Η ευσεβής ψήφος στην Τουρκία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ευσεβής ψήφος στην Τουρκία

Οι τουρκικές εκλογές, το ρακί των Αλεβιτών, και η στάση των Τούρκων Σουνιτών

Πιθανή εκλογή του υποψήφιου της συνασπισμένης αντιπολίτευσης, κ. Κιλιτσντάρογλου, με ποσοστό που θα αγγίζει το 52% υποδηλώνει βαθύτατο διχασμό της Τουρκίας ενώ την ίδια στιγμή αποτελεί αξιοπρόσεκτη πολιτική και κοινωνική στροφή απόρριψης στερεοτύπων και προκαταλήψεων που ταλαιπωρούν την Τουρκία από την εποχή εγκαθίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας και κυριαρχίας του αυταρχικού στρατοκρατικού Κεμαλισμού.

Η εκλογή Ερντογάν ξεκάθαρα θα προωθεί ως επιλογή της τουρκικής κοινωνίας την διακυβέρνηση της χώρας με καθαρό θρησκευτικό προσανατολισμό, στην οποία οι θρησκευτικές μειονότητες δεν δικαιούνται ακόμη να ηγηθούν στην διακυβέρνηση της χώρας. Αντιθέτως η εκλογή του υποψηφίου της συνασπισμένης αντιπολίτευσης πραγματικά θα αποτελεί τομή ανοχής στην διαφορετικότητα, πολιτική και κοινωνική. Παρά την αλεβίτικη καταγωγή του ο κ. Κιλιτσντάρογλου ηγείται ενός συνασπισμού καθαρών Σουνιτών, εθνικιστών Μουσουλμάνων, που προωθεί μήνυμα πολιτικής έμπνευσης και διακυβέρνησής σύμφωνα με τις αρχές του Κεμαλισμού.

Πρόσθετο εξαιρετικό χαρακτηριστικό, που θα καθορίσει την πιθανή εκλογή του συνασπισμού της αντιπολίτευσης, προκύπτει από την δημοσιοποιημένη υποστήριξη των Κούρδων προς το αντιπολιτευτικό σχήμα που διεκδικεί να κυβερνήσει πολιτικά και πολιτειακά την Τουρκία. Όπως εξελίσσεται η προεκλογική πραγματικότητα και με δεδομένη την γραμμή που επέλεξε ο συνασπισμός, αποδεχόμενος την δημόσια κουρδική υποστήριξη και την πρόταξη της θρησκευτικής προέλευσης του προεδρικού υποψηφίου, μάλλον προκρίνεται από την πλευρά των αντιπάλων του κ. Ερντογάν ένας δρόμος σκληρά οριοθετημένης ιδεολογικής θρησκευτικής, κατά προτεραιότητα, και πολιτικής αντιπαράθεσης προκειμένου να επέλθει αλλαγή στην Τουρκία. Αν κερδηθεί η πολιτική αναμέτρηση από την αντιπολίτευση, η Τουρκία θα εισέλθει αποφασιστικά σε μια νέα εποχή, κοινωνικής, γεωστρατηγικής αναζήτησης, με ανανεωμένη την εντολή των Τούρκων εκλογέων παρά την δυσκολία του πλαισίου που επιβάλλουν οι επιλογές του Ερντογάν και των κυβερνήσεών του.

Το τοπίο στην γειτονική χώρα θα διαμορφωθεί από έντονους ανταγωνισμούς που θα επιβάλλει νομοτελειακά η επιλογή του τουρκικού λαού και η πιθανολογούμενη έκφραση εμπιστοσύνης προς τον κοινό υποψήφιο της συνασπισμένης αντιπολίτευσης. Η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και η διεθνής κοινότητα οφείλουν να κατανοήσουν τα νέα δεδομένα αποφεύγοντας να αναλύσουν την Τουρκία με απόλυτους Δυτικούς όρους πολιτισμού και πολιτικής, χωρίς όμως να αποστασιοποιούνται από τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες των Ευρωατλαντικών στρατηγικών και των στόχων θεμελιωδών δικαιωμάτων που απαιτεί και ο Χάρτης του ΟΗΕ .

