Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα

Όχι νέες διαπραγματεύσεις αμέσως. «Ναι» σε μέτρα άμεσης αναπτυξιακής απόδοσης

Αλλά, ας δούμε λίγο ποιες τάσεις κυριαρχούν στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Η Ευρώπη κινείται μεταξύ δύο άκρων. Στο ένα άκρο βρίσκονται, επί παραδείγματι, οι Βέλγοι, οι οποίοι είναι οι πλέον ομοσπονδιακοί, οι πιο φεντεραλιστές. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί έχουν εσωτερικά προβλήματα. Γιατί το Βέλγιο ουσιαστικά δεν είναι ένα ενιαίο κράτος. Οι Φλαμανδοί αναφέρονται στους Βαλλόνους ως «οι Βέλγοι». Ο καθένας θεωρεί πρώτο στοιχείο εθνικισμού την περιοχή στην οποία ανήκει: τη Φλαμανδία οι Φλαμανδοί και την Βαλλονία οι γαλλόφωνοι και κάπου στην άκρη υπάρχουν και μερικοί Γερμανοί. Λοιπόν, βρίσκουν την λύση του προβλήματος στην «Ευρώπη των περιοχών», δηλαδή τη φεντεραλιστική Ευρώπη, διότι με αυτό τον τρόπο λύνεται και το δικό τους το πρόβλημα.

Στο άλλο άκρο έχουμε τους Άγγλους, οι οποίοι έχοντας αποτύχει στην απόπειρα της ΕΖΕΣ, (την Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών, δηλαδή την ένωση επτά κρατών Αυστρία, Δανία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία, Πορτογαλία και Σουηδία, ενώ αργότερα έγιναν μέλη η Φινλανδία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν, με στόχο την προώθηση του ελεύθερου εμπορίου) και ερχόμενοι μετά «με τα αυτιά κατεβασμένα» να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες όπως λεγόταν τότε, εξακολουθούν να θεωρούν ως μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια Ένωση Ελευθέρων Συναλλαγών.

Έχεις λοιπόν από την μια άκρη τους Άγγλους και από την άλλη τους Βέλγους, το ενδιάμεσο φάσμα περνάει από διάφορα επίπεδα, καθώς άλλες χώρες θέλουν μεγαλύτερη παρέμβαση στο ένα θέμα, άλλες λιγότερο, κ.λπ. Η Ευρώπη είναι μια σειρά συμβιβασμών οι οποίοι σταδιακά προχωρούν, με πολύ αργό τρόπο, εκνευριστικά αργό σε πολλές περιπτώσεις, αλλά ο οποίος στο τέλος φέρνει αποτέλεσμα.
Λοιπόν, έχω την εντύπωση ότι αυτό το οποίο γίνεται τώρα, άλλοτε πιο γρήγορα, άλλοτε πιο σιγά, άλλοτε με μηχανισμούς και άλλοτε ενδεχομένως με πονηρίες, είναι ότι σιγά - σιγά πάμε προς το φεντεραλιστικό μοντέλο γιατί, όπως είναι ευνόητο, ζούμε σε μία περίοδο που ο ανταγωνισμός είναι ηπειρωτικός (Ανέφερα προηγουμένως την έννοια της ηπειρωτικής οικονομίας. Ηπειρωτική οικονομία είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι η Κίνα, είναι οι Ινδίες). Και έχει αποδειχθεί στην ιστορία ότι όποτε ένα μεμονωμένο κράτος επιχειρεί να αντιπαραταχθεί σε μια ηπειρωτική οικονομία ηττάται πάντοτε. Αυτό το έχει βιώσει ξεκάθαρα και η Ελλάδα.

Η Ευρώπη, λοιπόν, η οποία έχει φθάσει σε ένα επίπεδο ελευθερίας λόγου, δημοκρατίας, ευμάρειας, κοινωνικής πρόνοιας κ.λπ. που ποτέ άλλοτε δεν έχει φθάσει καμία άλλη κοινωνία στην ιστορία του κόσμου, κάποια στιγμή διαπίστωσε ότι το οικονομικό της σύστημα χωλαίνει. Κοίταξε, δηλαδή, προς την βάση του οικοδομήματός της και είδε ότι δεν υπήρχε στήριξη οικονομική για όλα αυτά τα ωραία πράγματα τα οποία κάνουν επίζηλο πράγμα το να είναι κανείς πολίτης της Ευρώπης. Και αρχίζει τώρα και καταλαβαίνει, πιεζόμενη από την αδήριτο ανάγκη, ότι θα πρέπει να προχωρήσει σε μια σταδιακή ένωση, η οποία να έχει όλα τα χαρακτηριστικά που έπρεπε να υπήρχαν πριν γίνει η νομισματική ένωση, αλλά δυστυχώς δεν υπήρξαν μέχρι στιγμής.

