Η Κίνα στην επίθεση

Εκτός από την διεύρυνση των BRICS, το Πεκίνο επιδιώκει να μεταμορφώσει τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization, SCO), ο οποίος περιλαμβάνει την Ρωσία [17], σε ένα πανίσχυρο μπλοκ που θα μπορεί να μοχλεύσει τους βαθείς πολιτικούς, οικονομικούς και στρατιωτικούς δεσμούς. Η Κίνα έχει πιέσει επί μακρόν για περισσότερη οικονομική συνεργασία στον SCO και έχει προτείνει την σύναψη μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου και την δημιουργία τράπεζας του SCO. Μολονότι πέρυσι αυτές οι ιδέες απέτυχαν παταγωδώς, φέτος, τον Μάιο, ο SCO συζήτησε την ανάγκη για αυξημένες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των κρατών - μελών, ιδιαίτερα για την διεθνή ασφάλεια και την οικονομική συνεργασία. Καθώς ο επίσημος αριθμός των μελών του SCO διευρύνεται για να συμπεριλάβει το Ιράν [18] αργότερα φέτος, και δυνητικά την Λευκορωσία [19] στο μέλλον, ο οργανισμός είναι έτοιμος να γίνει πιο διεκδικητικός στην παγκόσμια σκηνή. Πράγματι, αυτόν τον Ιούνιο, η Τεχεράνη πρότεινε στον SCO να υιοθετήσει ένα ενιαίο νόμισμα και εξέφρασε την ελπίδα ότι η ομάδα μπορεί να γίνει ένας «συντονισμός μη Δυτικών μεγάλων δυνάμεων».

Εντός αμφότερων των μπλοκ και πέρα από αυτά, θα είναι όλο και πιο σημαντικό να παρατηρήσουμε το πόσο πολύ η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν είναι σε θέση να εμβαθύνουν τις μεταξύ τους σχέσεις και να ωθήσουν την ευρύτερη ευθυγράμμιση μεταξύ των χωρών που είναι δυσαρεστημένες από την ηγεσία των ΗΠΑ. Ομοίως, ο βαθμός στον οποίο η Κίνα μπορεί να μοχλεύσει την στενή σχέση της με το Πακιστάν και την Σαουδική Αραβία για να οικοδομήσει υποστήριξη μεταξύ των μουσουλμανικών χωρών, συμπεριλαμβανομένων του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (Organization of Islamic Cooperation) και του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (Gulf Cooperation Council), είναι μια άλλη μεταβλητή που επηρεάζει την υποστήριξη προς την Κίνα μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών.

ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΜΕ ΒΙΑ

Ένα τελευταίο στοιχείο της επανεξέτασης της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας αφορά την στρατιωτική ισχύ. Το Πεκίνο πιστεύει ότι η Δύση είναι ανίκανη να κατανοήσει ή να συμπάσχει με αυτές που το ίδιο θεωρεί ως θεμιτές ανησυχίες ασφαλείας της Ρωσίας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για την Κίνα να υποθέσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα αντιμετωπίσουν διαφορετικά τις ανησυχίες της Κίνας. Λόγω του ότι η διπλωματία δεν είναι αποτελεσματική, η Κίνα ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσει βία [20] για να επιδείξει την αποφασιστικότητά της.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την Ταϊβάν [21], και το Πεκίνο είναι πλέον πιο ανήσυχο από ποτέ για τις προθέσεις των ΗΠΑ στο νησί και για αυτές που αντιλαμβάνεται ότι είναι αυξανόμενες προκλήσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε συζήτηση μεταξύ κάποιων κινεζικών αναλυτών [για θέματα] εξωτερικής πολιτικής, σχετικά με το εάν επίκειται άλλη μια κρίση στο Στενό της Ταϊβάν και, εάν ναι, πώς θα πρέπει να προετοιμαστεί η Κίνα. Ο Yang Jiechi [22], ένας διπλωμάτης που υπηρετεί στο Πολιτικό Γραφείο της Κίνας, έχει δηλώσει ότι η Κίνα θα αναλάβει «σταθερές ενέργειες» —συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του στρατού —για να περιφρουρήσει τα συμφέροντά της. Την ίδια στιγμή, ο κινεζικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (People’s Liberation Army) έχει εμπλακεί σε περισσότερες ασκήσεις κοντά στην Ταϊβάν, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει μια δυνητική επέμβαση τρίτων. Αυτή η δυναμική πιθανώς εξηγεί γιατί το Πεκίνο εκδίδει ασυνήθιστα αιχμηρές προειδοποιήσεις για την επίσκεψη που σχεδιάζει [23] στην Ταϊβάν η Νάνσι Πελόζι, η πρόεδρος της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων (House of Representatives), λέγοντας ότι ένα τέτοιο ταξίδι «θα είχε σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στα πολιτικά θεμέλια των σινοαμερικανικών σχέσεων».

