Η ατέλειωτη κρίση της Βενεζουέλας

Το πρώτο βήμα είναι να κατανοηθεί πλήρως ότι η κανονική πολιτική λογική έχει μικρή σημασία όταν αντιμετωπίζεται ένα μαφιόζικο κράτος. Ιδίως η επιμονή της διεθνούς κοινότητας στην διαπραγμάτευση για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές φαίνεται καλοπροαίρετη αλλά άστοχη. Η εναλλακτική της παραμονής στην εξουσία για πολλούς υποστηρικτές του καθεστώτος -συμπεριλαμβανομένου του Μαδούρο, ο οποίος κατηγορείται στις Ηνωμένες Πολιτείες για διακίνηση ναρκωτικών- είναι το κελί της φυλακής. Το καθεστώς δεν μπορεί και δεν θα προσφέρει στην αντιπολίτευση μια ευκαιρία να το εκθρονίσει μέσω της κάλπης.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απρόσβλητο από την πίεση από το εξωτερικό. Η Ουάσινγκτον πρέπει, πρώτα, να αποδεχτεί την αδυναμία της αντιπολίτευσης, η οποία δεν είναι, σε αυτό το στάδιο, ικανή να δομήσει μια ρεαλιστική πρόκληση στην λαβή του καθεστώτος στην εξουσία. Αντ' αυτού, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επιμείνουν στην απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και στην αποκατάσταση των βασικών ελευθεριών του Τύπου και του συνεταιρίζεσθαι, προσφέροντας ως αντάλλαγμα την άρση των ατομικών κυρώσεων. Για να αυξήσει την επιρροή της σε αυτήν την στρατηγική, η Ουάσινγκτον πρέπει να κάνει πολύ καλύτερη δουλειά κινητοποιώντας δημοκρατίες όπως η Ιταλία και η Ισπανία για την επιβολή κυρώσεων κατά προσωπικοτήτων του καθεστώτος˙ άτομα που συνδέονται με το καθεστώς έχουν βρει ασφαλές λιμάνι όχι μόνο στις ευχάριστες ιταλικές και ισπανικές βίλες και τα «παλάτσο» που κατέχουν τώρα, αλλά και σε ιταλικές και ισπανικές τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Η μοναδική θέση της Κούβας στην Βενεζουέλα την καθιστά βασικό παίκτη σε κάθε μελλοντική λύση. Καμία συμφωνία κανενός είδους δεν μπορεί να φανταστεί κάποιος χωρίς την υποστήριξη του κουβανικού καθεστώτος. Το κλειδί που ανοίγει την κλειδαριά στην κρίση της Βενεζουέλας είναι πολύ πιο πιθανό να βρεθεί στην Αβάνα παρά στο Καράκας. Όσο η Κούβα παραμένει δικτατορία, πιθανότατα θα παραμείνει και η Βενεζουέλα.

Τελικά, οι δημοκρατίες παγκοσμίως -αλλά κυρίως στην Λατινική Αμερική- έχουν συμφέρον να διατηρήσουν την Βενεζουέλα ολόκληρη, ειρηνική, και τουλάχιστον αρκετά σταθερή ώστε να μην εξάγει τα προβλήματά της. Ο συνοριακός πόλεμος στην Apure αυτή την άνοιξη θα πρέπει να χρησιμεύσει ως άλλη μια προειδοποίηση ότι τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο. Η διάλυση του κράτους της Βενεζουέλας και η αντικατάστασή του με μια δομή τύπου Μαφίας προκαλεί χρόνια αστάθεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε διάχυτη βία.

Ένα πιθανό μέλλον για την χώρα θα ήταν οι οπλαρχηγοί που τελειώνουν από τον Μαδούρο όλο και περισσότερο να επιτίθενται ο ένας στον άλλον, με τις μάχες τους για επιρροή να καταλήγουν σε πραγματική αιματοχυσία. Ο Μαδούρο και οι Κουβανοί χειριστές του, φυσικά, θα κάνουν ό, τι μπορούν για να περιορίσουν το χάος, αλλά δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα τα καταφέρουν. Αυτό το μέλλον μοιάζει πολύ με τον 19ο αιώνα στην Βενεζουέλα, όταν ένας υποψήφιος πρόεδρος στο Καράκας έλεγχε ελάχιστα [εδάφη] πέρα από την πρωτεύουσα και τα τελωνεία της χώρας, ενώ ένας άγριος πολλαπλασιασμός των περιφερειακών caudillos [στμ: οπλαρχηγοί] κυριαρχούσαν ως επί το πλείστον χωρίς αμφισβητήσεις στις άλλες πόλεις και κωμοπόλεις. Αυτή η ρύθμιση δεν ήταν ποτέ σταθερή: καθ' όλη την διάρκεια του 19ου αιώνα, οι caudillos προσπαθούσαν συστηματικά να εισβάλουν στην πρωτεύουσα και να πάρουν την εξουσία για τον εαυτό τους. Άλλοτε ήταν επιτυχημένοι, άλλοτε όχι, αλλά τα αποτελέσματα ήταν πάντα αιματηρά.

Ένα δεύτερο σενάριο θα ήθελε τον Μαδούρο να διατηρεί την εξουσία του επί των υποτελών του, τουλάχιστον αρκετά ώστε να αποτρέψει τις ανοιχτές μάχες μεταξύ τους. Χωρίς δημοκρατία, χωρίς πολιτική ελευθερία, χωρίς πρόσβαση σε παγκόσμιο κεφάλαιο, και χωρίς ικανότητα δημιουργίας ξένου συναλλάγματος, αυτή είναι η οδός προς την πραγματική κουβανοποίηση της Βενεζουέλας: ένα καθεστώς απολιθωμένο στην εξουσία, χτισμένο πάνω σε ένα υπόστρωμα από τα δεινά του δικού του λαού. Είναι μια άθλια προοπτική.

Αυτά είναι ζοφερά, δυσάρεστα σενάρια, αλλά δυστυχώς, υπάρχουν λίγοι λόγοι για να περιμένουμε καλύτερα. Οι ευσεβείς πόθοι της ελπίδας ότι οι εγκληματίες που είναι υπεύθυνοι για το καθεστώς της Βενεζουέλας μπορούν με κάποιο τρόπο να πειστούν να προχωρήσουν στην δική τους καταστροφή, είναι ακριβώς αυτό -μια ελπίδα- και σίγουρα δεν είναι η κατάλληλη βάση για διπλωματική δράση. Τέτοιες ελπίδες έχουν στρεβλώσει την χάραξη πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού για πάρα πολύ καιρό. Η πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η Βενεζουέλα είναι ζοφερή, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστεί ως πραγματικότητα.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.buzzfeednews.com/article/karlazabludovsky/the-brain-drain-fr...
[2] http://www.reuters.com/world/americas/norway-says-it-is-involved-venezue...
[3] https://www.nytimes.com/2019/05/17/world/americas/venezuela-economy.html
[4] https://www.abc.es/internacional/abci-venezolanos-exterior-envian-remesa...

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.