Προετοιμαζόμενοι για το αδιανόητο στην Ουκρανία

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν έχει πάει όπως φανταζόταν το Κρεμλίνο, με τις δυνάμεις του να έχουν βαλτώσει γύρω από βασικές πόλεις και τον ουκρανικό στρατό να ανθίσταται σκληρά. Καθώς τα στρατεύματά της αποθαρρύνονται όλο και περισσότερο και τα εφόδιά της εξαντλούνται, η Ρωσία ίσως στραφεί σε πιο δραστικά μέτρα για να νικήσει. Στην Ουάσιγκτον, οι αξιωματούχοι της εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ συναντώνται ήδη και σχεδιάζουν για μια αυξανόμενη πιθανότητα που κάποτε ήταν αδιανόητη: ότι η Ρωσία ίσως χρησιμοποιήσει βιολογικά και χημικά όπλα στην Ουκρανία.

Τα επακόλουθα του ρωσικού βομβαρδισμού στην [πόλη] Zhytomyr, στην Ουκρανία, τον Μάρτιο του 2022. Viachaslev Ratynski / Reuters
---------------------------------------------------

Αφότου το γερμανικό αέριο χλωρίου έπνιξε πολλούς Βρετανούς και Καναδούς στρατιώτες το 1915 κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ένας τέτοιος «επιστημονικός πόλεμος» τρομοκράτησε την διεθνή κοινότητα και οδήγησε, δέκα χρόνια αργότερα, στο Πρωτόκολλο της Γενεύης (Geneva Protocol) της Κοινωνίας των Εθνών (League of Nations), το οποίο απαγορεύει την χρήση χημικών και βιολογικών παραγόντων στον πόλεμο. Αυτή η σύμβαση άντεξε σε μεγάλο βαθμό στους πολέμους που ακολούθησαν, μολονότι ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης, συνέχισαν να αναπτύσσουν επιθετικά βιολογικά και χημικά όπλα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, σταμάτησε αυτό το πρόγραμμα και αποκήρυξε την χρήση από τους Αμερικανούς τέτοιων όπλων το 1969, και αυτή η απαγόρευση έχει αντέξει από τότε μέχρι σήμερα. Άλλοι είχαν λιγότερες ενοχές για την χρήση τους. Ο πρόεδρος του Ιράκ, Σαντάμ Χουσεΐν, χρησιμοποίησε [αέριο] σαρίν και αέριο μουστάρδας κατά της κουρδικής πόλης Halabja το 1988, σκοτώνοντας χιλιάδες. Ο Σύρος πρόεδρος, Μπασάρ αλ Άσαντ, φέρεται να εξαπέλυσε περισσότερες από 300 επιθέσεις με χημικά κατά την διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου, αφήνοντας χιλιάδες (εάν όχι εκατοντάδες χιλιάδες) νεκρούς.

Τώρα, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν [1], διπλασιάζει τις προσπάθειές του στην στάσιμη στρατιωτική περιπέτειά του στην Ουκρανία, η απειλή έχει γίνει οξεία. Όσο απίθανη κι αν φαινόταν κάποτε μια βιολογική ή χημική επίθεση, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ πρέπει να διατρέξουν όλα τα χειρότερα σενάρια, να απογράψουν τους πόρους που έχουν στην κοινή διάθεσή τους για να αντιμετωπίσουν βιολογικές και χημικές επιθέσεις, και να ενισχύσουν γρήγορα ετούτους τους πόρους. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.

