Secure ConnectionΗ νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της Ιαπωνίας
Ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει στον Ινδο-Ειρηνικό, η στήριξη των ΗΠΑ και η εκτιμώμενη αντίδραση της Κίνας
Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα
Στις 16 Δεκεμβρίου 2022, η Ιαπωνία δημοσίευσε την δεύτερη κατά σειρά Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας γεγονός που επικροτήθηκε από τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ και συνάμα χαρακτηρίστηκε ως ένα τολμηρό και ιστορικό βήμα από τον Αμερικανό Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας. Το συγκεκριμένο κείμενο, εκτός από το γεγονός ότι κατονομάζει τις κυριότερες απειλές για την Εθνική Ασφάλεια της Ιαπωνίας, καθορίζει τα εθνικά της συμφέροντα, τους επιδιωκόμενους στόχους, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους σκοπεύει να τους επιτύχει μέσα στην επόμενη δεκαετία. Συμβάλλει επομένως στην σκιαγράφηση της εξωτερικής πολιτικής που πρόκειται να ακολουθήσει η Ιαπωνία, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, λειτουργώντας συμπληρωματικά ως προς τη νέα «εσωστρεφή» εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ που καθορίστηκε με την αντίστοιχη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας η οποία δημοσιεύτηκε από τον Λευκό Οίκο δύο μήνες νωρίτερα.
Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΚΑΚΗΣ είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Master of Arts) στην «Διακυβέρνηση, Ανάπτυξη και Ασφάλεια στη Μεσόγειο» του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι Αναλυτής του Κέντρου Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων (ΚΕΔΙΣΑ), Μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.) και Ερευνητικός Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, Ασφάλειας & Γεωοικονομίας «ΕΡΜΗΣ».
Το έκτο και μεγαλύτερο μέρος της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας έχει τίτλο Προτεραιοποιημένες Στρατηγικές Προσεγγίσεις από την Ιαπωνία (Strategic Approaches Prioritized by Japan) [18] και χωρίζεται σε δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα αφορά τα Κύρια Στοιχεία της Συνολικής Εθνικής Ισχύος για την Εθνική Ασφάλεια της Ιαπωνίας (Main Elements of Comprehensive National Power for Japan’s National Security), τα οποία περιλαμβάνουν τις διπλωματικές, αμυντικές, οικονομικές και τεχνολογικές δυνατότητες, καθώς και τις δυνατότητες συλλογής πληροφοριών. Η δεύτερη ενότητα αφορά τις Στρατηγικές Προσεγγίσεις και τους Μείζονες Τρόπους και Μέσα (Strategic Approaches and Major Ways and Means), η οποία με την σειρά της χωρίζεται σε επτά υπο-ενότητες, καθεμία από τις οποίες περιγράφει και μια ξεχωριστή προσέγγιση.
Η πρώτη προσέγγιση αφορά την Ανάπτυξη Προσπαθειών με Επίκεντρο την Διπλωματία για την Πρόληψη Κρίσεων, την Προληπτική Δημιουργία ενός Ειρηνικού και Σταθερού Διεθνούς Περιβάλλοντος, και την Ενίσχυση μιας Ελεύθερης και Ανοικτής Διεθνούς Τάξης (Develop Efforts Centered on Diplomacy to Prevent Crises, Proactively Create a Peaceful and Stable International Environment, and Strengthen a Free and Open International Order), η οποία θα επιτευχθεί με την ενδυνάμωση της συμμαχίας Ιαπωνίας-ΗΠΑ, την διατήρηση και ανάπτυξη μιας ελεύθερης και ανοικτής διεθνούς τάξης και την ενδυνάμωση των δεσμών με τους συμμάχους και ομοϊδεάτισσες χώρες, την ενδυνάμωση της διπλωματίας με τις γειτονικές χώρες και περιοχές και την προσπάθεια επίλυσης των διαφορών, τον έλεγχο των εξοπλισμών, τον αφοπλισμό και τη μη διασπορά, την καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την στρατηγική χρήση της αναπτυξιακής βοήθειας και των διεθνών συνεργασιών, καθώς και την προώθηση των πολιτιστικών ανταλλαγών.
Η δεύτερη προσέγγιση αφορά την Ενδυνάμωση της Αμυντικής Αρχιτεκτονικής της Ιαπωνίας (Strengthening Japan's Defense Architecture), η οποία θα επιτευχθεί με την θεμελιώδη ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων ως ύστατη εγγύηση της εθνικής ασφάλειας, τον συντονισμό με την ενισχυμένη συνολική αμυντική αρχιτεκτονική, την ενίσχυση της αμυντικής παραγωγής και της τεχνολογικής βάσης ως αυτόνομες αμυντικές δυνατότητες, την προώθηση της υπερπόντιας μεταφοράς αμυντικού εξοπλισμού και τεχνολογίας, και την ενδυνάμωση των θεμελίων των Ενόπλων Δυνάμεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους, ενώ η τρίτη προσέγγιση αφορά την Εμβάθυνση της Συνεργασίας Ασφάλειας με τις Ηνωμένες Πολιτείες (Deepening Security Cooperation with the United States).
Η τέταρτη προσέγγιση σχετίζεται με την Ενδυνάμωση των Προσπαθειών Αφανούς Προστασίας της Ιαπωνίας σε Όλες τις Κατευθύνσεις (Strengthening Efforts to Seamlessly Protect Japan in All Directions), η οποία αφορά την βελτίωση της αντίδρασης στον τομέα της Κυβερνοασφάλειας, την προώθηση της θαλάσσιας ασφάλειας και την ενδυνάμωση των ικανοτήτων επιβολής του νόμου, την ενίσχυση των συνολικών προσπαθειών για ασφάλεια του διαστήματος, την συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την βελτίωση των τεχνολογικών δυνατοτήτων και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Έρευνας και Ανάπτυξης στον τομέα της ασφάλειας, την ενδυνάμωση των δυνατοτήτων συλλογής πληροφοριών, την ενίσχυση των δυνατοτήτων αντίδρασης σε έκτακτες καταστάσεις και των μηχανισμών προστασίας των υπηκόων εντός και εκτός Ιαπωνίας, καθώς και την εξασφάλιση των ζωτικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και του φαγητού.
Η πέμπτη προσέγγιση αφορά την Προώθηση Πολιτικών Οικονομικής Ασφάλειας για την Επίτευξη Αυτόνομης Οικονομικής Ευημερίας (Promoting Economic Security Policies to Achieve Autonomous Economic Prosperity), η έκτη την Διατήρηση και Ενδυνάμωση της Διεθνούς Οικονομικής Τάξης Βασιζόμενη σε Ελεύθερους, Δίκαιους και Ισότιμους Κανόνες (Maintaining and Strengthening International Economic Order based on Free, Fair, and Equitable Rules), ενώ η τελευταία τις Παγκόσμιες Προσπάθειες για Συνύπαρξη και Ευημερία στην Διεθνή Κοινότητα (Global Efforts for Coexistence and Coprosperity in the International Community), η οποία θα επιτευχθεί με την προώθηση της πολυμερούς συνεργασίας και την ενδυνάμωση των δεσμών με Διεθνείς Οργανισμούς και Σχήματα και την ανάληψη δράσεων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, ενσωματώνοντας τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (Sustainable Development Goals, SDG) [19].
ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Το έβδομο μέρος της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας έχει τίτλο Εγχώρια Βάση που πρέπει να Ενδυναμωθεί για την Υποστήριξη της Εθνικής Ασφάλειας της Ιαπωνίας (Domestic Base that should be Strengthened to Support Japan’s National Security) [20] και περιλαμβάνει τρεις ενότητες. Η πρώτη αφορά την Ενδυνάμωση της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Βάσης (Strengthening the Economic and Fiscal Bases), η δεύτερη την Ενίσχυση της Κοινωνικής Βάσης (Reinforcing the Social Base) και η τρίτη την Βελτίωση της Διανοητικής Βάσης (Enhancing the Intellectual Base). Το όγδοο μέρος της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας έχει τίτλο Διάρκεια, Αξιολόγηση, και Αναθεώρηση της Στρατηγικής (Duration, Evaluation, and Revision of the Strategy) [21], καθορίζοντας ένα χρονικό ορίζοντα δέκα ετών εντός του οποίου το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας οφείλει να επιβλέπει την εφαρμογή, να προχωρά συνεχώς σε επανεκτιμήσεις του περιβάλλοντος ασφάλειας και να αξιολογεί την αποτελεσματικότητά της στρατηγικής.