Η ευσεβής ψήφος στην Τουρκία

Η μειονότητα των Αλεβιτών κυβερνά αυταρχικά την Συρία. Στην Τουρκία ο Αλεβίτης πολιτικός, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, προβάλλοντας την θρησκευτική του ταυτότητα ζητά να εκλεγεί στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της χώρας του. Κυρίως στη νότια περιοχή της Τουρκίας, που συνορεύει με την Συρία, ζουν περίπου 15 εκατομμύρια Αλεβίτες και στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Τουρκία συμβιώνουν οι Αλεβίτες με 27 εκατομμύρια Κούρδους. Η διασυνοριακή ζώνη Τουρκίας-Συρίας ορίζεται πληθυσμιακά από την συμβίωση Σουνιτών με αυτές τις δύο μειονοτικές πληθυσμιακές ομάδες, τις οποίες η σουνιτική πλειοψηφία της Τουρκίας για διαφορετικούς λόγους, θρησκευτικούς και πολιτικούς, θεωρεί οιονεί ως «πέμπτη φάλαγγα» που στρέφεται κατά των τουρκικών συμφερόντων.

Πανό του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, υποψηφίου για την προεδρία της συμμαχίας της κύριας αντιπολίτευσης της Τουρκίας, ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών της 14ης Μαΐου, στην Κωνσταντινούπολη, στις 12 Μαΐου 2023. REUTERS/Hannah McKay
----------------------------------------------------------------

Η συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών Συρίας-Τουρκίας (10 Μαΐου 2023), που συντόνισε η Μόσχα με την συμμετοχή του Ιράν, υπαινίσσεται πιθανές ενδιαφέρουσες εξελίξεις. Για όσους αρέσκονται να αξιολογούν τις διεθνείς σχέσεις συνδυάζοντας τα πολλαπλά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή δεν διαλάθει της προσοχής τους η συνάντηση των δύο υψηλών αξιωματούχων που πραγματοποιήθηκε μετά την επιτυχή επιχείρηση των Τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή της Ιντλίμπ και τον θάνατο του φερόμενου ηγέτη της σκληρότερης τρομοκρατικής ισλαμικής έκφρασης στην Συρία.

Η προεκλογική συμπεριφορά της Άγκυρας και η συνεχής προσπάθεια της Ρωσίας να εμφανίζεται ως ο κυρίαρχος υποστηρικτής του κ. Ερντογάν διαμορφώνουν μια πολιτική πραγματικότητα που δεν θα αλλάξει έστω και αν εκλεγεί ο κ. Κιλιτσντάρογλου. Το βάρος των S-400, ο πυρηνικός προσανατολισμός της Άγκυρας, και η οικονομική εξάρτηση της επιχειρηματικής ομάδας που δημιούργησε και ευνόησε ο πρόεδρος Ερντογάν στον τουρισμό, την ενέργεια, την διατροφική αλυσίδα, και τις κατασκευές δεν επιτρέπει ριζικές αλλαγές πολιτικής έναντι της Μόσχας. Εκτιμάται ότι ο κλονισμός που θα προκληθεί δεν μπορεί να σταθεροποιηθεί από εικαζόμενες Δυτικές υποστηρικτικές δράσεις, για τις οποίες κανένας δεν έχει δεσμευθεί να παρέχει στην Άγκυρα μετά τις εκλογές που θα επιβεβαιώνουν με το αποτέλεσμά τους το βαθύ χάσμα που χωρίζει την Τουρκική κοινωνία: Ισλάμ κατά Κεμαλισμού. Η πρόκληση παραμένει και η αντιπαράθεση πολιτική, οικονομική, θρησκευτική, βαθαίνει επικίνδυνα κάθε λεπτό.

Ο υποψήφιος Πρόεδρος της συνασπισμένης τουρκικής αντιπολίτευσης πλησιάζοντας στην κορύφωση της προεκλογικής περιόδου, γνωρίζοντας πολύ καλά την επερχόμενη ένταση, αποφάσισε να θυμίσει στους Τούρκους ψηφοφόρους ότι είναι Αλεβίτης. Με την πολιτική του επιλογή διεκδικεί την ψήφο κάθε Τούρκου εκλογέα προκειμένου να επαναφέρει την χώρα μεταξύ εκείνων που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις θεμελιώδεις ελευθερίες του ατόμου, το διεθνές δίκαιο, την δημοκρατική διακυβέρνηση, και θέτουν ως άμεση προτεραιότητα την πάταξη της διαφθοράς. Με την ανάδειξη της θρησκευτικής του ταυτότητας πρόσθεσε ακόμη ένα πρόβλημα που πρέπει με την επιλογή του να λύσει ο Τούρκος ψηφοφόρος.

