Γίνετε τολμηροί με την Σαουδική Αραβία

Τι κάνετε με έναν πλούσιο από το πετρέλαιο Άραβα ηγέτη, με τον οποίον δεν μπορείτε να ζήσετε, αλλά δεν μπορείτε να ζήσετε και χωρίς αυτόν; Αυτό είναι το δίλημμα που αντιμετωπίζει ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν με τον πρίγκιπα - διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας. Από την αρχή της διακυβέρνησής του, ο Μπάιντεν κρατούσε τον MBS (όπως είναι κοινώς γνωστός) σε απόσταση, αρνούμενος να ασχοληθεί μαζί του, λόγω της βίαιης απάντησής του στην πολιτική διαφωνία στο εσωτερικό (φυλακίζοντας γυναίκες διαδηλωτές και αποκεφαλίζοντας 81 αντιφρονούντες) και στο εξωτερικό (διατάζοντας την δολοφονία και τον διαμελισμό του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018), καθώς και της απόφασής του να παρέμβει στον συνεχιζόμενο εμφύλιο πόλεμο στην Υεμένη, επιδεινώνοντας κατά πολύ μια ήδη κακή ανθρωπιστική κατάσταση. Αποφασισμένος να επανεισάγει τις αξίες στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και να ενισχύσει τους δημοκρατικούς ηγέτες αντί για τους αυταρχικούς, ο Μπάιντεν δήλωσε ως υποψήφιος για την προεδρία ότι θα αντιμετώπιζε την Σαουδική Αραβία ως «παρία». Αλλά τώρα, οι τιμές του φυσικού αερίου ανεβαίνουν, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό. Αυτό παρασύρει τους δημοσκοπικούς αριθμούς του Μπάιντεν και απειλεί να φέρει σε πολύ μειονεκτική θέση τους Δημοκρατικούς υποψηφίους στις ενδιάμεσες εκλογές. Το κλειδί για την αναστροφή αυτής της δυναμικής φαίνεται να βρίσκεται στα χέρια του MBS, καθώς η χώρα του είναι η μόνη παραγωγός πετρελαίου με επαρκή πλεονάζουσα ικανότητα για να ηρεμήσει τις αγορές πετρελαίου.

Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας - διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στο Ριάντ, τον Μάρτιο του 2022. Reuters
----------------------------------------------------------

Με αυτό κατά νου, ο Μπάιντεν θα ταξιδέψει στην Σαουδική Αραβία τον Ιούλιο. Το ταξίδι αιτιολογείται από τους υποστηρικτές του ως μια κλασική realpolitik διαπραγμάτευση. Τα οφέλη της συμφιλίωσης είναι αυτονόητα. Για τον Μπάιντεν, περισσότερο πετρέλαιο στην παγκόσμια αγορά θα σήμαινε ανακούφιση στην αντλία της βενζίνης για τους Αμερικανούς. Εγκαταλείποντας τις αντιρρήσεις για τον τρόπο με τον οποίο κυβερνά ο MBS, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μείωνε την επιθυμία της σαουδαραβικής κυβέρνησης να επεκτείνει τους δεσμούς της με την Κίνα και την Ρωσία, εις βάρος των Ηνωμένων Πολιτειών – [κάτι που είναι] σημαντικό σε μια εποχή έντονου ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων. Σε αντάλλαγμα, ο πρίγκιπας - διάδοχος δεν θα χρειαζόταν πλέον να απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με την δολοφονία του Κασόγκι και τη μεταχείρισή του προς τους επικριτές του καθεστώτος του. Ο παρίας θα μεταμορφωνόταν σε εταίρο.

