Έτσι θα ενσωματωθούν οι μετανάστες

Η ρύθμιση αυτή, αν και αμφισβητήθηκε από ορισμένους, για πολιτικούς ή άλλους λόγους, κρίνεται μάλλον ορθή και χρησιμοποιείται ακριβώς στα πλαίσια της διαδικασίας σταδιακής ένταξης των αλλοδαπών στην ελληνική κοινωνία. Οι αλλοδαποί πρέπει να μάθουν να συμμετέχουν στη συγκρότηση της τοπικής κοινωνίας σταδιακά και με τον ρυθμό που αποκτούν τα αντίστοιχα προσόντα: αυτό θα τους ανταμείψει για την σταθερή και συνεπή συμμετοχή στην τοπική κοινωνία και την κοινωνικοοικονομική και πολιτισμική της ζωή, αλλά και θα τους βοηθήσει να την κατανοήσουν καλύτερα, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στη συνέχεια σ’ αυτή, πλήρως και ως ισότιμοι πολίτες, με την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση ή αλλιώς.
Η απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας αποτελεί το τελευταίο στάδιο στην ένταξη των αλλοδαπών στην τοπική, ελληνική κοινωνία και γίνεται συνήθως με πολιτογράφησή τους ως ελλήνων πολιτών. Έτσι, γίνονται πλήρως μέλη της τοπικής (ελληνικής) κοινωνίας, αποκτώντας την ιθαγένεια και μαζί όλα, ή τουλάχιστον τα περισσότερα, από τα δικαιώματα του έλληνα πολίτη, ακόμη κι’ αυτά που έχει έλληνας πολίτης από καταγωγή (ομογενής). Αν και προβλέπεται ορισμένος χρόνος (ένα με δύο έτη) για τη δυνατότητα διορισμού του πολιτογραφηθέντος σε διάφορες δημόσιες θέσεις και λειτουργήματα, οι περιορισμοί αυτοί είναι μόνο χρονικοί και βαίνουν μειούμενοι, ανάλογα με τον χαρακτήρα προσαρμογής που προηγήθηκε της απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας.

Η κύρια εξαίρεση που αφορά τους πολιτογραφημένους έλληνες είναι εκείνη του Προέδρου της Δημοκρατίας, που πρέπει να είναι «Έλληνας πολίτης από πέντε τουλάχιστον έτη και έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή» (άρθρο 31 ισχύοντος Συντάγματος), δηλαδή ομογενής. Παραδείγματα, όμως, αλλογενών Προέδρων, δεύτερης ή μεταγενέστερης γενιάς, υπάρχουν στην διεθνή κοινότητα και μπορεί εδώ να αναφερθεί το παράδειγμα του κ. Nicolas Sarkozy στη Γαλλία.

Έτσι, φρονούμε ότι βρίσκεται στην ορθή κατεύθυνση ο ίδιος ν. 3838/2010 (βλ. παραπ σε αριθ. 12 ) με τις τροποποιήσεις που καθιερώνει, με τα άρθρα του 1 επ., στον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας ( ΚΕΙ, ν. 3284/2004), ο οποίος νόμος:

- αφενός μεν δίνει το δικαίωμα να αποκτήσουν την Ελληνική ιθαγένεια, από το χρόνο της γέννησής τους, παιδιά δεύτερης γενιάς μεταναστών (δηλαδή από πατέρα ή μητέρα που γεννήθηκε και κατοικεί από τη γέννησή του μόνιμα στην Ελλάδα) και τα οποία γεννήθηκαν επίσης στην Ελλάδα (άρθρο 1, παράγραφος 2 , εδάφιο α, νέο ΚΕΙ), και παιδιά που γεννήθηκαν και εξακολουθούν να ζουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα και των οποίων οι δύο γονείς διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα τουλάχιστον επί πενταετία όπου εξακολουθούν να ζουν κι’ αυτοί (γονείς) και τα παιδιά έχουν αποκτήσει ελληνική εκπαίδευση και παιδεία (έξι τουλάχιστον τάξεων ελληνικού σχολείου) στην Ελλάδα, με απόκτηση της ιθαγένειας, στην τελευταία αυτή περίπτωση, από τον χρόνο της δήλωσης και εγγραφής στα δημοτολόγια (άρθρο 1Α νέο ΚΕΙ),

- αφετέρου δε κάνει ευκολότερη την πολιτογράφηση, μειώνοντας τον χρόνο της προηγούμενης παραμονής του ενδιαφερόμενου στην Ελλάδα (άρθρο 5 , παρα. 1, εδ. δ νέο ΚΕΙ, που προβλέπει επταετή και όχι δεκαετή συνολικά προηγούμενη παραμονή του αλλοδαπού στην Ελλάδα, μεταξύ των άλλων προϋποθέσεων για την πολιτογράφησή του, ενώ οι άλλες παραμένουν αμετάβλητες).

