Η Ελλάδα από το δορυφορικό πρόγραμμα Helios-II στο CSO

Η επιστολή που απέστειλε ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ προς τους πέντε ομολόγους του τον Ιούλιο του 2003, τοποθέτησε επίσημα την Ελλάδα μέσα στην μικρή ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών που είχαν στρατιωτικές δορυφορικές ικανότητες αναγνώρισης και θα επέτρεπε την λήψη αποφάσεων στο μέλλον που θα βασίζονταν σε κοινά δεδομένα, γνώση και εμπειρία.

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ ΣΤΟ HELIOS-II (2005-06)

Ήταν η Υπουργός Άμυνας της Γαλλίας που στις 30 Νοεμβρίου 2004 έθεσε σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Έλληνα ομόλογό της το θέμα της δυνατότητας συμμετοχής της χώρας μας στο Helios-ΙΙ, προσκαλώντας τον στο Παρίσι, λίγες ημέρες πριν την εκτόξευση του πρώτου δορυφόρου (Δεκέμβριος 2004).

Στην Ελλάδα προσφέρθηκε η τελευταία διαθέσιμη θέση στο Ηelios-II που είχε σχεδιαστεί για να μπορεί να εξυπηρετήσει μόνο έξι χώρες, μέσω δύο δορυφόρων του που είχαν προσδόκιμο όριο ζωής τους τα 5-7 έτη. Από τα διαθέσιμα κανάλια, τα τρία είχαν δεσμευτεί για τις χώρες που συμμετείχαν ήδη στο πρόγραμμα Helios-I (Γαλλία, Ισπανία, και Βέλγιο). Τα υπόλοιπα δύο δεσμεύτηκαν για την Γερμανία και την Ιταλία στο πλαίσιο διμερών συμφωνιών για ανταλλαγή εικόνων Helios-II με αντίστοιχες από τα υπό ανάπτυξη συστήματά τους (ήτοι το γερμανικό SAR-Lupe και το ιταλικό COSMO/Skymed, και τα δύο με αισθητήρα SAR). Αν και η Γαλλία προσέφερε την έκτη θέση στο Δορυφορικό Κέντρο, ώστε να διαθέτει η ΕΕ στο ικανότητα real-time λήψης εικόνων, αυτό δεν κατέστη εφικτό.

Η πολιτική εντολή για διαπραγματεύσεις με σκοπό την συμμετοχή (ή μη) του ΥΠΕΘΑ στο υπόψη πρόγραμμα εξετάστηκε αρχικά από το ΕΠΥΕΘΑ και υλοποιήθηκε επιτυχώς από Επιτροπή υπό την αιγίδα της τότε Γενικής Γραμματείας Οικονομικού Σχεδιασμού και Αμυντικών Επενδύσεων (ΓΓΟΣΑΕ). Υπό την Προεδρία του Γενικού Διευθυντή της ΓΓΟΣΑΕ/ ΓΔΑΒΕ, στην Επιτροπή συμμετείχαν συνολικά δύο μέλη της ΓΓΟΣΑΕ, τρείς αξιωματικοί του ΓΕΑ, και ένας του ΓΕΕΘΑ.

Η γνωστή και ως «Επιτροπή Τενεκούδη», μετά από 6 μήνες διμερών διαπραγματεύσεων που ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο 2005, εισηγήθηκε την συμμετοχή του ΥΠΕΘΑ στο Helios-II. Επίσης συνέταξε με την συνεργασία και του ΥΠΕΞ Συμφωνία Συνεργασίας, που υπεγράφη στις 31 Αυγούστου 2006 και που κυρώθηκε από την Βουλή με το Ν.3456/07.

Η Επιτροπή Τενεκούδη εισηγήθηκε την συμμετοχή του ΥΠΕΘΑ στο Helios-II (2005-06)
-----------------------------------------------------------

Από τους ιστορικούς του μέλλοντος οφείλει να καταγραφεί το γεγονός ότι το έργο της Επιτροπής ολοκληρώθηκε «παρά τη μεγάλη αντίσταση από ορισμένα συμφέροντα εντός και εκτός στρατεύματος που δεν ήθελαν με τίποτα το Helios», σύμφωνα με επιστολή που αποδίδεται σε μέλος της [7]. Για να ξεπεραστούν οι υπόψιν δυσκολίες, αποφασίστηκε από τον Υπουργό Άμυνας, με εισήγηση του ΓΕΑ, η δημιουργία Γραφείου Διαστήματος στο ΕΠΥΕΘΑ.

