Η αδυναμία του Xi Jinping | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η αδυναμία του Xi Jinping

Πώς η ύβρις και η παράνοια απειλούν το μέλλον της Κίνας

Αυτό ήταν σίγουρα η περίπτωση της καριέρας του Xi. Σε αντίθεση με την κινεζική προπαγάνδα και την εκτίμηση πολλών Δυτικών αναλυτών ότι αναδείχθηκε μέσα από το ταλέντο του, ισχύει το αντίθετο. Ο Xi επωφελήθηκε πάρα πολύ από τις διασυνδέσεις του πατέρα του, Xi Zhongxun, ενός ηγέτη του ΚΚΚ με άψογα επαναστατικά διαπιστευτήρια που υπηρέτησε για λίγο ως υπουργός Προπαγάνδας υπό τον Μάο. Όταν ο Σι Τζινπίνγκ ήταν αρχηγός κόμματος κομητείας στην βόρεια επαρχία Hebei στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η μητέρα του έγραψε ένα σημείωμα στον αρχηγό του κόμματος της επαρχίας ζητώντας του να ενδιαφερθεί για την πρόοδο του Σι. Αλλά αυτός ο αξιωματούχος, ο Gao Yang, κατέληξε να αποκαλύψει το περιεχόμενο του σημειώματος σε μια συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής της επαρχίας. Η αποκάλυψη ήταν μεγάλη ντροπή για την οικογένεια, καθώς παραβίασε τη νέα εκστρατεία του ΚΚΚ κατά του να ζητούνται χάρες. (Ο Σι δεν θα ξεχνούσε ποτέ το περιστατικό: το 2009, όταν πέθανε ο Γκάο, αρνήθηκε επισήμως να παραστεί στην κηδεία του, [γεγονός που ήταν μια] παραβίαση του εθίμου δεδομένου ότι και οι δύο είχαν διατελέσει πρόεδροι της Κεντρικής Σχολής του Κόμματος). Ένα τέτοιο σκάνδαλο θα είχε καταστρέψει την καριέρα ενός μέσου ανερχόμενου στελέχους, αλλά οι διασυνδέσεις του Σι βοήθησαν: ο πατέρας του αρχηγού του κόμματος της [επαρχίας] Fujian ήταν στενός έμπιστος του πατέρα του Σι και οι οικογένειες κανόνισαν μια σπάνια επανατοποθέτησή του σε αυτήν την επαρχία.

Ο Σι θα συνέχιζε να αποτυγχάνει [στην πορεία του] προς τα πάνω. Το 1988, μετά από μια κακή εμφάνιση σε δημοτικές εκλογές για το λαϊκό κογκρέσο, αντί να υποβιβαστεί από την θέση του ως αντιδήμαρχος, έγινε αρχηγός κόμματος του νομού. Μόλις πήρε την θέση, ωστόσο, ο Xi ατονούσε λόγω της μέτριας απόδοσής του. Στο ΚΚΚ, η μετάβαση από το νομαρχιακό επίπεδο στο επαρχιακό είναι ένα μεγάλο εμπόδιο, και για χρόνια δεν μπορούσε να το ξεπεράσει. Όμως για άλλη μια φορά επενέβησαν οι οικογενειακές σχέσεις. Το 1992, αφού η μητέρα του Xi έγραψε μια έκκληση στον νέο ηγέτη του κόμματος στην Fujian, τον Jia Qinglin, ο Xi μεταφέρθηκε στην πρωτεύουσα της επαρχίας. Σε εκείνο το σημείο, η καριέρα του απογειώθηκε.

