Κι αν κερδίσει η Ρωσία;

Η μόνιμη κατάσταση κλιμάκωσης μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης μπορεί να παραμείνει ψυχρή από στρατιωτική άποψη. Είναι πιθανό, ωστόσο, να είναι οικονομικά θερμή. Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Ρωσία το 2014, οι οποίες συνδέονταν με την επίσημη διπλωματία (συχνά αναφέρονται ως διαδικασία «Μινσκ», από την πόλη στην οποία διεξήχθησαν οι διαπραγματεύσεις), δεν ήταν δρακόντειες. Ήταν αναστρέψιμες καθώς και υπό όρους. Μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι νέες κυρώσεις στον τραπεζικό τομέα και στη μεταφορά τεχνολογίας θα ήταν σημαντικές και μόνιμες. Θα έρχονταν στον απόηχο της αποτυχημένης διπλωματίας και θα ξεκινούσαν από την «κορυφή της κλίμακας», σύμφωνα με την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Σε απάντηση, η Ρωσία θα αντιδράσει, πολύ πιθανόν στον κυβερνοχώρο καθώς και στον ενεργειακό τομέα. Η Μόσχα θα περιορίσει την πρόσβαση σε κρίσιμα αγαθά όπως το τιτάνιο, του οποίου η Ρωσία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο. Αυτός ο πόλεμος φθοράς θα δοκιμάσει και τις δύο πλευρές. Η Ρωσία θα είναι αδίστακτη στην προσπάθεια να κάνει ένα ή περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη να απομακρυνθούν από την οικονομική σύγκρουση συνδέοντας μια χαλάρωση της έντασης με το ίδιον συμφέρον αυτών των χωρών, υπονομεύοντας έτσι την συναίνεση στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Το δυνατό σημείο της Ευρώπης είναι η οικονομική της μόχλευση. Το στοιχείο της Ρωσίας θα είναι οποιαδήποτε πηγή εγχώριου διχασμού ή αναστάτωσης στην Ευρώπη ή στους διατλαντικούς εταίρους της Ευρώπης. Εδώ η Ρωσία θα είναι προβλεπτική και καιροσκοπική. Εάν εμφανιστεί ένα φιλορωσικό κίνημα ή υποψήφιος, αυτός ο υποψήφιος μπορεί να ενθαρρυνθεί άμεσα ή έμμεσα. Εάν ένα οικονομικά ή πολιτικά επώδυνο σημείο μειώνει την αποτελεσματικότητα της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, θα είναι ένα όπλο για τις προσπάθειες της ρωσικής προπαγάνδας και για την ρωσική κατασκοπεία.

Πολλά από αυτά συμβαίνουν ήδη. Αλλά ένας πόλεμος στην Ουκρανία θα ανεβάσει το στοίχημα. Η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει περισσότερους πόρους και θα αποχαλινωθεί στην επιλογή των εργαλείων της. Οι μαζικές ροές προσφύγων που φτάνουν στην Ευρώπη θα επιδεινώσουν την ανεπίλυτη πολιτική της ΕΕ για τους πρόσφυγες και θα προσφέρουν γόνιμο έδαφος για τους λαϊκιστές. Το ιερό δισκοπότηρο αυτών των πληροφοριακών, πολιτικών, και ιντερνετικών μαχών θα είναι οι προεδρικές εκλογές του 2024 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μέλλον της Ευρώπης θα εξαρτηθεί από εκείνες τις εκλογές. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ή ενός υποψηφίου σαν τον Τραμπ μπορεί να καταστρέψει την διατλαντική σχέση την ώρα του μέγιστου κινδύνου της Ευρώπης, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την θέση του ΝΑΤΟ και τις εγγυήσεις του για την ασφάλεια στην Ευρώπη.

ΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΤΟ ΝΑΤΟ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, μια ρωσική νίκη θα είχε βαθιές επιπτώσεις στην υψηλή στρατηγική τους στην Ευρώπη, την Ασία, και τη Μέση Ανατολή. Πρώτον, η ρωσική επιτυχία στην Ουκρανία θα απαιτούσε από την Ουάσιγκτον να στραφεί προς την Ευρώπη. Καμία ασάφεια σχετικά με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ (του είδους που βιώθηκε υπό τον Τραμπ) δεν θα είναι επιτρεπτή. Μόνο μια ισχυρή δέσμευση των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια θα αποτρέψει την Ρωσία από το να διχάσει τις ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ τους. Αυτό θα είναι δύσκολο υπό το πρίσμα των ανταγωνιστικών προτεραιοτήτων, ειδικά εκείνων που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε μια επιδεινούμενη σχέση με την Κίνα. Αλλά τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι θεμελιώδη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πολύ μεγάλη εμπορική συμμετοχή στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι οι μεγαλύτεροι εμπορικοί και επενδυτικοί εταίροι η μια της άλλης, με το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών να ανερχόταν συνολικά σε 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2019. Μια καλά λειτουργούσα, ειρηνική Ευρώπη ενισχύει την αμερικανική εξωτερική πολιτική —για την κλιματική αλλαγή, τη μη διάδοση [των πυρηνικών], για την παγκόσμια δημόσια υγεία, και για την διαχείριση των εντάσεων με την Κίνα ή την Ρωσία. Εάν η Ευρώπη αποσταθεροποιηθεί, τότε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι πολύ πιο μόνες στον κόσμο.

Το ΝΑΤΟ είναι το λογικό μέσο με το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να παράσχουν διαβεβαίωση ασφαλείας στην Ευρώπη και να αποτρέψουν την Ρωσία. Ένας πόλεμος στην Ουκρανία θα αναζωογονούσε το ΝΑΤΟ όχι ως μια επιχείρηση οικοδόμησης δημοκρατίας ή ως ένα εργαλείο για αποστολές εκτός περιοχής όπως ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, αλλά ως η αξεπέραστη αμυντική στρατιωτική συμμαχία που είχε σχεδιαστεί να είναι. Αν και οι Ευρωπαίοι θα απαιτήσουν μεγαλύτερη στρατιωτική δέσμευση για την Ευρώπη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, μια ευρύτερη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα πρέπει να οδηγήσει κάθε μέλος του ΝΑΤΟ να αυξήσει τις αμυντικές του δαπάνες. Για τους Ευρωπαίους, αυτή θα ήταν η τελευταία ευκαιρία για βελτίωση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης —σε συνδυασμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες— προκειμένου να βοηθηθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες να διαχειριστούν το ρωσο-κινεζικό δίλημμα.

Για τη Μόσχα που βρίσκεται τώρα σε μόνιμη αντιπαράθεση με την Δύση, το Πεκίνο θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια οικονομική υποστήριξη και ένας εταίρος στην αντίθεση της ηγεμονίας των ΗΠΑ. Στην χειρότερη περίπτωση για την υψηλή στρατηγική των ΗΠΑ, η Κίνα μπορεί να ενθαρρυνθεί από την δυναμική της Ρωσίας και να απειλήσει με αντιπαράθεση στην Ταϊβάν. Αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι μια κλιμάκωση στην Ουκρανία θα ωφελήσει τη σινο-ρωσική σχέση. Η φιλοδοξία της Κίνας να γίνει ο κεντρικός κόμβος της ευρασιατικής οικονομίας θα καταστραφεί από τον πόλεμο στην Ευρώπη, λόγω της βάναυσης αβεβαιότητας που φέρνει ο πόλεμος. Ο κινεζικός εκνευρισμός με μια Ρωσία σε προέλαση δεν θα επιτρέψει μια προσέγγιση μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου [1], αλλά ίσως να ξεκινήσει νέες συνομιλίες.