Η εποχή της ενεργειακής ανασφάλειας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η εποχή της ενεργειακής ανασφάλειας

Πώς η μάχη για πόρους ανατρέπει την γεωπολιτική*

Αλλά η διατήρηση και η καλλιέργεια της αλληλεξάρτησης στο σημερινό περιβάλλον είναι πιο δύσκολη από κάθε άλλη στιγμή στην πρόσφατη μνήμη, καθώς χώρες σε όλο τον κόσμο υιοθετούν βιομηχανικές πολιτικές που περιλαμβάνουν αυξημένη κρατική παρέμβαση στις αγορές. Αν και αυτές οι προσπάθειες μπορούν να αποφέρουν οφέλη, όπως η ελαχιστοποίηση της ευπάθειας των αγορών στις ιδιοτροπίες των γεωπολιτικών αντιπάλων, πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θέλουν να προχωρήσουν παραπέρα, προωθώντας τέτοιες πολιτικές ως μέσο για την ενίσχυση των εγχώριων θέσεων εργασίας και την δημιουργία πολιτικών συνασπισμών για την υποστήριξη ισχυρότερης δράσης για το περιβάλλον. Πράγματι, αν και η διπλωματία για το κλίμα βασιζόταν εδώ και χρόνια στην υπόθεση ότι η πρόοδος εξαρτάται από την διακρατική συνεργασία, ορισμένες προσπάθειες για την προώθηση της δράσης για το κλίμα κινδυνεύουν παραδόξως να υπονομεύσουν την συνεργασία τροφοδοτώντας τις δυνάμεις του κατακερματισμού και του προστατευτισμού.

Η υπόθεση της ενεργειακής ολοκλήρωσης έχει υποφέρει ως αποτέλεσμα της επείγουσας ανάγκης της Ευρώπης να αποσυνδεθεί από την ρωσική ενέργεια κατά την διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Ωστόσο, αν και οι κραδασμοί μπορεί να γίνουν αισθητοί ευρύτερα σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα, γίνονται επίσης αισθητοί λιγότερο έντονα. Η ενσωμάτωση είναι μια μορφή ασφάλισης που κατανέμει τον κίνδυνο διακοπής του ενεργειακού εφοδιασμού σε πολλά μέρη. Και ακόμη κι αν ήταν προτιμότερη η μεγαλύτερη αυτονομία από την περισσότερη ενοποίηση, δεν θα ήταν δυνατή η επέκταση της καθαρής ενέργειας στην κλίμακα και την ταχύτητα που απαιτείται εάν κάθε χώρα επιδίωκε να παράγει και να καταναλώνει μόνο εντός των συνόρων της. Σύμφωνα με τον ΔΟΕ, η αξία του παγκόσμιου εμπορίου κρίσιμων ορυκτών θα πρέπει να τριπλασιαστεί για να επιτευχθούν καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Το παγκόσμιο εμπόριο καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα όπως το υδρογόνο και η αμμωνία θα πρέπει επίσης να αυξηθεί εκθετικά. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η ενεργειακή ασφάλεια θα απαιτήσει λιγότερα εμπορικά εμπόδια και περισσότερες εμπορικές συμφωνίες με συμμάχους, καθώς και με άλλες χώρες που πληρούν ορισμένα περιβαλλοντικά πρότυπα. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει επίσης να καταργήσει τους δασμούς σε αγαθά και τεχνολογίες που σχετίζονται με την καθαρή ενέργεια και να συμβάλει στην ολοκλήρωση της Συμφωνίας Περιβαλλοντικών Αγαθών (Environmental Goods Agreement), η οποία θα μειώσει τους δασμούς σε αγαθά που ωφελούν το περιβάλλον για να ρίξει το κόστος τους και να αυξήσει το εμπόριό τους.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΕ ΠΛΗΓΩΣΕΙ

Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ιαπωνία, και πολλές ευρωπαϊκές χώρες δημιούργησαν τον ΔΟΕ το 1974 ήταν ότι η έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων και [στοιχείων] ακριβείας για τις τιμές και τις προμήθειες είχε δυσκολέψει τις κυβερνήσεις να χαράξουν πολιτικές και να ανταποκριθούν σε κρίσεις. Το μάθημα ήταν σαφές: τα καλά δεδομένα (data) επιτρέπουν στις αγορές να λειτουργούν, προλαμβάνουν τον πανικό, και αποτρέπουν την κερδοσκοπία που επιδεινώνει τις αυξήσεις των τιμών, την αστάθεια, και τις ελλείψεις. Κατά την διάρκεια των δεκαετιών, τα δεδομένα του ΔΟΕ, μαζί με τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από το Διεθνές Φόρουμ Ενέργειας, στήριξαν την λήψη αποφάσεων σχετικά με τα επίπεδα παραγωγής και τις κατευθυντήριες δράσεις όπως οι συντονισμένες απελευθερώσεις αποθηκευμένου πετρελαίου.

Μια οικονομία καθαρής ενέργειας θα χρειαστεί το ίδιο είδος διαφάνειας. Τα ανεπαρκή στοιχεία σε εκκολαπτόμενες αγορές, όπως αυτές για την πράσινη αμμωνία και το υδρογόνο, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές της προσφοράς, έλλειψη ρευστότητας, και ανεπαρκή διαθεσιμότητα εκτιμήσεων τιμών spot, όλα οδηγώντας σε έντονες διακυμάνσεις των τιμών. Η ενεργειακή μετάβαση θα εξαρτηθεί επίσης σε μεγάλο βαθμό από την αγορά κρίσιμων ορυκτών, όπως το νικέλιο. Ωστόσο, στους επενδυτές έχει υπενθυμιστεί το πώς η αδιαφάνεια της αγοράς μπορεί να προκαλέσει ακραία αστάθεια όταν η τιμή του νικελίου στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου σχεδόν τετραπλασιάστηκε σε μόλις δύο ημέρες στις αρχές του 2022, λόγω των μαζικών short-selling [στμ: ανοικτών πωλήσεων, δηλαδή πωλήσεων ποσοτήτων που ο πωλητής δεν διαθέτει και που πιστεύει ότι μπορεί να αγοράσει σε χαμηλότερη τιμή αργότερα, κερδίζοντας την διαφορά] που προκλήθηκαν εν μέρει από την έλλειψη διαφάνειας των τιμών.

Επί του παρόντος, ορισμένες ιδιωτικές εταιρείες έχουν καλές πληροφορίες σχετικά με τις τιμές, αλλά καμία μεμονωμένη οντότητα δεν συλλέγει ευρέα δεδομένα από ολόκληρο τον κλάδο και τα καθιστά διαθέσιμα στο κοινό. Ο IEA είναι ο ξεκάθαρος υποψήφιος για να καλύψει αυτόν τον ρόλο. Στην ιδανική περίπτωση, ο οργανισμός θα ζητούσε από τις κυβερνήσεις να μοιράζονται δεδομένα κατανάλωσης και παραγωγής για ορυκτά, καθώς και να προβαίνουν σε τεκμηριωμένα συμπεράσματα σχετικά με τα επίπεδα αποθεμάτων. Αυτή η ανταλλαγή δεδομένων θα ήταν ιδιαίτερα σημαντική για την διασφάλιση της συμμόρφωσης, εάν οι κυβερνήσεις συμφωνούσαν να δημιουργήσουν στρατηγικά αποθέματα, όπως κάνουν με το πετρέλαιο. Ωστόσο, για να λειτουργήσει ένα τέτοιο σύστημα, ο IEA θα πρέπει να φέρει μέσα [στον οργανισμό] χώρες που δεν είναι μέλη του αλλά παράγουν ή καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες από αυτά τα ορυκτά, κάτι που με την σειρά του θα απαιτούσε ένα νέο νομικό πλαίσιο για τον οργανισμό. Εν τω μεταξύ, για να αποτραπεί η χειραγώγηση της αγοράς και η κερδοσκοπία, οι εθνικές ρυθμιστικές Αρχές, όπως η Επιτροπή Συναλλαγών Μελλοντικής Εκπλήρωσης Εμπορευμάτων (Commodity Futures Trading Commission) των ΗΠΑ, θα πρέπει να απαιτούν μεγαλύτερη διαφάνεια στην τιμολόγηση και την διαπραγμάτευση των εμπορευμάτων.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