Όπως γνωρίζουν όλα τα στελέχη κατώτερου επιπέδου, για να ανέβει κανείς στην κλίμακα του ΚΚΚ, πρέπει να βρει ένα αφεντικό υψηλότερου επιπέδου. Στην περίπτωση του Xi, αυτό αποδείχτηκε αρκετά εύκολο, καθώς πολλοί κομματικοί ηγέτες εκτιμούσαν πολύ τον πατέρα του. Ο πρώτος και πιο σημαντικός μέντοράς του ήταν ο Geng Biao, ένας κορυφαίος διπλωματικός και στρατιωτικός αξιωματούχος που είχε εργαστεί κάποτε για τον πατέρα του Σι. Το 1979 ανέλαβε τον νεότερο Σι ως γραμματέα. Η ανάγκη για τέτοιους πάτρωνες από νωρίς, έχει σωρευτικά αποτελέσματα δεκαετίες αργότερα. Οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι έχουν ο καθένας τις δικές του «γενεαλογίες», όπως αποκαλούν οι μυημένοι αυτές τις ομάδες προστατευόμενων, οι οποίες αποτελούν de facto φατρίες εντός του ΚΚΚ. Πράγματι, οι διαφωνίες που πλαισιώνονται ως ιδεολογικές και πολιτικές συζητήσεις εντός του ΚΚΚ είναι συχνά κάτι πολύ λιγότερο περίπλοκο: [είναι] οι αγώνες εξουσίας μεταξύ των διαφόρων γενεαλογιών. Ένα τέτοιο σύστημα μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μπερδεμένους ιστούς προσωπικής πίστης. Εάν ο μέντορας κάποιου πέσει σε δυσμένεια, το αποτέλεσμα είναι το επαγγελματικό ισοδύναμο του να μείνει κάποιος ορφανός.

Οι ξένοι μπορεί να βρουν χρήσιμο να θεωρούν το ΚΚΚ περισσότερο ως μαφιόζικη οργάνωση παρά ως πολιτικό κόμμα. Επικεφαλής του κόμματος είναι ο ντον, και από κάτω είναι οι υπαρχηγοί ή η Μόνιμη Επιτροπή. Αυτοί οι άνδρες παραδοσιακά κατανέμουν την εξουσία, με τον καθένα να είναι υπεύθυνος για ορισμένους τομείς - εξωτερική πολιτική, οικονομία, προσωπικό, καταπολέμηση της διαφθοράς κ.λπ. Υποτίθεται ότι υπηρετούν επίσης ως φύλακες του μεγάλου αφεντικού, συμβουλεύοντάς τον για τους τομείς ευθύνης τους. Έξω από τη Μόνιμη Επιτροπή βρίσκονται τα άλλα 18 μέλη του Πολιτικού Γραφείου, τα οποία είναι τα επόμενα στην σειρά διαδοχής της Μόνιμης Επιτροπής. Μπορούν να θεωρηθούν ως κάπο της μαφίας, που εκτελούν τις εντολές του Xi για την εξάλειψη των αντιληπτών απειλών με την ελπίδα να παραμείνουν στην εύνοια του don. Ως προνόμιο της θέσης τους, τους επιτρέπεται να πλουτίζουν όπως τους βολεύει, αρπάζοντας περιουσίες και επιχειρήσεις χωρίς κυρώσεις. Και όπως η μαφία, το κόμμα χρησιμοποιεί ωμά εργαλεία για να πάρει αυτό που θέλει: δωροδοκία, εκβιασμό, ακόμη και βία.

ΤΟ ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΝΟΙΑΖΕΣΑΙ

Αν και η ισχύς των προσωπικών συνδέσεων και η ευελιξία των επίσημων κανόνων παρέμειναν σταθερές από την ίδρυση της κομμουνιστικής Κίνας, ένα πράγμα έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου: ο βαθμός στον οποίο η εξουσία συγκεντρώνεται σε έναν και μόνο άνθρωπο. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και μετά, ο Μάο είχε τον απόλυτο έλεγχο και τον τελευταίο λόγο σε όλα τα θέματα, ακόμα κι αν ασκούσε την εξουσία του ανά περιόδους και επισήμως ήταν απλώς πρώτος μεταξύ ίσων. Αλλά όταν ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ έγινε ο ντε φάκτο ηγέτης της Κίνας το 1978, διέλυσε τη μονοπρόσωπη, δια βίου δικτατορία του Μάο.