Έχω την εντύπωση, λοιπόν, ότι υπό την πίεση της οικονομικής κρίσεως την οποία περνάμε αυτή την στιγμή, εξαιτίας της εξαφάνισης της ανταγωνιστικότητος της Ευρώπης, της ανάπτυξης της Κίνας σε οικονομική υπερδύναμη η οποία μαζί με το άλλο αντίβαρο, την στρατιωτική υπερδύναμη που είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι δύο μεγάλες χώρες έφτασαν περίπου να ελέγχουν τον κόσμο ή θα ελέγχουν τον κόσμο εντός ολίγου, η Ευρώπη αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι, αν δεν αντιδράσει, θα εξαφανιστεί και η ίδια. Ότι θα μείνει σαν ένας τόπος που θα τον επισκέπτονται τουρίστες από άλλα μέρη του κόσμου για να θαυμάζουν τον πολιτισμό των περασμένων γενεών.

Ήδη από πλευράς βιομηχανικού επιπέδου το οποίο στην Ευρώπη ήταν υψηλότατο για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχει χάσει τόση πολύ ορμή που πλέον η Ευρώπη θεωρείται μια δευτερεύουσα βιομηχανική δύναμη. Η δε θεωρία ότι η Ευρώπη θα μπορέσει να επιβιώσει χάρη στο γεγονός ότι έχει υψηλότερο επίπεδο εκπαιδεύσεως και , άρα, αριθμού εφευρέσεων, καινοτομίας, κ.λπ., απεδείχθη ότι δεν είναι έτσι: Η Κίνα την ξεπερνάει αυτή την στιγμή και την ξεπερνάει, μάλιστα, με βήματα πολύ γοργά. Η Ινδία, από την πλευρά της, έχει το πλεονέκτημα της μάζας. Για παράδειγμα, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η πιο ανεπτυγμένη χημική βιομηχανία στον κόσμο βρίσκεται στην Ινδία. Δεν είναι πλέον στην Ευρώπη ή στην Αμερική. Αυτό το βλέπουμε σε πολλούς τομείς.
Επιπλέον, χάθηκε πια και η δυνατότητα της άνετης εκμετάλλευσης του Τρίτου Κόσμου. Ας μην ντρεπόμαστε για την χρήση του όρου «εκμετάλλευση»: χάρη στον Τρίτο Κόσμο φτάσαμε εμείς στο επίπεδο που φτάσαμε, να μην έχουμε καμιά ψευδαίσθηση, δεν έγινε δια θαύματος, καταπιέζαμε τον Τρίτο Κόσμο. Αρκεί μόνο να θυμηθεί κανείς την σχέση μεταξύ της ανόδου των τιμών των πρώτων υλών και των βιομηχανικών προϊόντων στην περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: πριν αρχίσει να εξομαλύνεται η κατάσταση, επτά φορές ανατιμήθηκαν τα βιομηχανικά προϊόντα, μία οι πρώτες ύλες. Είναι ευνόητο το τι επίπτωση είχε αυτό στο εισόδημα και στο επίπεδο ζωής των παραγωγών πρώτων υλών που κατά κανόνα βρίσκονται στον Τρίτο Κόσμο.

Όμως, όλα αυτά τελείωσαν πια. Φθάσαμε στο σημείο στο οποίο εξισορροπούνται τα πράγματα. Και μόνο οι μεγάλοι συνασπισμοί θα μπορέσουν να επιβιώσουν, ανταγωνιζόμενοι ο ένας με τον άλλον και εκμεταλλευόμενοι ο καθένας τις ιδιαιτερότητές του. Η Αμερική, την στρατιωτική δύναμη την οποία μεταφράζει σε οικονομική και κυρίως νομισματική κυριαρχία. Σκεφθείτε ότι τα περισσότερα σπίτια στην Ελλάδα έχουν σε κάποιο συρτάρι μερικά ξεχασμένα δολάρια. Τι σημαίνει αυτό; Ότι όλοι δανείζουμε ατόκως τις ΗΠΑ με κάποιο χρηματικό ποσό, μεγαλύτερο ή μικρότερο ο καθένας. Το ευρώ επιχείρησε να παίξει τον ίδιο ρόλο αλλά δυστυχώς ενεπλάκη στα μικροκομματικά της Ευρώπης και το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα ποτέ δεν κατάφερε να απογειωθεί προς αυτή την κατεύθυνση.