Θα ήταν λάθος να αγνοήσουμε τις προειδοποιήσεις της Κίνας -και τις απειλές της για στρατιωτική δράση- απλώς και μόνο επειδή οι προηγούμενες προειδοποιήσεις δεν έχουν υλοποιηθεί. Μολονότι η προοπτική μιας εισβολής στην Ταϊβάν παραμένει μακρινή [24], το Πεκίνο έχει πολυάριθμες οδούς εκτός από την ανοιχτή σύγκρουση για να κλιμακώσει, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής αεροσκαφών για να πετάξουν πάνω από το ταϊβανέζικο έδαφος. Και αν το Πεκίνο αναλάμβανε όντως πιο δραστικές ενέργειες λόγω της απογοήτευσης του με την πρόσφατη συμπεριφορά των ΗΠΑ, αυτό θα μπορούσε εύκολα να προκαλέσει μια κανονική κρίση.

ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΣΙ

Θα λειτουργήσουν οι πρόσφατες προσπάθειες της Κίνας να μετατοπίσει την ισορροπία της δυναμικής και της ισχύος προς την κατεύθυνσή της; Μένει να φανεί εάν η GSI θα μεταβάλλει θεμελιωδώς την διεθνή τάξη πραγμάτων ή ακόμη και εάν θα γίνει βασικός πυλώνας της προσέγγισης της Κίνας στην παγκόσμια διακυβέρνηση. Η Κίνα έχει προσπαθήσει και έχει αποτύχει στο παρελθόν να οδηγήσει την συζήτηση για την παγκόσμια ασφάλεια, όπως συνέβη με τη Νέα Αντίληψη της Ασφάλειας (New Security Concept), ένα πλαίσιο ασφαλείας που επιδίωκε μεγαλύτερες οικονομικές και διπλωματικές αλληλεπιδράσεις, το οποίο διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1996. Τότε, φυσικά, η Κίνα είχε πολύ μικρότερη οικονομική και διπλωματική μόχλευση. Και ανεξάρτητα από την τελική επιτυχία της, η GSI είναι ένα σημαντικό παράθυρο στο πώς θα επιδιώξει το Πεκίνο να κατευθύνει την συζήτηση για την περιφερειακή και την παγκόσμια ασφάλεια μετά το επερχόμενο 20ο Συνέδριο του Κόμματος (2oth Party Congress), το οποίο αναμένεται να διεξαχθεί το φθινόπωρο.

Οι προσπάθειες του Πεκίνου να αναζωογονήσει και να διευρύνει τους υπάρχοντες οργανισμούς όπως οι BRICS και ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης αντιμετωπίζουν επίσης εμπόδια. Η Ινδία [25], για παράδειγμα, είναι μέλος αμφότερων των μπλοκ και ίσως περιορίσει οποιεσδήποτε ανοιχτά αντιαμερικανικές προσπάθειες. Αλλά ακόμη και οι οριακές βελτιώσεις των ικανοτήτων και της συνοχής αυτών των ομαδοποιήσεων θα βοηθούσαν το Πεκίνο να αμβλύνει τυχόν καταναγκαστικές ή τιμωρητικές κινήσεις που ενδέχεται να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες [26] και οι σύμμαχοί τους εναντίον της Κίνας τα επόμενα χρόνια.