Πώς η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας θα μπορούσε να βλάψει τον κόσμο

Τα καλά νέα είναι ότι, ανεξάρτητα από το ποιο μακροοικονομικό σενάριο θα ακολουθήσει η Κίνα τα επόμενα χρόνια, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα κορυφωθούν πιθανότατα πριν από το 2030. Η συνεχής δέσμευση της Κίνας [6] για την κατασκευή νέων υποδομών μηδενικών εκπομπών άνθρακα, όπως οι ανεμογεννήτριες και οι ηλιακές μονάδες, σίγουρα βοηθάει. Το 2022, η χώρα κατανάλωσε σχεδόν 3% περισσότερη συνολική ενέργεια από όσο το 2021, αλλά περισσότερο από το 17% του συνόλου καλύφθηκε από πηγές μη ορυκτών καυσίμων, από 16% το 2020. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παρακολουθούνται από το Carbon Monitor, μια ομάδα που εκτιμά τις ημερήσιες εκπομπές, φαίνεται ότι είτε παρέμειναν αμετάβλητες είτε μειώθηκαν ελαφρώς, παρά την αναφερόμενη αύξηση της κατανάλωσης άνθρακα. Ορισμένα μοντέλα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χρησιμοποιούνται από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, υποδηλώνουν ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της Κίνας θα πρέπει να έχουν ήδη κορυφωθεί.

Τα κακά νέα είναι ότι η καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων και η στήριξη σε παλιά μοντέλα για άλλη μισή δεκαετία θα δυσκολέψει την Κίνα να επιτύχει τους ευρύτερους στόχους της για την ένταση των εκπομπών μέχρι το 2030. Παρόλο που η Κίνα βασίζεται περισσότερο σε μη ορυκτές πηγές καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, η ενεργειακή της ένταση του ΑΕΠ δεν παρουσιάζει πλέον πτωτική τάση. Η Κίνα θα πρέπει να ξεπεράσει τις ιστορικές τάσεις της ενεργειακής έντασης και να αυξήσει το συνολικό μερίδιο της ενέργειας που δεν προέρχεται από ορυκτά καύσιμα για να επιτύχει τον στόχο της για μείωση της έντασης άνθρακα κατά περισσότερο από 65% έως το 2030, πράγματα που μπορεί να κάνει μόνο αν αγκαλιάσει τη μεταρρύθμιση και την στροφή στην αγορά (marketization). Η μεταρρύθμιση θα επιτρέψει στην Κίνα να χαράξει μια ταχύτερη και πιο καταναλωτική αναπτυξιακή τροχιά που μπορεί να επιτρέψει καλύτερα τη μετάβαση σε υψηλότερη ενεργειακή απόδοση και χαμηλότερη ένταση εκπομπών. Αλλά η τρέχουσα κρατικιστική προσέγγιση θα εγκλωβίσει την χώρα σε μια χαμηλότερη τροχιά ανάπτυξης που είναι λιγότερο ενεργειακά αποδοτική και συμβάλλει ελάχιστα στη μείωση των εκπομπών, με όλα αυτά να στηρίζονται από την βαριά βιομηχανία και την υπερβολική εξάρτηση από τις επενδύσεις σε υποδομές.

Αν οι ηγέτες της Κίνας συνεχίσουν να ενισχύουν τα κρατικιστικά οικονομικά μοντέλα, τότε μέχρι το 2030 θα προεδρεύουν μιας μικρότερης οικονομίας με υψηλότερες εκπομπές. Αυτός είναι ο κίνδυνος των πολιτικών επιλογών που αντιμετωπίζει η κινεζική κυβέρνηση: η σταθερότητα που εξαγοράζεται με τον κρατισμό σήμερα σημαίνει ασθενέστερες επιδόσεις αύριο, οι οποίες εμποδίζουν το Πεκίνο να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις σε μια πιο πράσινη ανάπτυξη. Η ικανότητα της Κίνας να επιτύχει μια πράσινη μετάβαση και να επιτύχει τους κλιματικούς της στόχους για το 2030 και το 2060 εξαρτάται από το αν μπορεί να ενθαρρύνει μια οικονομικά αποδοτικότερη ανάπτυξη με χαμηλότερες εκπομπές.

Τα θεμέλια αυτής της αναγκαίας μετάβασης πρέπει να τεθούν τώρα. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι μόνο τι κάνει καλά η Κίνα (ανάπτυξη περισσότερων πηγών ανανεώσιμης ενέργειας) αλλά και τι δεν κάνει καλά. Για να διασφαλίσει μια ομαλή, χαμηλού κόστους μετάβαση σε καθαρές μηδενικές [7] εκπομπές (net-zero) έως το 2060, η Κίνα πρέπει να σταματήσει να κατασκευάζει βιομηχανική ικανότητα που εξαρτάται από τον άνθρακα, η οποία θα κλειδώσει δραστηριότητες έντασης εκπομπών για τις επόμενες δεκαετίες. Το 2060 απέχει λιγότερο από 40 χρόνια, μια περίοδος μικρότερη από την τεχνική διάρκεια ζωής πολλών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, εργοστασίων, και άλλων βιομηχανικών περιουσιακών στοιχείων. Τα χρήματα που ξοδεύονται σήμερα σε περιουσιακά στοιχεία έντασης άνθρακα για να βοηθήσουν στην ανάπτυξη θα δημιουργήσουν σπάταλες οικονομικές υποχρεώσεις αύριο, οι οποίες θα καταστήσουν δυσκολότερη την διαχείριση του κόστους της πράσινης μετάβασης.

ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η διεθνής κοινότητα πρέπει να εξετάσει διάφορες προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα, καθώς η Κίνα μεταβαίνει σε μια περίοδο βραδύτερης οικονομικής ανάπτυξης. Πρώτον, κατά την διάρκεια της θητείας του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, η δυναμική συνεργασίας που στήριζε την αμερικανοκινεζική δράση για το κλίμα κατέρρευσε. Το περίγραμμα της μελλοντικής συνεργασίας δεν είναι ακόμη σαφές. Καθώς η Ουάσινγκτον επικεντρώνεται σε μια μερική αποσύνδεση [από την Κίνα] και στον ανταγωνισμό στο εμπόριο και την καινοτομία, το κλίμα ξεφεύγει από την ατζέντα˙ αμφότερες οι χώρες θα πρέπει να θεσπίσουν κατευθυντήριες γραμμές για να διατηρήσουν τις αντίστοιχες παγκόσμιες φιλοδοξίες τους για το κλίμα σε καλό δρόμο. Για παράδειγμα, η Κίνα μπορεί να ευθυγραμμιστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά τη μέτρηση και την διαχείριση του μεθανίου και άλλων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που δεν περιέχουν άνθρακα, συμμετέχοντας στο σχέδιο δράσης για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Επιπλέον, αν και οι δύο χώρες θα ανταγωνίζονται έντονα για τις αλυσίδες εφοδιασμού που παράγουν πράσινη τεχνολογία, οι επενδύσεις τους στην επέκταση της ικανότητας παραγωγής τέτοιας τεχνολογίας και στην κλιμάκωσή της είναι επωφελείς για όλους [8].