότητες, όπως αποδεικνύεται από την επίθεσή της στο αεροδρόμιο της Καμπούλ τον περασμένο μήνα που σκότωσε 13 Αμερικανούς στρατιώτες και περισσότερους από 170 άλλους. Οι Ταλιμπάν αντιμετωπίζουν επίσης αντίσταση από άλλες ομάδες, όπως αυτή με επικεφαλής τον διοικητή Αχμάντ Μασούντ από την επαρχία Παντσίρ και τον πρώην αρχηγό των αφγανικών υπηρεσιών πληροφοριών Amrullah Saleh, που θα μπορούσαν να εμποδίσουν την ικανότητά τους να φέρουν τον νόμο και την τάξη στο Αφγανιστάν με αντάλλαγμα την κινεζική αναγνώριση και χρηματοδότηση της ανάπτυξης.

ΑΠΙΑΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ

Παρόλο που οι υπηρεσίες πληροφοριών της Κίνας έχουν γίνει πιο εξελιγμένες και ικανές, το Πεκίνο εξακολουθεί να μην διαθέτει τις επιτόπου δυνατότητες και τα δίκτυα που απαιτούνται για να επιχειρεί αποτελεσματικά στο Αφγανιστάν. Καθώς ωθεί τους Ταλιμπάν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους, το Πεκίνο θα πρέπει επίσης να ωθήσει το Πακιστάν να πάρει το πληρεξούσιό του [κράτος] υπό έλεγχο, να σταθεροποιήσει το Αφγανιστάν, και να διεξάγει μια πιο αποτελεσματική αντιτρομοκρατική εκστρατεία εναντίον ομάδων όπως το ETIM. Αλλά η ικανότητα του Πακιστάν να ελέγχει τους Ταλιμπάν είναι περιορισμένη και η περιβόητη Δι-υπηρεσιακή Υπηρεσία Πληροφοριών θα αγωνιστεί για να φέρει σταθερότητα στο Αφγανιστάν.

Η επιδείνωση της οικονομικής εικόνας του Αφγανιστάν θα εμποδίσει επίσης τις προσπάθειες σταθεροποίησης της Κίνας. Η οικονομία της χώρας κατρακυλούσε ακόμη και πριν από την ανάκτηση της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, και η άνοδος της οργάνωσης [στην εξουσία] ώθησε την διεθνή κοινότητα να παγώσει τα περιουσιακά στοιχεία του Αφγανιστάν και να διακόψει την κρίσιμη εξωτερική βοήθεια. Οι Δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερμανίας, ανέβαλαν την βοήθεια στην χώρα. Η Παγκόσμια Τράπεζα ανέστειλε την χρηματοδότηση δεκάδων έργων, επικαλούμενη ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα της κυριαρχίας των Ταλιμπάν, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε ότι το Αφγανιστάν δεν θα είναι επιλέξιμο για δάνεια μέχρι να αποκτήσει μια διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση. Το χειρότερο είναι ότι οι τιμές για τα βασικά είδη όπως το σιτάρι, τα αυγά, το αλεύρι, και το μαγειρικό λάδι έχουν αυξηθεί, και οι Αφγανοί αναγκάστηκαν να σταθούν σε μεγάλες ουρές στις τράπεζες για να αποσύρουν χρήματα.

Το Πεκίνο έχει υποσχεθεί -και οι Ταλιμπάν αναμένουν- σημαντικά ποσά ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας. Τον Σεπτέμβριο, ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Zabiullah Mujahid, σημείωσε ωμά ότι «η Κίνα είναι ο σημαντικότερος εταίρος μας και αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη και εξαιρετική ευκαιρία για εμάς, επειδή είναι έτοιμη να επενδύσει [και] να ανοικοδομήσει την χώρα μας». Ωστόσο, δεδομένης της τρομερής κατάστασης της οικονομίας, ακόμη και η Κίνα δεν έχει αρκετά χρήματα για να στηρίξει το Αφγανιστάν.