Οι πηγές της σοβιετικής συμπεριφοράς

Αυτές οι σκέψεις καθιστούν την σοβιετική διπλωματία ταυτόχρονα πιο εύκολο και πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί από όσο η διπλωματία επιμέρους επιθετικών ηγετών όπως ο Ναπολέων και ο Χίτλερ. Από τη μια πλευρά είναι πιο ευαίσθητη στην αντίθετη δύναμη, πιο έτοιμη να υποκύψει σε μεμονωμένους τομείς του διπλωματικού μετώπου όταν η δύναμη αυτή θεωρείται υπερβολικά ισχυρή, και επομένως πιο ορθολογιστική στην λογική και την ρητορική της ισχύος. Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί εύκολα να νικηθεί ή να αποθαρρυνθεί από μια νίκη εκ μέρους των αντιπάλων του. Και η υπομονετική επιμονή με την οποία εμψυχώνεται σημαίνει ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά όχι από σποραδικές πράξεις που αντιπροσωπεύουν τις στιγμιαίες ιδιοτροπίες της δημοκρατικής γνώμης, αλλά μόνο από ευφυείς πολιτικές μακράς εμβέλειας εκ μέρους των αντιπάλων της Ρωσίας -πολιτικές όχι λιγότερο σταθερές στον σκοπό τους, και όχι λιγότερο ποικιλόμορφες και επινοητικές στην εφαρμογή τους, από εκείνες της ίδιας της Σοβιετικής Ένωσης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι σαφές ότι το κυριότερο στοιχείο οποιασδήποτε πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Σοβιετικής Ένωσης πρέπει να είναι η μακροπρόθεσμη, υπομονετική αλλά σταθερή και επαγρυπνώσα ανάσχεση των ρωσικών επεκτατικών τάσεων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ωστόσο, ότι μια τέτοια πολιτική δεν έχει καμία σχέση με τους εξωστρεφείς θεατρινισμούς: με απειλές ή κομπασμούς ή περιττές χειρονομίες εξωτερικής «σκληρότητας». Ενώ το Κρεμλίνο είναι βασικά ευέλικτο στην αντίδρασή του στις πολιτικές πραγματικότητες, είναι οπωσδήποτε άκαμπτο σε ζητήματα κύρους. Όπως και κάθε άλλη κυβέρνηση, μπορεί να τοποθετηθεί με αγενείς και απειλητικές χειρονομίες σε μια θέση όπου δεν μπορεί να αντέξει να ενδώσει, παρόλο που κάτι τέτοιο μπορεί να υπαγορεύεται από την αίσθησή του περί ρεαλισμού. Οι Ρώσοι ηγέτες είναι δριμείς κριτές της ανθρώπινης ψυχολογίας και ως εκ τούτου είναι ιδιαίτερα συνειδητοποιημένοι ότι η απώλεια της ψυχραιμίας και του αυτοελέγχου δεν αποτελεί ποτέ πηγή δύναμης στις πολιτικές υποθέσεις. Είναι γρήγοροι στο να εκμεταλλευτούν τέτοιες ενδείξεις αδυναμίας. Για τους λόγους αυτούς, αποτελεί προϋπόθεση (sine qua non) για την επιτυχή ενασχόληση με την Ρωσία, ότι η εν λόγω ξένη κυβέρνηση θα πρέπει να παραμείνει ανά πάσα στιγμή ψύχραιμη και συγκεντρωμένη και ότι τα αιτήματά της επί της ρωσικής πολιτικής θα πρέπει να υποβληθούν κατά τρόπο που να αφήνει ανοικτό τον δρόμο για μια συμμόρφωση που δεν θα είναι πολύ επιζήμια για το ρωσικό κύρος.

III

Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, θα γίνει σαφές ότι η σοβιετική πίεση κατά των ελεύθερων θεσμών του Δυτικού κόσμου είναι κάτι που μπορεί να ανασχεθεί από την προσεκτική και άγρυπνη εφαρμογή αντίρροπης δύναμης σε μια σειρά συνεχώς μεταβαλλόμενων γεωγραφικών και πολιτικών σημείων, που να ανταποκρίνεται στις μετατοπίσεις και τους ελιγμούς της σοβιετικής πολιτικής, αλλά που να μην μπορεί να γοητευτεί ή να πεισθεί να εξαφανιστεί. Οι Ρώσοι προσβλέπουν σε μια μονομαχία απεριόριστης διάρκειας, και βλέπουν ότι έχουν ήδη σημειώσει μεγάλες επιτυχίες. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπήρξε μια εποχή που το Κομμουνιστικό Κόμμα αντιπροσώπευε πολύ περισσότερα από μια μειονότητα στην σφαίρα της ρωσικής εθνικής ζωής από όσα αντιπροσωπεύει σήμερα η σοβιετική ισχύς στην παγκόσμια κοινότητα.

