Η Παγκόσμια Τράπεζα αποτυγχάνει στην κλιματική αλλαγή

Η Τράπεζα δεν εξυπηρετεί πλέον αυτόν τον ρόλο. Βεβαίως, η Κίνα και η Ρωσία είναι ο τέταρτος και ο όγδοος μεγαλύτερος μέτοχος της Τράπεζας, αντίστοιχα. Αλλά μακράν του να επιβεβαιώνουν την ιδιότητα της Τράπεζας ως ισχυρού παγκόσμιου οργανισμού, η συμμετοχή τους δημιουργεί τώρα ακανθώδεις προκλήσεις για την ηγεσία του οργανισμού.

Στην περίπτωση της Ρωσίας, η εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 οδήγησε την Παγκόσμια Τράπεζα να αναστείλει όλες τις δραστηριότητές της [12] τόσο στην Ρωσία όσο και στην Λευκορωσία, στενό σύμμαχο της Ρωσίας. Οι αυξανόμενες τριβές μεταξύ της Κίνας και της Δύσης σε διάφορα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου, έχουν οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερους πονοκεφάλους για τον οργανισμό. Η δημιουργία το 2016 της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων Υποδομών (Asian Infrastructure Investment Bank), ενός πολυμερούς διεθνούς αναπτυξιακού οργανισμού με επικεφαλής την Κίνα, θεωρείται ευρέως ως πρόκληση για την Παγκόσμια Τράπεζα που κυριαρχείται από την Δύση [13] (παρόλο που οι δύο οργανισμοί απολαμβάνουν ισχυρούς λειτουργικούς δεσμούς) [14].

Έκτοτε, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει αντιμετωπίσει αυξανόμενη κριτική για τον δανεισμό της στην Κίνα, καθώς ο εντεινόμενος ανταγωνισμός μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου έχει ωθήσει ορισμένους Αμερικανούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αναρωτηθούν τι κερδίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες από τον έμμεσο δανεισμό του μεγαλύτερου οικονομικού αντιπάλου τους. Παρόλο που η Παγκόσμια Τράπεζα έχει λάβει μέτρα ως απάντηση σε αυτή την κριτική, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των επιτοκίων για τα δάνεια προς την Κίνα, οι πολιτικοί ηγέτες των ΗΠΑ συνεχίζουν να επικρίνουν [15] την Παγκόσμια Τράπεζα για την χορήγηση δανείων προς την Κίνα, παρά το γεγονός ότι αυτά τα δάνεια, πολλά από τα οποία αφορούν έργα υποδομών, συχνά ωφελούν [16] τον συνολικό ισολογισμό της Τράπεζας. Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επεκτείνει [17] τις δικές τους ξένες επενδύσεις για να αντιμετωπίσουν το τεράστιο επενδυτικό πρόγραμμα υποδομών της Κίνας, γνωστό ως Πρωτοβουλία Ζώνη και Οδός (Belt and Road Initiative, BRI), ιδίως όταν πρόκειται για την υποστήριξη της κατασκευής δρόμων και λιμένων. Το καθαρό αποτέλεσμα αυτού του εντεινόμενου ανταγωνισμού μεταξύ της Ουάσινγκτον από τη μια πλευρά και της Μόσχας και του Πεκίνου από την άλλη ήταν η πολιτικοποίηση της διεθνούς ανάπτυξης -ιδίως των επενδύσεων σε υποδομές, οι οποίες ιστορικά αποτελούσαν την βασική αποστολή της Παγκόσμιας Τράπεζας. Είναι όλο και πιο δύσκολο για την Τράπεζα να χρηματοδοτεί μεγάλα έργα υποδομών χωρίς να εμπλέκεται σε γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς, ούτε μπορεί να ανταγωνιστεί τα μαζικά δάνεια για υποδομές που επιδοτούνται από κυβερνήσεις οι οποίες υποκινούνται από γεωπολιτικούς στόχους.

ΞΟΔΕΥΟΝΤΑΣ ΠΙΟ ΕΞΥΠΝΑ

Ακόμα και όταν η γεωπολιτική απειλεί να ανατρέψει τον παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας της Παγκόσμιας Τράπεζας, η επείγουσα ζήτηση για χρηματοδότηση για το κλίμα δίνει στο ίδρυμα την ευκαιρία να ξεπεράσει τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων και να αναδιαμορφώσει τον ρόλο του στον 21ο αιώνα. Οι αναπτυσσόμενες χώρες αναζητούν απεγνωσμένα επενδύσεις σε υποδομές καθαρής ενέργειας και έργα ανθεκτικότητας στο κλίμα. Αυτή η ανάγκη για την λεγόμενη χρηματοδότηση του κλίματος αναδιαμορφώνει ήδη τον τομέα της διεθνούς ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ειδικών οντοτήτων όπως το Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα (Green Climate Fund), οι οποίες στοχεύουν να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, τα υφιστάμενα ταμεία δεν μπορούν να καλύψουν την τρέχουσα κλίμακα των αναγκών χρηματοδότησης για το κλίμα, οι οποίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων, θα μπορούσαν να φθάσουν τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2050 -ένα ποσό που κάνει τα 31,7 δισεκατομμύρια δολάρια που συγκέντρωσε η Τράπεζα για κλιματικούς σκοπούς το 2022 να φαίνονται ελάχιστα.

Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει έναν άλλο, ακόμη πιο θεμελιώδη λόγο για να επικεντρωθεί στην κλιματική αλλαγή: η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη αποτελεί πραγματική απειλή για όλες τις άλλες αναπτυξιακές προτεραιότητες της Τράπεζας, όπως ο τερματισμός της ακραίας φτώχειας και η επίτευξη του καθολικού αλφαβητισμού. Η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα έχει εκτιμήσει [18] ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να ωθήσει τουλάχιστον 130 εκατομμύρια περισσότερους ανθρώπους στην φτώχεια μέσα σε μια δεκαετία. Εν τω μεταξύ, ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών δείχνει ότι η κλιματική αλλαγή υποβαθμίζει τα αποτελέσματα σχεδόν σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ευημερίας, συμπεριλαμβανομένης της υγείας, της εκπαίδευσης, και της εγκληματικότητας. Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν θα είναι δυνατή χωρίς την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.