Η ώρα για την γεωμηχανική είναι τώρα

Η «γεωμηχανική» (geoengineering) μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα, αλλά συνήθως αναφέρεται στην προσπάθεια αντιστάθμισης των αυξανόμενων παγκόσμιων θερμοκρασιών που προκύπτουν από το φαινόμενο του θερμοκηπίου με το να εισάγονται σωματίδια με συστηματικό και διαρκή τρόπο στην ατμόσφαιρα της γης, έτσι ώστε να αντανακλά καλύτερα τις ακτίνες του ήλιου. Αν και η ιδέα ακούγεται φουτουριστική, το βασικό σχέδιο υπάρχει εδώ και πολύ καιρό. Το 1965, μια ομάδα επιστημονικών συμβούλων του προέδρου των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, πρότεινε ότι μπορεί να είναι απαραίτητο κάποιο είδος επιδιόρθωσης της μηχανικής του πλανήτη. «Οι κλιματικές αλλαγές που μπορεί να προκληθούν από την αυξημένη περιεκτικότητα [σε διοξείδιο του άνθρακα] θα μπορούσαν να είναι επιβλαβείς από την άποψη των ανθρώπων», σημείωσαν. «Οι δυνατότητες σκόπιμης πρόκλησης αντισταθμιστικών κλιματικών αλλαγών πρέπει επομένως να διερευνηθούν διεξοδικά».

Καπνός καλύπτει μια γέφυρα στο Σιάτλ, στην πολιτεία Ουάσιγκτον, τον Οκτώβριο του 2022. Matt Mills McKnight / Reuters
----------------------------------------------

Δεν διερευνήθηκαν. Με τα χρόνια, το ενδιαφέρον για την γεωμηχανική περιοδικά αυξήθηκε. Αλλά ποτέ δεν προσέλκυσε τόσο μεγάλη επίσημη προσοχή ή ιδιωτικές επενδύσεις όσο άλλες μέθοδοι πρόληψης της κλιματικής αλλαγής, άμβλυνσης των χειρότερων επιπτώσεών της, ή προσαρμογής σε αυτήν. Τώρα, ωστόσο, καθώς ο ρυθμός και η καταστροφικότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων φαίνεται να επιταχύνονται πέρα από μερικές από τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις [1], η γεωμηχανική μπορεί επιτέλους να έχει την ευκαιρία της.

Οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι η γεωμηχανική θα είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα, επειδή οι περιοδικές ηφαιστειακές εκρήξεις, που εκτοξεύουν κάθε είδους σωματίδια στον αέρα, έχουν δροσίσει την γη στο παρελθόν. Αλλά η ανθρώπινη παρέμβαση στα φυσικά συστήματα της γης εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις δυνητικά επικίνδυνες επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει στον καιρό και τους ωκεανούς. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες σχετικά με τον ηθικό κίνδυνο (moral hazard) που δημιουργείται από την ενθάρρυνση της συνεχούς ή της ακόμη μεγαλύτερης χρήσης ορυκτών καυσίμων που εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα, με το να υποδηλώνεται ότι μπορεί να αποφευχθεί η βλάβη που προκαλούν. Αυτή η πιθανή συνέπεια, ειδικότερα, εξηγεί την έντονη αντίθεση στην γεωμηχανική από ακτιβιστές και κυβερνήσεις που σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή μειώνοντας τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων.

Επί δεκαετίες, τέτοιες ανησυχίες θα μπορούσαν να παραμείνουν απλώς θεωρητικές. Ωστόσο, έχει έρθει η ώρα για τις κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα να τις αντιμετωπίσουν και να δεσμευτούν πιο σοβαρά στην εφαρμογή τεχνικών γεωμηχανικής, αυξάνοντας παράλληλα σημαντικά την έρευνα για την παρακολούθηση των κινδύνων που ενέχουν.