ΜΙΑ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΑΠΕΙΛΗ

Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, η σκέψη ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τέτοια όπλα στην εκστρατεία της στην Ουκρανία θα φαινόταν αδικαιολόγητα κινδυνολογική. Αυτό δεν ισχύει πλέον. Χωρίς να έχει αμφιβολία μετά από αναφορές των υπηρεσιών πληροφοριών, ο Λευκός Οίκος έχει συγκεντρώσει αθόρυβα μια ομάδα αξιωματούχων εθνικής ασφαλείας για να περιγράψουν εν συντομία τις απαντήσεις σε οποιαδήποτε ρωσική βιολογική ή χημική επίθεση. Ο Πούτιν έχει ήδη βάλει την πυρηνική επιλογή στο τραπέζι, θέτοντας τις δυνάμεις του για τα πυρηνικά όπλα [2] σε επιφυλακή. Τέτοια ακροσφαλής πολιτική κάνει την χρήση χημικών και βιολογικών παραγόντων πιο αληθοφανή. Ο ισχυρισμός του Πούτιν ότι η ίδια η Ουκρανία προτίθεται να φέρει αυτά τα διεθνώς απαγορευμένα όπλα μαζικής καταστροφής στην σύγκρουση, φαίνεται σαν μια από τις κλασικές του ενέργειες προβολής, υποδηλώνοντας ότι καθώς ο πόλεμος τραβάει σε μάκρος, η Ρωσία θα μπορούσε να ξεκινήσει επιχειρήσεις ψευδούς καταλογισμού ευθυνών (false flag operations) για να κάνει ακριβώς αυτό.

Η Ρωσία είχε, και πιθανότατα συνεχίζει να έχει, την ικανότητα να παράγει εκτεταμένες προμήθειες επιθετικών χημικών και βιολογικών όπλων, ενώ η Ουκρανία δεν έχει ούτε την ικανότητα ούτε την βούληση να το κάνει. Από την σοβιετική εποχή, το Κρεμλίνο κληρονόμησε την τεχνογνωσία για την οπλοποίηση του άνθρακα, της βρουκέλλωσης, της μάλης [στμ: κυρίως νόσος των αλόγων], του ιού Marburg, της πανώλης, του πυρετού Q, της τουλαραιμίας, και της ευλογιάς, μεταξύ άλλων τοξικών μικροβίων. Σοβιετικοί επιστήμονες προσπάθησαν ακόμη και να εισαγάγουν στα εμβόλια της ευλογιάς τη μεταδιδόμενη από τα κουνούπια εγκεφαλίτιδα των ιπποειδών της Βενεζουέλας, η οποία επιτίθεται στον εγκέφαλο. Τουλάχιστον τρία εργαστήρια βιολογικού πολέμου της σοβιετικής εποχής παραμένουν απρόσιτα στους διεθνείς επιθεωρητές, επομένως τα ακραία πειράματα αυτού του είδους θα μπορούσαν να συνεχίζονται με κάποια μορφή.

Ο Πούτιν φαίνεται ότι δεν έχει ενοχές να χρησιμοποιεί τέτοιους παράγοντες εναντίον των πολιτικών εχθρών του: διέταξε την δολοφονία του Αλεξάντερ Λιτβινένκο, ενός αυτομολήσαντος επικριτή του Πούτιν, με ραδιενεργό πολώνιο, το 2006˙ δηλητηρίασε έναν άλλο αυτομολήσαντα, τον Σεργκέι Σκριπάλ, το 2018˙ και στόχευσε τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι με τον νευρικό παράγοντα Novichok, το 2020. Το να επιτεθεί σε άμαχο πληθυσμό με αυτά τα όπλα θα αντιπροσώπευε μια αλλαγή τακτικής σε κλίμακα αλλά όχι σε είδος. Άλλωστε, η Ρωσία αποδέχτηκε και τουλάχιστον υποστήριξε σιωπηρά τις χημικές επιθέσεις του Άσαντ στον λαό του.

Ο Άσαντ [3] χρησιμοποίησε αέριο σαρίν σε πολλές περιπτώσεις το 2013 και η Μόσχα δεν θα μπορούσε παρά να παρατηρήσει ότι ο κόσμος δεν παρενέβη ή δεν τον σταμάτησε, παρά την δεδηλωμένη «κόκκινη γραμμή» του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, εναντίον της ανάπτυξης τέτοιων όπλων. Μέχρι στιγμής στην Ουκρανία, η διεθνής κατακραυγή και οι κυρώσεις δεν έχουν περιορίσει την κλίση του Πούτιν προς την βαναυσότητα, καθώς οι δυνάμεις του βομβαρδίζουν σχολεία και νοσοκομεία. Αλλά θα χρειαστούν πολύ περισσότερα από την αγανάκτηση και τα οικονομικά μέτρα για να αντιμετωπιστεί η πολύ πραγματική απειλή του βιολογικού και χημικού πολέμου.

ΤΡΟΜΟΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΚΛΙΜΑΚΑ