Το ισοζύγιο της ήπιας ισχύος

Η πιο ρεαλιστική και λιγότερο ιδεολογική προσέγγιση της Κίνας ως προς την ήπια ισχύ εμφανίζεται στις μεγάλες διεθνείς ομιλίες του Xi, στις οποίες τείνει να υποβαθμίζει την ιδεολογία υπέρ των πρακτικών φιλοδοξιών. «Θα πρέπει να προστατεύσουμε και να βελτιώσουμε την διαβίωση των ανθρώπων και να προστατεύσουμε και να προωθήσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα μέσω της ανάπτυξης και να διασφαλίσουμε ότι η ανάπτυξη είναι από τον λαό και για τον λαό και ότι οι καρποί της μοιράζονται στον λαό», δήλωσε ο Σι σε ομιλία του στον ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2021. Η διατύπωση του Xi υπονομεύει διακριτικά την σύνδεση μεταξύ δικαιωμάτων και φιλελεύθερων δημοκρατικών αξιών, επαναπροσδιορίζοντας τα «ανθρώπινα δικαιώματα» ως πρόσβαση στις οικονομικές ευκαιρίες. Στην επικοινωνία με το παγκόσμιο κοινό, τα κινεζικά διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως το China Daily και το CGTN, ακολουθούν το παράδειγμα του Xi και δίνουν έμφαση στις οικονομικές προόδους της Κίνας. Το ΚΚΚ υποστηρίζει αυτού του είδους την διπλωματία ήπιας ισχύος με πράξεις υλικής γενναιοδωρίας. Για παράδειγμα, νωρίτερα φέτος, ο Xi υποσχέθηκε 500 εκατομμύρια δολάρια για την στήριξη αναπτυξιακών στόχων στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, συμπεριλαμβανομένων των βελτιώσεων στην γεωργία και την δημόσια υγεία.

Η Κίνα προσπαθεί επίσης να ενισχύσει την ήπια ισχύ της [11] μέσω της εκπαίδευσης. Τα κρατικά χρηματοδοτούμενα προγράμματα κατάρτισης που προσφέρει η Κίνα σε αξιωματούχους σε χώρες του παγκόσμιου Νότου παρουσιάζουν το ΚΚΚ ως έμπνευση για γρήγορη ανάπτυξη, ειδικά όταν πρόκειται για την καταπολέμηση της φτώχειας. «Έβγαλαν 700 εκατομμύρια [ανθρώπους] από την φτώχεια!» αναφώνησε ένας Αιθίοπας αξιωματούχος που συνάντησα στην Αντίς Αμπέμπα το 2019, ο οποίος έχει παρακολουθήσει αρκετές κινεζικές εκπαιδεύσεις. Στην συνέχεια απαρίθμησε μια λίστα με γεγονότα και στοιχεία που είχε μάθει στο ταξίδι του στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένου του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ της χώρας, του αριθμού των πανεπιστημίων που φιλοξενεί, ακόμη και του ποσοστού αστικοποίησης.

Η ήπια ισχύς των ΗΠΑ επωφελείται από την εικόνα των αμερικανικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ως ελίτ και κορυφαίας βαθμίδας˙ αντίθετα, τα κινεζικά πανεπιστήμια χρησιμοποιούν τα σχετικά χαμηλά δίδακτρα και την διαθεσιμότητα κρατικών υποτροφιών ως σημεία προώθησης όταν στρατολογούν φοιτητές από τον παγκόσμιο Νότο. (Πριν από την πανδημία της COVID-19, περίπου 80.000 φοιτητές από την Αφρική σπούδαζαν στην Κίνα, καθιστώντας την τον δεύτερο πιο δημοφιλή προορισμό για Αφρικανούς φοιτητές, μετά την Γαλλία). Η Κίνα συνδέει επίσης τα διεθνή εκπαιδευτικά της προγράμματα απευθείας με οικονομικές ευκαιρίες που χρηματοδοτούνται από το κράτος. Κατά την προώθηση των Ινστιτούτων Κομφούκιου, το Πεκίνο δίνει έμφαση όχι μόνο στις υποτροφίες που μπορούν να λάβουν οι φοιτητές, αλλά και στις δυνατότητες απασχόλησης σε κινεζικές εταιρείες που απολαμβάνουν οι απόφοιτοι. Στην Αιθιοπία, για παράδειγμα, οι διαφημίσεις για τα Ινστιτούτα Κομφούκιου αναφέρουν, μεταξύ άλλων πρακτικών πλεονεκτημάτων της μελέτης κινεζικών, την δυνατότητα απόκτησης υψηλά αμειβόμενης εργασίας σε κινεζική εταιρεία. (Η απόλαυση της κινεζικής κουλτούρας εμφανίζεται σχεδόν στο τέλος της λίστας). Οι συνεντεύξεις μου με φοιτητές και στελέχη πανεπιστημίων στην Αιθιοπία αποκάλυψαν ότι πολλοί απόφοιτοι ινστιτούτων καταλήγουν να εργάζονται ως μεταφραστές σε κινεζικές επιχειρήσεις, όπου αμείβονται με διπλάσιο από το μέσο μισθό ενός Αιθίοπα καθηγητή πανεπιστημίου.

Από μια Δυτική προοπτική, η Κίνα μπορεί να φαίνεται ότι αναπληρώνει την έλλειψη ιδεολογικής ισχύος με υλικά κίνητρα. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η Κίνα στην πραγματικότητα δεν ασκεί καθόλου ήπια ισχύ, αλλά χρησιμοποιεί την οικονομική της δύναμη για να εμπλακεί με τους ανθρώπους. Αυτή η κριτική παραβλέπει το γεγονός ότι παρόλο που τέτοια οικονομικά κίνητρα δεν αποτελούν ασκήσεις ήπιας ισχύος, ενισχύουν την ήπια ισχύ της Κίνας δυναμώνοντας την εικόνα της χώρας ως προπύργιο γενναιοδωρίας, ευκαιριών, ικανότητας, και πραγματισμού. Η οικονομική δέσμευση έχει επίσης μια συναισθηματική διάσταση, ενθαρρύνοντας μια συναισθηματική σύνδεση με την Κίνα, ειδικά σε μέρη όπου άλλες ευκαιρίες είναι σπάνιες. Αυτό που μπορεί να φαίνεται συναλλακτικό στα μάτια της Δύσης, στην πραγματικότητα μεταδίδει ένα ισχυρό μήνυμα για το τι κάνει την Κίνα ελκυστική.

Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΟΥΛΑΕΙ

Στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες Δυτικές βιομηχανοποιημένες δημοκρατίες, η κινεζική ήπια ισχύς είχε μικρό αντίκτυπο, όπως αποδεικνύεται από τη μείωση της εύνοιας προς την Κίνα σε τέτοια μέρη τα τελευταία χρόνια. Αυτό είναι εν μέρει ένα υποπροϊόν των προϋπαρχόντων αρνητικών συσχετισμών της Κίνας με τον κομμουνισμό και τον αυταρχισμό. Αυτές οι αρνητικές απόψεις συνδέονται επίσης με την ολοένα και πιο διεκδικητική εξωτερική πολιτική της Κίνας υπό τον Σι, συμπεριλαμβανομένης της ανόδου της διπλωματίας που είναι γνωστή ως «Wolf Warrior», η οποία περιλαμβάνει αξιωματούχους που χρησιμοποιούν ανταγωνιστική, ακόμη και βάναυση ρητορική για να επιτεθούν στους επικριτές της Κίνας, ειδικά στην Δύση.

Στον παγκόσμιο Νότο [12], ωστόσο, συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, η πιο πραγματιστική προσέγγιση της Κίνας για την ήπια ισχύ, που διαστρωματώνεται επιπλέον της επεκτατικής οικονομικής της εμπλοκής, είχε μεγαλύτερη επιτυχία. Οι τελευταίες έρευνες κοινής γνώμης στην Αφρική διαπίστωσαν ένα ως επί το πλείστον θετικό συναίσθημα για την οικονομική και πολιτική επιρροή της Κίνας στην ήπειρο˙ σχεδόν τα δύο τρίτα των Αφρικανών που ερωτήθηκαν σε 34 χώρες θεώρησαν την επιρροή της Κίνας ως «κάπως θετική» ή «πολύ θετική». Και σε μια έρευνα που διεξήγαγε το Pew Research Center στην Αργεντινή, την Βραζιλία, και το Μεξικό το 2019, περίπου οι μισοί από τους ερωτηθέντες ανέφεραν ότι είχαν μια ευνοϊκή εικόνα για την Κίνα˙ μόνο το περίπου 25% εξέφρασε αρνητικές απόψεις.