Γιατί ο Πούτιν χρειάζεται την Wagner

Αλλά η υποστήριξη του οργανισμού δεν δίνει μεγάλη σιγουριά στον Prigozhin. Κατά την διάρκεια της θητείας του Πούτιν, υπήρξαν αξιοσημείωτες περιπτώσεις κατά τις οποίες η υποστήριξη της GRU δεν μέτρησε πολύ. Στα πρώτα χρόνια αυτού του αιώνα, για παράδειγμα, η GRU και οι δυνάμεις της Spetsnaz επέβλεπαν ένα στρατιωτικό τάγμα μεσολάβησης στην Τσετσενία που ονομαζόταν Vostok, το οποίο διοικείτο από τον Ruslan Yamadayev, έναν ισχυρό Τσετσένο πολέμαρχο. Το Vostok ήταν μια αποτελεσματική δύναμη και ο Yamadaev ήταν πιστός στην GRU. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να τον προστατεύσει όταν η φυλή του ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με τον Ραμζάν Καντίροφ, τον πρόεδρο της Τσετσενίας. Τον Σεπτέμβριο του 2008, ο Yamadaev δολοφονήθηκε από πυροβολισμούς από αυτοκίνητο ενώ καθόταν στη Mercedes του σε ένα φανάρι, μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα από τον Λευκό Οίκο στη Μόσχα (την έδρα της ρωσικής κυβέρνησης). Πολλοί πιστεύουν ότι την δολοφονία διέταξε ο Καντίροφ.

Προς το παρόν, ο Prigozhin διατηρεί επίσης κάποια υποστήριξη εντός του στρατού, παρά την καυστική κριτική που ασκεί στο υπουργείο Άμυνας. Από τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν η Ρωσία έχασε πολλά εδάφη από την επίθεση της Ουκρανίας στα βορειοανατολικά, ο Prigozhin επιτίθεται ανοιχτά στην στρατιωτική αλυσίδα διοίκησης της Ρωσίας. Παρ' όλα αυτά, τα αυστηρά ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων voenkors –των Ρώσων πολεμικών δημοσιογράφων που είναι ενσωματωμένοι στον στρατό- έχουν λάβει εντολή να βοηθήσουν στην προώθηση της Wagner και των δραστηριοτήτων της στην Ουκρανία. Ως αποτέλεσμα, οι φιλοκρεμλινικές εφημερίδες συνέχισαν να δημοσιεύουν συνεντεύξεις με αξιωματικούς της Wagner που εξυμνούν το μαχητικό πνεύμα της ομάδας.

Ακόμα και τώρα, η κάλυψη υπέρ της Wagner από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης δεν έχει υποχωρήσει. Επιπλέον, ο ίδιος ο στρατός φαίνεται να συνεχίζει να υποστηρίζει την Wagner. Σύμφωνα με τον Prigozhin, μετά την κυκλοφορία του βίντεο της Μπαχμούτ, η στρατιωτική ηγεσία ανέθεσε στον στρατηγό Sergey Surovikin, τον πρώην επικεφαλής των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία και ακόμη έναν από τους πιο σεβαστούς στρατηγούς της Ρωσίας, να επιβλέπει την παροχή πυρομαχικών και πόρων στην Wagner.

Για τον Prigozhin, ένα πλεονέκτημα είναι ότι, εκτός από αυτόν τον ίδιο, η Wagner παρέμεινε απρόσωπη και η στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας δεν την βλέπει ως ανταγωνισμό. Παρόλο που ο Prigozhin προβάλλει αδιάκοπα τους μαχητές του ως την πιο ικανή μαχητική δύναμη στην ρωσική πλευρά, έχει επίσης καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια να διατηρήσει την ανωνυμία των αξιωματικών και των διοικητών πεδίου του. Κανένα από τα ονόματά τους, ακόμη και του Utkin, δεν είναι γνωστό στους απλούς Ρώσους, και όταν οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί της Wagner δίνουν συνεντεύξεις στους voenkors, παραμένουν ανώνυμοι. Η ανοχή της στρατιωτικής ηγεσίας στην Wagner είναι σημαντική, αλλά μπορεί να αποσυρθεί την στιγμή που ο στρατός ή το Κρεμλίνο θα το κρίνει σκόπιμο. Οι Ρώσοι στρατηγοί δεν φημίζονται για την αφοσίωσή τους στους συμπολεμιστές τους.