Τα αστικά κέντρα των παραλίων, κυρίως η Σμύρνη, είναι αντιμέτωπα με την τουρκική περιφέρεια, που ξεκινά λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα της Σμύρνης και διαμορφώνει το διαφορετικό εκλογικό σώμα το οποίο με θρησκευτική προσήλωση λατρεύει τον πρόεδρο Ερντογάν, και εκτείνεται μέχρι τα σύνορα της Ανατολικής Τουρκίας. Οι Κούρδοι και οι Αλεβίτες της χώρας αποτελούν μια κρίσιμη εκλογική μάζα δύο διακριτών μειονοτήτων που πολωτικά συσπειρώνουν γύρω από το καθεστώς τον κυρίαρχο σουνιτικό πληθυσμό με εξασφαλισμένη την κάθε μορφής υποστήριξη σουνιτικών κρατών, που δεν ενθουσιάζονται από πολιτικές προοπτικές ανάδειξης μειονοτικών ηγετών στα ύπατα αξιώματα των χωρών τους.

Ο πρόεδρος Ερντογάν όταν το θεώρησε σκόπιμο αναφέρθηκε υποτιμητικά στον αντίπαλό του για το θέμα κατανάλωσης αλκοόλ και έστρεψε την εκλογική αναμέτρηση προς την υποχρέωση των Μουσουλμάνων να απέχουν από την κατανάλωση οινοπνευματωδών. Η πόλωση που επιχειρείται στην βάση των θρησκευτικών επιταγών δεν αφορά μόνο τον τουρκικό πληθυσμό, αλλά και κάθε μουσουλμανική χώρα που οικονομικά και πολιτικά στηρίζει την προσπάθεια του καθεστώτος ώστε η τουρκική κοινωνία δύσκολα να επιστρέψει στον Δυτικό τρόπο πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς, έστω και αν κυριαρχήσει η συνασπισμένη τουρκική αντιπολίτευση. Κατά έναν ανεξήγητο τρόπο και οι δύο διεκδικητές της τουρκικής Προεδρίας επιλέγουν να υπογραμμίζουν με την συμπεριφορά τους ότι οι εκλογές διαμορφώνονται κυρίως στην βάση της θρησκείας και της μειονοτικής προέλευσης. Δεν γίνεται αυτή την στιγμή να εκτιμηθεί με απόλυτη ακρίβεια τι σημαίνει πολιτικά η κατάσταση η οποία διαμορφώνεται στην Τουρκία. Το γεγονός, όμως, δημιουργεί ουσιαστικό προβληματισμό στην γειτονιά, αλλά και στην Δυτική προσέγγιση συναφών θεμάτων. Οι Αλεβίτες, αιρετική προέκταση του σιιτικού Ισλάμ, διαφοροποιούνται από τους Μουσουλμάνους Σιίτες και Σουνίτες σε θέματα κατανάλωσης αλκοόλ και τροφών που δεν είναι χαλάλ. Οι Αλεβίτες της Συρίας, συνδέονται με την πολιτική των Αγιατολάχ της Τεχεράνης και ειδικότερα των ακραίων επιλογών των φρουρών της επανάστασης, παρά τον μυστικισμό που τους προσδιορίζει.

Η τελική επιλογή του τουρκικού λαού, στις 14 Μαΐου, θα αποτελέσει τομή και πολιτική αλλαγή είτε επιλέγοντας το πολιτικά νέο στο πρόσωπο του κ. Κιλιτσντάρογλου είτε ανανεώνοντας την εμπιστοσύνη του προς το καθεστώς που έχει διαμορφώσει ο πρόεδρος Ερντογάν. Με το να επιλεγεί εκ νέου ο Ερντογάν στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα επιβεβαιώνεται η επιβράβευση της αυστηρής σουνιτικής πολιτικής που ακολούθησε μεθοδικά επί είκοσι χρόνια το καθεστώς του.