Το πραξικόπημα στο Κρεμλίνο

Στις 21 Φεβρουαρίου, κατά την διάρκεια μιας συνόδου του Συμβουλίου Ασφαλείας που μεταδόθηκε σε εθνικό επίπεδο [10], οι πιο στενοί έμπιστοι του προέδρου φαίνονταν [ότι βρίσκονταν] εντελώς στο σκοτάδι ως προς το τι θα συνεπάγετο η αναγνώριση της Ντονέτσκ και της Λουχάνσκ. Ο Naryshkin, της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών, μπέρδεψε τα λόγια του όταν ο Πούτιν απαίτησε μια επιβεβαίωση υποστήριξης της απόφασης. Στο τέλος αυτού του διαλόγου, ο Narishkyn φαινόταν ότι έτρεμε από φόβο. Ακόμη και ο Patrushev, ένας σκληροπυρηνικός συντηρητικός Τσεκιστής, ήθελε να ενημερώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες για τα σχέδια της Ρωσίας να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία -μια πρόταση που έμεινε αναπάντητη.

Για μια απόφαση τόσο σημαντική όσο η εισβολή σε μια γειτονική χώρα, είναι αξιοσημείωτο το πόσα όργανα του κράτους έμειναν ανενημέρωτα. Οι οικονομικοί θεσμοί αιφνιδιάστηκαν -όταν η Elvira Nabiullina, επικεφαλής της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, προσπάθησε να παραιτηθεί στις αρχές Μαρτίου, της ειπώθηκε απλώς να σφίξει το ζωνάρι και να αντιμετωπίσει τις οικονομικές επιπτώσεις. Ούτε ο στρατός φαινόταν ότι γνώριζε ολόκληρο το σχέδιο και δαπάνησε μήνες μετακινώντας δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορα χωρίς να γνωρίζει αν θα τους ζητείτο να επιτεθούν.

Ο Πούτιν με μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας στη Μόσχα, τον Φεβρουάριο του 2022. Sputnik Photo Agency / Reuters
-------------------------------------------------------

Η μυστική επιχείρηση του Πούτιν ήταν κρυμμένη ακόμη και από άλλους μυστικούς πράκτορες. Για παράδειγμα, οι ηγέτες του τμήματος της FSB που είναι υπεύθυνο [11] για την παροχή πληροφοριών στο Κρεμλίνο σχετικά με την πολιτική κατάσταση της Ουκρανίας, δεν πίστεψαν πλήρως ότι θα γινόταν εισβολή. Πολλοί αναλυτές είχαν υποστηρίξει με βεβαιότητα [12] ότι θα ήταν ενάντια στα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας. Επαναπαυόμενοι στην υπόθεση ότι μια μεγάλης κλίμακας επίθεση δεν βρισκόταν στο τραπέζι, οι αξιωματούχοι συνέχισαν να τροφοδοτούν τον Πούτιν με την ιστορία που ήθελε να ακούσει: οι Ουκρανοί ήταν Σλάβοι αδελφοί, έτοιμοι να απελευθερωθούν από τα συνεργαζόμενα με τους Ναζί και ελεγχόμενα από την Δύση ανδρείκελα του Κιέβου. Μια πηγή στο Κρεμλίνο μού είπε ότι πολλοί αξιωματούχοι διαβλέπουν τώρα μια καταστροφή παρόμοια με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν την δεκαετία του 1980, ο οποίος κατέληξε σε μια επαίσχυντη απόσυρση και συνέβαλε στην επιτάχυνση της διάλυσης της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Αλλά σε μια κυβέρνηση που γίνεται όλο και πιο τεχνοκρατική, ιδρυματοποιημένη, και απρόσωπη, τέτοιες απόψεις δεν είναι πλέον επιτρεπτές.

Καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται στον τρίτο μήνα της και οι αποδείξεις για εγκλήματα πολέμου πληθαίνουν, οι περισσότεροι αξιωματούχοι και πολιτικοί συνεχίζουν να υποστηρίζουν τον Πούτιν. Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι σε μεγάλο βαθμό σιωπηλές. Οι οικονομικές ελίτ, αποκομμένες από την Δύση, έχουν συσπειρωθεί γύρω από την σημαία. Παρόλο που κάποιοι μπορεί να παραπονιούνται [13] ιδιωτικά, πολύ λίγοι δεν διστάζουν να το εκφράσουν δημοσίως. Οι σπάνιες εξαιρέσεις περιλαμβάνουν τον δισεκατομμυριούχο βιομήχανο Oleg Deripaska, ο οποίος έχει κάνει επανειλημμένα έκκληση για ειρήνη˙ τον πρώην συνεργάτη του Πούτιν, Anatoly Chubais, γνωστό για το ότι ηγήθηκε της ιδιωτικοποίησης της Ρωσίας υπό τον Γέλτσιν, και ο οποίος έχει καταφύγει στην Τουρκία˙ τον ολιγάρχη και πρώην ιδιοκτήτη του ποδοσφαιρικού συλλόγου Τσέλσι, Roman Abramovich, ο οποίος προσπάθησε να διευκολύνει μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων˙ και τον επιχειρηματία Oleg Tinkov, ο οποίος υποχρεώθηκε να πουλήσει τις μετοχές της εξαιρετικά επιτυχημένης διαδικτυακής του τράπεζας, Tinkoff, για ψίχουλα, αφότου μίλησε ανοιχτά κατά της «επιχείρησης».

Οι υπόλοιποι από τα 145 εκατομμύρια πολίτες της Ρωσίας -εκτός από εκείνους τους δεκάδες ή ίσως εκατοντάδες χιλιάδες που έχουν διαφύγει στο εξωτερικό- ομοίως συμμορφώνονται. Έχοντας χάσει την πρόσβαση σε ξένες πτήσεις, επώνυμες μάρκες, και συστήματα πληρωμών, οι περισσότεροι υποχρεώνονται να αποδεχτούν ότι οι ζωές τους είναι δεμένες με το Κρεμλίνο. Σε μια απότομη παρέκκλιση από τις πρώτες ημέρες της ουκρανικής επιχείρησης, όταν το δημόσιο σοκ ήταν αισθητό και οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους εκφράζοντας αντιπολεμικά αισθήματα, οι δημοσκοπήσεις [14] δείχνουν ότι περίπου το 80% υποστηρίζουν πλέον τον πόλεμο. Ο πραγματικός αριθμός είναι πιθανώς μικρότερος -όταν το κράτος ασκεί τον απόλυτο έλεγχο, οι άνθρωποι δίνουν τις απαντήσεις που θέλει το καθεστώς. Ωστόσο, οι δικές μου συνομιλίες με συγγενείς και φίλους σε όλη την Ρωσία επιβεβαιώνουν ότι το να μιλά κάποιος εναντίον του πολέμου γίνεται είναι όλο και πιο αντιδημοφιλές. Ένας γνωστός στο θέρετρο Kislovodsk στον Βόρειο Καύκασο, για παράδειγμα, επέμενε ότι ο Πούτιν πρέπει να ολοκληρώσει «την αποστολή της “απο-ναζιστικοποίησης”, να φροντίσει τη Ντονμπάς, και να δείξει στους Αμερικανούς να μην τα βάζουν με την Ρωσία».