Εξίσου σημαντική για την Wagner είναι η στάση της FSB, της κύριας υπηρεσίας πληροφοριών της Ρωσίας. Μετά τις αρχικές παλινωδίες της FSB στην αρχή του πολέμου, η υπηρεσία βρήκε πρόσφατα τον βηματισμό της και την επιρροή της στο ρωσικό κατεστημένο. Στην ίδια την Ρωσία, η FSB γίνεται όλο και πιο επιθετική στην καταστολή κάθε ενδείξεως διαφωνίας. Αλλά είναι επίσης πολύ δραστήρια στην Ουκρανία, ιδίως το τμήμα στρατιωτικής αντικατασκοπείας της, το οποίο παρέχει εποπτεία του στρατού και έχει αναλάβει να καταστείλει κάθε μορφή αντίστασης στα κατεχόμενα από την Ρωσία εδάφη. Η Wagner, ως στρατιωτική μονάδα, εμπίπτει στην αρμοδιότητα αυτού του κλάδου της FSB, και τούτο δεν προσφέρει ιδιαίτερη άνεση στον Prigozhin.

Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΜΟΧΘΗΡΙΑΣ

Ωστόσο, ο σημαντικότερος παράγοντας για την συνέχιση του ρόλου του Prigozhin στην Ουκρανία είναι ο ίδιος ο Πούτιν. Πράγματι, οι επανειλημμένες επιθέσεις του Prigozhin στους δύο κορυφαίους ηγέτες του στρατού φαίνονται τόσο παράταιρες που μόνο η προσωπική υποστήριξη του Πούτιν φαίνεται ικανή να εξηγήσει τον συνεχιζόμενο ρόλο του ηγέτη της Wagner στον πόλεμο. Αλλά γιατί ο Prigozhin είναι πολύτιμος για τον Πούτιν;

Η εξήγηση βρίσκεται στην περίπλοκη σχέση του Πούτιν με τον ρωσικό στρατό. Κατά τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του Πούτιν ήταν να κρατήσει τον στρατό υπό έλεγχο. Ως ένας από τους μεγαλύτερους στρατούς του κόσμου σε μια τεράστια χώρα όπου τα πάντα γίνονται εσωτερικά (in-house), ο στρατός έχει παράδοση να φροντίζει ώστε ο έξω κόσμος να γνωρίζει όσο το δυνατόν λιγότερα για τις δραστηριότητές του. Αυτό σημαίνει ότι οι συνήθεις μορφές κυβερνητικής και δημόσιας εποπτείας -είτε μέσω του Κοινοβουλίου, είτε μέσω της επιβολής του νόμου, είτε μέσω των μέσων ενημέρωσης- απλά δεν λαμβάνουν χώρα στην Ρωσία. Κατά την πρώτη δεκαετία της θητείας του, ο Πούτιν προσπάθησε να σφίξει την λαβή του στον στρατό διορίζοντας τον πρώην στρατηγό της KGB και έμπιστο φίλο του, Σεργκέι Ιβάνοφ, ως υπουργό Άμυνας. Αλλά ο Πούτιν αναγκάστηκε να τον αντικαταστήσει το 2007, όταν έγινε σαφές ότι οι προσπάθειες του Ιβάνοφ να δρομολογήσει μια ευρύτερη στρατιωτική μεταρρύθμιση είχαν αποτύχει. Αργότερα, με τον Σοϊγκού, έναν άλλο ξένο προς τον στρατό, ο Πούτιν προσπάθησε και πάλι να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή.