Ένα ισχυρότερο αλλά λιγότερο φιλόδοξο ΝΑΤΟ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ένα ισχυρότερο αλλά λιγότερο φιλόδοξο ΝΑΤΟ

Τι θα σημάνει για την συμμαχία η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας

Μολονότι η συμπερίληψη της Φινλανδίας και της Σουηδίας είναι πιθανό να τερματίσει το φλερτ του ΝΑΤΟ με τις επιχειρήσεις εκτός περιοχής [δικαιοδοσίας], αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Στην πράξη, τέτοιες επιχειρήσεις δεν λειτούργησαν ποτέ πραγματικά. Στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα, ο συνασπισμός των μελών του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ αρχικά νίκησε τους Ταλιμπάν και απελευθέρωσε την Καμπούλ, αλλά όχι πολύ αργότερα, η συμμετοχή της συμμαχίας αποκάλυψε τα όριά της και κατέληξε σε φιάσκο. Παρασχέθηκαν υπερβολικά λίγες δυνάμεις με υπερβολικά μεγάλο κόστος, επιβαρύνοντας ειδικά τις επιχειρήσεις με ποικίλους περιορισμούς σχετικά με το ποια στρατεύματα μπορούσαν να κάνουν τί, για πόσο καιρό και σε ποιες συνθήκες. Οι Αμερικανοί, οι Βρετανοί, οι Καναδοί και ελάχιστοι άλλοι έδωσαν το μεγαλύτερο μέρος της πραγματικής μάχης και κατέληξαν να εύχονται να βρίσκονταν εκεί χωρίς τους άλλους εταίρους τους στην συμμαχία και χωρίς τους δυσκίνητους κανονισμούς, τις εξαιρέσεις και τις προϋποθέσεις που αυτοί έφεραν μαζί τους.

Πάνω από όλα, η προσθήκη της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα ενδυναμώσει την ικανότητα του ΝΑΤΟ να υπερασπιστεί την Ευρώπη [9]. Θα επιτρέψει στην συμμαχία να αντλήσει περισσότερους πόρους από την Ευρώπη παρά από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Θα αναζωογονήσει τους δεσμούς του ΝΑΤΟ, επιδεικνύοντας τα κοινά συμφέροντα και τον κοινό σκοπό για την υπεράσπισή τους, διευκολύνοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες να συγκροτήσουν μελλοντικούς «συνασπισμούς των προθύμων» που περιλαμβάνουν μέλη του ΝΑΤΟ. Και θα αμαυρώσει κάθε νίκη που θα καταφέρει να επιτύχει η Ρωσία στην Ουκρανία. Ακόμα κι αν η συμπερίληψη αυτών των δύο νέων μελών σημάνει τον τερματισμό της φαντασίωσης των επιχειρήσεων εκτός περιοχής [δικαιοδοσίας] του ΝΑΤΟ, γενικά είναι μια πολύ καλή συμφωνία για την Δύση.

Αλλά υπάρχει μια παγίδα: η Μεσόγειος. Παρά το καλό που θα κάνει η συμπερίληψη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην συμμαχία, διακινδυνεύει επίσης να γείρει την εστίαση του ΝΑΤΟ σχεδόν αποκλειστικά προς τις ανατολικές και βόρειες πτέρυγες της Ευρώπης, αφήνοντας το μαλακό υπογάστριο της ηπείρου επικίνδυνα εκτεθειμένο.

Αυτός είναι ένας εύλογος κίνδυνος βραχυπρόθεσμα, διότι η Μεσόγειος δεν αποτελεί το πιο πιεστικό ζήτημα για το ΝΑΤΟ αυτή την στιγμή. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει καταστήσει εξαιρετικά σαφές ότι ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής της συμμαχίας είναι ακόμη η Ρωσία, η οποία απειλεί τα ανατολικά της Ευρώπης. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια των τελευταίων λίγων ετών, η Μόσχα έχει διαταράξει το status quo στην Βαλτική Θάλασσα - όπου έχει παραβιάσει τον εναέριο χώρο και τα αποκλειστικά χωρικά ύδατα όχι μόνο των κρατών της Βαλτικής, αλλά και της Φινλανδίας, της Σουηδίας και της Δανίας. Η Αρκτική, επίσης, είναι πιθανό να γίνει μια μεγάλη αρένα ανταγωνισμού, καθώς η κλιματική αλλαγή αποψύχει τους τεράστιους πόρους της και τα παγωμένα περάσματα της, ανοίγοντας ταχείες διαδρομές για τη ναυτιλία.