Η Τουρκία μετά τις εκλογές, οποιοδήποτε σχήμα και αν επικρατήσει, υποχρεώνεται να σεβαστεί πρωτίστως τους γεωστρατηγικούς προσανατολισμούς της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας και τις δεσμεύσεις που ήδη έχει αναλάβει έναντι του ΟΗΕ του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Βαρύτατη υποχρέωση για την Άγκυρα παραμένει το πρόβλημα των S-400 και της ρωσικής πυρηνικής τεχνολογίας που εισάγεται και εφαρμόζεται στην Τουρκία με ιδιαίτερες διευκολύνσεις προς τη Μόσχα. Λόγω της πολυπλοκότητας των θεμάτων φαίνεται δύσκολη η τελική επικράτηση του Κιλιτσντάρογλου στις εκλογές. Επειδή, όμως, η πολιτική ιστορία της Τουρκίας δείχνει πόλωση του τουρκικού λαού γύρω από τις δύο διαφορετικές αντιλήψεις, Ισλάμ και Κεμαλισμό, που ορίζουν την εξέλιξη της χώρας, οποιαδήποτε τάση και αν κυριαρχήσει με ποσοστό αντιπολιτευόμενων δυνάμεων περί το 45% υποχρεώνει να εξεταστούν κάτω από τα νέα δεδομένα οι ευρύτερες εσωτερικές και εξωτερικές επιλογές της χώρας. Οι όροι της εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης καθίστανται σκληρότεροι στην περίπτωση που αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας η πολυσυλλεκτική αντιπολίτευση επειδή θα αντιμετωπίσει ένα ιδεολογικά συμπαγές πολιτικό και θρησκευτικό σχήμα, το οποίο έχει δημιουργήσει τις δικές του κοινωνικές ομάδες τόσο στον χώρο των επιχειρηματιών όσο και στα φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας, για τα οποία το σημερινό καθεστώς μεριμνά αξιοποιώντας την ισλαμική ανθρωπιστική βοήθεια που πλουσιοπάροχα παρέχεται από οικονομικά ισχυρές χώρες και ισλαμικά ιδρύματα.

Η Ελλάδα, ως γείτονας και σύμμαχος, διατηρεί την σταθερή θέση της για συνέχιση της επικοινωνίας με την Τουρκία επιδιώκοντας μεθοδική και σταδιακή αποκατάσταση κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και καλής γειτονίας, όπως απαιτείται από την περιφερειακή συνεργασία που προωθεί η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, και ο ΟΗΕ.

Όσο δύσκολο και αν φαίνεται να επικρατήσει ο υποψήφιος της συνασπισμένης αντιπολίτευσης, προκειμένου ο τουρκικός λαός να εκφράσει δια της κάλπης την επιλογή του για μια διαφορετική Τουρκία, στην εκλογική αναμέτρηση τίποτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί με επίκληση της απόλυτης ορθότητας των δημοσκοπικών ή άλλων εξειδικευμένων εκτιμήσεων. Ιδιαίτερα για την Τουρκία, καθίσταται δυσχερέστερη η καταγραφή της τουρκικής εκλογικής τάσης εξ αιτίας της αχανούς εκτάσεως της χώρας και της αδυναμίας δημοσκοπικής καταγραφής των προτιμήσεων του πληθυσμού της υπαίθρου και των σεισμόπληκτων περιοχών.

Η θρησκευτική διάσταση που εισήγαγαν και οι δύο κύριοι διεκδικητές του τουρκικού προεδρικού θώκου καθιστούν ακόμη δυσκολότερες τις προβλέψεις. Η Τουρκία αντιμετωπίζει πολύ σοβαρή οικονομική κρίση εξ αιτίας των διαχρονικών επιλογών των κυβερνήσεων του Ερντογάν, αλλά και λόγω των ανθρωπιστικών υποχρεώσεων που επιβάλλονται από τις συνέπειες του καταστροφικού σεισμού σε οποιοδήποτε κυβερνητικό σχήμα επικρατήσει μετά την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας στη γειτονική μας χώρα.