Αν και θα μπορούσε κανείς να συζητήσει για ορισμένες λεπτομέρειες των μεταρρυθμίσεων, αυτές βρίσκονται στα πλαίσια ομοίων ή αντιστοίχων λύσεων και ρυθμίσεων ξένων κρατών και της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών και ιδίως της παλαιάς Ευρωπαϊκής Κοινότητας των «15», τα περισσότερα των οποίων καθιερώνουν ακόμη περισσότερο ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους μετανάστες 2ης γενιάς ως προς την απόκτηση της ιθαγένειας του κράτους υποδοχής (βλ. περισσότερα σε ΠΑΠΑΣΙΩΠΗ-ΠΑΣΙΑ, «Ιθαγένεια και ανθρώπινα δικαιώματα – Οι δεύτερης γενιάς μετανάστες», σε ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ, Αλλοδαποί και Ανθρώπινα Δικαιώματα – Εισηγήσεις Επιστημονικής Εκδήλωσης στο ΔΣΑ στις 29 Νοεμβρίου 2009, Αθήνα 2009, σελ. 51 επ. και ιδίως 67-71 και τις εκεί παραπομπές).

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ

Τελικά, η Ελληνική Κοινωνία προσαρμόζεται σταδιακά στη νέα κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το 1990 και την αντίστροφη φορά στην μετανάστευση. Από την άκριτη και ελεύθερη υποδοχή ξένων που όμως δεν είχαν πάντοτε μέλλον στην Ελλάδα, προχωράμε, τουλάχιστον σε επίπεδο νομοθεσίας αν και όχι και σε εκείνο της πλήρους εφαρμογής της, σε μια πιο επιλεκτική διαλογή αυτών που θα ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο και θα ενισχύσουν το λαό της, Έτσι, η κοινωνικο-οικονομική συμπλήρωση και «αιμοδοσία» του ελληνικού πληθυσμού πρέπει να ανταποκρίνεται σε κοινωνικά και πολιτισμικά κριτήρια ένταξης. Με βάση και το αρχαίο ρητό (Ισοκράτης, “Πανηγυρικός”) «Έλληνες εισί και οι της ημετέρας παιδείας μετέχοντες» και με βάση ότι Έλληνες πολίτες δεν μπορεί να είναι μόνο οι Έλληνες το γένος, αλλά και οι Έλληνες το έθος και συνεπώς το έθνος, που είναι νοητική και πολιτισμική οντότητα και όχι μόνο βιολογική, ορθή είναι η αντιμετώπιση στο νομικό πλαίσιο.

Βέβαια, χωλαίνει, και μάλιστα σημαντικά, η αντιμετώπιση στην πραγματική κατάσταση, αφού τα αφύλακτα ως «ξέφραγο αμπέλι» σύνορα, η αδυναμία επαναπροώθησης με αποδεκτούς όρους των μη νομίμως ευρισκομένων στην ελληνική επικράτεια αλλοδαπών, οδηγεί σε φαινόμενα όπου τα ορθά μέτρα εφαρμόζονται λανθασμένα και άκριτα, καταλήγοντας σε αποτελέσματα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα: συσσώρευση και γκέτο «παράνομων» αλλοδαπών, παράνομη άσκηση απ’ αυτούς δραστηριότητας και ιδίως του εμπορίου, συγκρούσεις με την τοπική κοινωνία και υποβάθμιση των ηθών (Trafficking, ναρκωτικά κλπ).

Ορισμένες φορές δεν είναι μόνο η αδυναμία των αρχών να εφαρμόσουν το νόμο, αλλά ίσως και κάποια ενδιάθετη στάση ορισμένων, διαφόρων λόγων και αιτιολογιών, όπως ανοχή για λόγους οικονομικούς, συναισθηματικούς, ιδεολογικούς κ.λπ., αν όχι όλα μαζί ανακατεμένα, πιστεύοντας ότι αυτό λειτουργεί για το κοινό καλό των μεταναστών και της τοπικής κοινωνίας.