Ο Μπάιντεν νιώθει σαφώς άβολα με αυτή την προσέγγιση. Σύμφωνα με το [περιοδικό] Politico, αρχικά αντιτάχθηκε στη συνάντηση με τον MBS, λέγοντας στους βοηθούς του ότι η προεδρία «θα έπρεπε να στηρίζει κάτι». Ο Μπάιντεν φαίνεται ότι έχει αλλάξει γνώμη. Αλλά η τρέχουσα στρατηγική του δεν επιλύει καμία από τις θεμελιώδεις διαφωνίες με την Σαουδική Αραβία˙ απλά αυτές θα κρύβονταν κάτω από το χαλί. Μολονότι οι τιμές του πετρελαίου μπορεί να μετριαστούν, είναι απίθανο να μετριαστούν τόσο γρήγορα ώστε να βοηθήσουν τους Αμερικανούς αυτό το καλοκαίρι ή τους Δημοκρατικούς υποψηφίους τον Νοέμβριο. Εν τω μεταξύ, οι επικρίσεις στο Κογκρέσο πιθανώς θα αυξηθούν, ιδιαίτερα (αλλά όχι αποκλειστικά) από την προοδευτική πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, στην οποία η εγκατάλειψη μιας βασισμένης σε αξίες πολιτικής έναντι του Σαουδάραβα πρίγκιπα - διαδόχου θα προκαλέσει οργή. Οι πωλήσεις όπλων, που είναι ήδη μπλοκαρισμένες από το Κογκρέσο πιθανότατα θα παρέμεναν έτσι. Η σύγκρουση στην Υεμένη θα συνέχιζε να ενοχλεί.

Από την πλευρά του, ο MBS ίσως απολάμβανε την απελευθέρωση από το καθαρτήριο, αλλά παρόλο που μια προεδρική χειραψία ίσως έσωζε την πληγωμένη υπερηφάνειά του, δεν θα τον καθησύχαζε για την αμερικανική αξιοπιστία. Με τον καιρό, επομένως, με τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία να υποχωρούν, η υποβόσκουσα λογική μιας σχετικά περιορισμένης συμφιλίωσης αναπόφευκτα θα εξασθενούσε, καθιστώντας πιο δύσκολη την διατήρησή της. Αντ’ αυτής, ο Μπάιντεν θα πρέπει να εξετάσει μια πιο θεμελιώδη επανασύλληψη της διμερούς σχέσης. Αυτό που χρειάζονται αμφότερες οι χώρες είναι ένα νέο σύμφωνο που θα εστιάζει στην αντιμετώπιση μιας μεγάλης στρατηγικής απειλής που αντιμετωπίζουν και οι δύο: το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

ΕΝΑΣ ΚΟΙΝΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Οι τιμές του φυσικού αερίου ίσως είναι ο βραχυπρόθεσμος κινητήριος παράγοντας για το ταξίδι του Μπάιντεν στην Σαουδική Αραβία, αλλά στον πυρήνα οποιασδήποτε προσέγγισης θα πρέπει να βρίσκεται η κοινή ανάγκη αντιμετώπισης του Ιράν. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ιράν παραμένει η πρωταρχική πηγή αστάθειας στη Μέση Ανατολή. Ως εκ τούτου, η Ουάσιγκτον χρειάζεται αξιόπιστους και ικανούς περιφερειακούς εταίρους για να εξισορροπήσει και να αντιμετωπίσει τις ηγεμονικές και σεκταριστικές φιλοδοξίες της Τεχεράνης. Η Σαουδική Αραβία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο από αυτή την άποψη, όχι λόγω του στρατιωτικού της βάρους, το οποίο είναι ασήμαντο για την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, αλλά μάλλον λόγω της τρομερής επιρροής της στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και του ηγετικού της ρόλου στoν αραβικό και στον μουσουλμανικό κόσμο.

Για την Σαουδική Αραβία, το Ιράν αντιπροσωπεύει ομοίως την πρωταρχική απειλή για τα συμφέροντά της, ιδιαίτερα την υπεράσπιση της πατρίδας της, την προστασία των πετρελαϊκών συμφερόντων της και την εσωτερική σταθερότητα των φίλων της στην περιοχή. Οι Σαουδάραβες ανησυχούν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προτιμούν να δεχτούν παρά να αντιμετωπίσουν τις περιφερειακές φιλοδοξίες του Ιράν. Καθώς το Ιράν πλησιάζει το κατώφλι των πυρηνικών όπλων, οι Σαουδάραβες έχουν εστιάσει στο πώς οι πυρηνικές ικανότητες θα μπορούσαν να παράσχουν προστασία στο Ιράν για [να προκαλέσει] ακόμη μεγαλύτερες περιφερειακές αναταραχές.