Αλλά αν η ιδεολογία πείθει τους ηγέτες της Ρωσίας ότι η αλήθεια είναι με την πλευρά τους και ότι μπορούν συνεπώς να περιμένουν, εκείνοι εκ ημών στους οποίους αυτή η ιδεολογία δεν έχει καμία επίδραση, είναι ελεύθεροι να εξετάσουν αντικειμενικά το κύρος αυτής της αρχής. Η Σοβιετική θέση όχι μόνο υπονοεί την πλήρη έλλειψη ελέγχου από την Δύση πάνω στο δικό της οικονομικό πεπρωμένο, ομοίως υποθέτει την ρωσική ενότητα, πειθαρχία, και υπομονή κατά την διάρκεια μιας άπειρης περιόδου. Ας φέρουμε αυτό το αποκαλυπτικό όραμα στην γη, και ας υποθέσουμε ότι ο Δυτικός κόσμος βρίσκει την δύναμη και την επινοητικότητα να ανασχέσει την σοβιετική ισχύ για μια περίοδο δέκα έως δεκαπέντε ετών. Τι σημαίνει αυτό για την Ρωσία;

Οι Σοβιετικοί ηγέτες, εκμεταλλευόμενοι τις συνεισφορές της σύγχρονης τεχνικής στις τέχνες του δεσποτισμού, έχουν λύσει το ζήτημα της υπακοής μέσα στα όρια της εξουσίας τους. Λίγοι αμφισβητούν την εξουσία τους˙ και ακόμη και όσοι το κάνουν δεν είναι σε θέση να κάνουν αυτή την πρόκληση αξιόλογη σε βάρος των κρατικών οργάνων καταστολής.

Το Κρεμλίνο έχει επίσης αποδείξει ότι είναι σε θέση να επιτύχει τον στόχο του να οικοδομήσει στην Ρωσία, ανεξάρτητα από τα συμφέροντα των κατοίκων, ένα βιομηχανικό θεμέλιο βαριάς μεταλλουργίας, το οποίο, βεβαίως, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, αλλά το οποίο συνεχίζει να αναπτύσσεται και πλησιάζει εκείνα των άλλων μεγάλων βιομηχανικών χωρών. Όλα αυτά, πάντως, τόσο η διατήρηση της εσωτερικής πολιτικής ασφάλειας όσο και η οικοδόμηση της βαριάς βιομηχανίας, πραγματοποιήθηκαν με τρομερό κόστος στην ανθρώπινη ζωή και στις ανθρώπινες ελπίδες και ενέργειες. Απαιτούν την χρήση καταναγκαστικής εργασίας σε κλίμακα άνευ προηγουμένου στην σύγχρονη εποχή υπό συνθήκες ειρήνης. Περιέλαβε την παραμέληση ή την κατάχρηση άλλων φάσεων της σοβιετικής οικονομικής ζωής, ιδίως την γεωργία, την παραγωγή καταναλωτικών αγαθών, την στέγαση, και τις μεταφορές.

Σε όλα αυτά, ο πόλεμος έχει προσθέσει το τεράστιο τίμημα της καταστροφής, του θανάτου, και της ανθρώπινης εξάντλησης. Ως εκ τούτου, έχουμε σήμερα στην Ρωσία έναν πληθυσμό που είναι σωματικά και πνευματικά κουρασμένος. Η μάζα του λαού είναι απογοητευμένη, σκεπτικιστική, και δεν είναι πλέον τόσο προσιτή όσο ήταν κάποτε στην μαγική έλξη που η σοβιετική ισχύς ακτινοβολεί ακόμα στους οπαδούς της στο εξωτερικό. Ο ενθουσιασμός με τον οποίο οι άνθρωποι ενέσκηψαν στην ελάχιστη ανάπαυλα που χορηγήθηκε στην Εκκλησία για λόγους τακτικής κατά την διάρκεια του πολέμου ήταν εύγλωττη μαρτυρία για το γεγονός ότι η ικανότητά τους για πίστη και αφοσίωση δεν βρήκε την ελάχιστη έκφραση στους σκοπούς του καθεστώτος.