Επομένως, η εστίαση στην ρωσική απειλή σε αυτές τις περιοχές έχει νόημα, αλλά δεν μπορεί να καταλήξει εις βάρος της άκρως απαραίτητης μακροπρόθεσμης προσοχής στην Μεσόγειο. Και αυτή είναι μια περιοχή όπου τα Δυτικά συμφέροντα θα αμφισβητηθούν τους επόμενους μήνες και χρόνια. Ένα δηλητηριώδες μείγμα κακών δημογραφικών, κλιματικής αλλαγής, διαφθοράς και ταγγής πολιτικής βράζει στην άλλη πλευρά της Μεσογείου, στην Βόρειο Αφρική, στο Σαχέλ και στην Μέση Ανατολή.

Ως απλώς ένα παράδειγμα των προκλήσεων που βρίσκονται εκεί, ακόμη και πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, όλες αυτές οι περιοχές αντιμετώπιζαν κρίσιμες ελλείψεις τροφίμων λόγω του πολέμου και των επαναλαμβανόμενων ξηρασιών. Η σίτιση της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου θα είναι μια πρόκληση, αλλά είναι απολύτως ζωτικής σημασίας. Η αποτυχία θα διακινδύνευε το είδος του επεκτεινόμενου λιμού ή του κατακόρυφα αυξανόμενου πληθωρισμού που στο παρελθόν έχει πυροδοτήσει μεγάλα κύματα προσφύγων και μεταναστών στην άλλη πλευρά της στενής θάλασσας, δημιουργώντας συγκρούσεις τόσο εντός των ευρωπαϊκών κοινωνιών όσο και μεταξύ αυτών και των γειτόνων τους σε όλη την Μεσόγειο.

ΕΝΑ ΘΕΡΜΟ ΜΕΤΩΠΟ

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει και μια ρωσική πρόκληση στη νότια πτέρυγα της, μια [πρόκληση] που έρχεται σε δύο μορφές. Πρώτον, η Μεσόγειος αποτελεί το κλειδί για να εκπληρώσει η Ευρώπη την υπόσχεση της να τερματίσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Αντ’ αυτού η Ευρώπη θα πρέπει να βασιστεί σε περιοχές με νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο· να εισάγει περισσότερο φυσικό αέριο από τους υφιστάμενους παραγωγούς της Βορείου Αφρικής, όπως η Αλγερία και η Λιβύη· και να πάρει περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από το Κατάρ, χρησιμοποιώντας οδούς που διέρχονται από την Μεσόγειο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.

Η Μεσόγειος έχει αποδειχθεί και μια αρένα όπου ο Πούτιν έχει ενισχύσει την ρωσική επιρροή και την χρησιμοποιεί για να κάνει πονηριές. Η παρέμβαση της Ρωσίας στον συριακό εμφύλιο πόλεμο για λογαριασμό του καθεστώτος του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ της έχει επιτρέψει να αποκτήσει πάτημα στην Μεσόγειο. Εν τω μεταξύ, η πιο περιορισμένη συμμετοχή της στην σύγκρουση της Λιβύης, κυρίως μέσω των μισθοφόρων της Ομάδας Wagner, επιτρέπει στην Μόσχα να συνδέσει την όλο και μεγαλύτερη παρουσία της στην Μεσόγειο με τις προσπάθειές της να βγάλει έξω την Δύση, ιδιαίτερα την Γαλλία, από το Σαχέλ. Ομοίως, οι πωλήσεις όπλων που πρόσφερε ο Πούτιν στο αλγερινό καθεστώς θα πρέπει να θεωρηθούν ως μια απόπειρα να παρασύρει το Αλγέρι μακριά από τις επικερδείς ενεργειακές αγορές του στην Ευρώπη και να αυξήσει την πίεση στην Ιταλία, στην Γαλλία και στην Ισπανία πριν τον χειμώνα. Η Ρωσία χρησιμοποιεί πλέον την «θάλασσα ανάμεσα στην γη» για να αποκτήσει επιρροή πέρα από αυτήν, στην Αφρική και στην Μέση Ανατολή.