Ακολούθως, άλλη Επιτροπή, υπό το ΓΕΕΘΑ ανέλαβε από το 2006 να υλοποιήσει την τελική απόφαση. Το ΓΕΕΘΑ εκπόνησε σχετική Μελέτη για τις διαδικασίες που έπρεπε να ακολουθηθούν για την ταχεία υλοποίηση του προγράμματος. Ανάμεσα στις προβλέψεις ήταν και η αναδιοργάνωση του Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών της Πολεμικής Αεροπορίας υπό διακλαδική πλέον σύνθεση, και υπαγωγή του στο ΓΕΕΘΑ, μέχρι την εγκατάσταση του σταθμού λήψεως εικόνων από τον δορυφόρο Helios-ΙΙ. Τον Νοέμβριο του 2006, με νεότερη απόφαση του ΣΑΓΕ το ΕΚΔΕ καταργήθηκε και το προσωπικό και η υποδομή του μεταφέρθηκε στο νεοσύστατο Δορυφορικό Σταθμό Εδάφους (ΔΣΕ) του ΓΕΕΘΑ στην Τανάγρα.

H επιλογή συμμετοχής στο Ηelios-II έδωσε λύση στην μέχρι τότε πολύχρονη επιτελική διερεύνηση για το ποια θα ήταν η καλύτερη επιλογή για την δορυφορική συλλογή πληροφοριών και επέτρεψε την σημερινή επιλογή μετάβασης στο διάδοχο σχήμα του CSO.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ (MUSIS, 2006)

Ενώ το αρχικό έγγραφο Κοινών Επιχειρησιακών Απαιτήσεων (2001) αποτέλεσε ένα πρώτο βήμα για να εναρμονίσει τα εν εξελίξει εθνικά προγράμματα Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, και Ισπανίας, το 2003 οι έξι χώρες του Helios-II αποφάσισαν να εμβαθύνουν αυτή την συνεργατική προσπάθεια. Αποφασίστηκε, λοιπόν, να συμμετάσχουν σε έναν κοινό καθορισμό της μελλοντικής γενιάς δορυφόρων παρατήρησης που στο αρχικό BOC αποκαλούνταν ως συστήματα 2ης γενιάς (2015-2030).

Η μελλοντική γενιά συμφωνήθηκε να αποκαλείται «Πολυεθνικό Διαστημικό Σύστημα Απεικόνισης» (MUSIS, MUltinational Space-based Imaging System). Στο MUSIS, που σύμφωνα με την αρχική του σύλληψη θα αποτελούσε ένα «σύστημα συστημάτων» (System of Systems) όπου συμμετείχαν αρχικά οι ίδιες έξι χώρες του Helios-II και μεταγενέστερα η Πολωνία. Στόχος του MUSIS ήταν να διασυνδέσει τα μελλοντικά συστήματα οπτικών δορυφόρων και δορυφόρων SAR μέσω μιας κοινής διαλειτουργικής επίγειας υποδομής.

H γαλλική πρόταση για συμμετοχή του ΥΠΕΘΑ στην 2η γενιά ΒΟC υπεβλήθη στο Επιτελείο του Υπουργού τον Μάιο 2005. Τον Φεβρουάριο 2006 ο Υπουργός Άμυνας ενέκρινε την συμμετοχή του ΥΠΕΘΑ στο υπόψιν πρόγραμμα, κάτι που επέτρεψε στο προσωπικό του ΥΠΕΘΑ να αποκτήσει συναντίληψη του όλου ζητήματος, εργαζόμενοι μαζί με ειδικούς από άλλες πιο προηγμένες δορυφορικά χώρες, σε μελέτες (ενδεικτικά για κοινές επιχειρησιακές και λειτουργικές απαιτήσεις). Τον Μάρτιο του 2009, το MUSIS εγκρίθηκε ως πρόγραμμα Κατηγορίας Β’ από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (EDA).