ΕΧΕΙ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΖΕΣΤΗ ΕΔΩ

Για πολλούς σε όλο τον κόσμο, οι τελευταίοι μήνες έφεραν ένα καλοκαίρι από την κόλαση. Μέρη όπως η Κίνα, το Πακιστάν, και η Ευρώπη γνώρισαν ζέστη ρεκόρ, ξηρασία, πυρκαγιές, και ξαφνικές πλημμύρες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ξαφνική ένταση του τυφώνα Ian, που προκάλεσε καταστροφή στη νοτιοδυτική Φλόριντα, κατέστησε ξεκάθαρο ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής [2] ήρθαν νωρίτερα και με μεγαλύτερη αγριότητα από ό,τι περίμεναν πολλοί ακτιβιστές της κλιματικής αλλαγής. Όπως αναγνώρισε πρόσφατα ο Steven Bowen, ο πρώην επικεφαλής της γνώσης περί καταστροφών στην Aon, μια κορυφαία εταιρεία ασφάλισης ακινήτων και ατυχημάτων [3], «οι μοντελοποιημένες κλιματικές επιπτώσεις που υποθέσαμε ότι ήταν 25 έως 50 χρόνια μακριά, σε ορισμένες περιπτώσεις συμβαίνουν ήδη σήμερα».

Ευτυχώς, στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό το καλοκαίρι έφερε επίσης νομοθετική πρόοδο για την κλιματική αλλαγή. Η Πράξη για τη Μείωση του Πληθωρισμού, που υπογράφηκε σε νόμο τον Αύγουστο, περιελάμβανε επιδοτήσεις πράσινης τεχνολογίας που έθεσαν ρεκόρ [4]. Κανείς όμως δεν πρέπει να βασίζεται σε τέτοια μέτρα πολιτικής για να αποτρέψει μελλοντικούς κραδασμούς από τα έντονα καιρικά φαινόμενα που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή. Η μείωση του ρυθμού αύξησης των εκπομπών σίγουρα θα είναι χρήσιμη μακροπρόθεσμα, αλλά δεν θα βοηθήσει τον κόσμο να αποτρέψει ακραίες καιρικές κρίσεις οποτεδήποτε σύντομα για διάφορους λόγους.

Πρώτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσωπεύουν μόνο περίπου το 15% των ετήσιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στον κόσμο και οι μειώσεις εκπομπών εκεί είναι πιθανό να ξεπεραστούν εύκολα από τις αυξήσεις των εκπομπών από τον υπόλοιπο κόσμο —ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα για να τροφοδοτήσουν την οικονομική τους ανάπτυξη στις επόμενες δεκαετίες. Για παράδειγμα, ο καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής, Jack Goldstone, έχει υπολογίσει [5] ότι εάν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά άτομο στην Αφρική φτάσουν στο επίπεδο της Ινδίας μέχρι τα μέσα του αιώνα, οι ετήσιες εκπομπές της Αφρικής θα είναι ίσες με το σύνολο των ετήσιων εκπομπών των Ηνωμένων Πολιτειών σήμερα. Αυτός ο υπολογισμός δεν μετρά την τεράστια αύξηση των εκπομπών που αναμένεται και στην Ινδία, επίσης.

Πιο ουσιαστικά, η ατμόσφαιρα της γης έχει ήδη απορροφήσει τεράστιες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου, ειδικά διοξείδιο του άνθρακα, που παγιδεύουν την θερμότητα και ζεσταίνουν τον πλανήτη. Αυτά τα αέρια έχουν συσσωρευτεί κατά την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, αλλά ιδιαίτερα στις τελευταίες δεκαετίες οικονομικής ανάπτυξης που [η ανθρωπότητα] βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα. Ως αποτέλεσμα, οι συνεχιζόμενες ακραίες καιρικές συνθήκες έχουν ήδη δημιουργηθεί, ανεξάρτητα από τις προσπάθειες του κόσμου από τώρα έως το 2050 να μειώσει την αύξηση των νέων εκπομπών.