Πριν και μετά τον Χου

Τέλος, στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής, ο Χου προήδρευσε σε μια σειρά από νίκες, αλλά και σε κάποιες επικίνδυνες οπισθοχωρήσεις. Από τη θετική πλευρά της εξίσωσης, η Κίνα έχει βελτιώσει δραστικά τη σχέση της με την Ταϊβάν κατά τη διάρκεια της θητείας του Χου, ιδίως μετά την εκλογή του προέδρου της Ταϊβάν Ma Ying-jeou το 2008. Κάποτε το πλέον ακανθώδες θέμα εθνικής ασφάλειας του Πεκίνου - και σίγουρα αυτό που ήταν πιο πιθανό να προκαλέσει μια στρατιωτική σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες – οι σχέσεις εκατέρωθεν των στενών έχουν εισέλθει σε μια περίοδο επαναπροσέγγισης, με την οικονομική ολοκλήρωση να φέρνει την Ταϊβάν όλο και πιο κοντά στην ηπειρωτική χώρα κάθε μέρα. Επιπλέον, η αιγίδα του Χου επί του διαστημικού προγράμματος της Κίνας, η οποία οδήγησε στην πρώτη επανδρωμένη αποστολή της χώρας στο διάστημα νωρίτερα φέτος, αξίζει επίσης έπαινο. Αλλά τα λάθη της εξωτερικής πολιτικής του Χου είναι εξίσου αξιοσημείωτα όπως και οι επιτυχίες του. Στα τελευταία δύο χρόνια του Χου στην εξουσία, η Κίνα έδειξε τα δόντια της σε μια επίδειξη περιφερειακής αυτοπεποίθησης, εκνευρίζοντας τους γείτονές της και οδηγώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες να αναπροσαρμόσουν τις στρατηγικές τους προτεραιότητες για την Ασία. Και ακόμη και καθώς ο Χου ετοιμάζεται να παραιτηθεί σε μια-δυο εβδομάδες, οι πρόσφατες σινο-ιαπωνικές εντάσεις εξακολουθούν να βράζουν χωρίς να διαφαίνεται κάποια λύση. Το σταθερό περιφερειακό περιβάλλον ασφαλείας της Κίνας, που χρειάστηκε τουλάχιστον μια δεκαετία για να οικοδομηθεί, βρίσκεται στο χείλος της διάλυσης.

ΕΝΑ ΟΧΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΣΙΓΟΥΡΟ ΤΕΛΟΣ

Στην θητεία του Χου, η Κίνα φιλοξένησε την πρώτη Ολυμπιάδα της και όρμηξε για να γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, εμπνέοντας τόσο δέος όσο και τρόμο. Ωστόσο, οι Χου και Γουέν φεύγουν από την εξουσία αφήνοντας την οικονομια σε επιβράδυνση, τις λαϊκές διαμαρτυρίες σε αύξηση και ένα αυξανόμενο χάσμα αξιοπιστίας απέναντι στην κινεζική μεσαία τάξη, η οποία επιβαρύνεται όχι μόνο από την ανισότητα αλλά και από τους περιορισμούς στις πολιτικές ελευθερίες. Παρά τις επιτυχίες του Πεκίνου κατά την τελευταία δεκαετία, θα ήταν δύσκολο να δικαιολογηθεί μια ηχηρή επιδοκιμασία στην απερχόμενη διοίκηση.

Το ότι τόσα πολλά εσωτερικά προβλήματα έρχονται να κορυφωθούν ταυτόχρονα αποκαλύπτει ότι οι βάσεις στις οποίες στηρίχθηκε το οικονομικό θαύμα της Κίνας αποδεικνύονται σαθρές σε μακροπρόθεσμη βάση. Ένα μοντέλο ανάπτυξης που στηρίζεται στις επενδύσεις και τις εξαγωγές αντιμετωπίζει τώρα την ύφεση της παγκόσμιας ζήτησης. Ένα πολιτικό σύστημα που έχει φαινομενικά αποδώσει την επέκταση της οικονομικής πίτας έχει τώρα να μοιράσει την πίτα πιο δίκαια αντί απλά να εμπλουτίσει τον εαυτό του. Και ένα πρώην σταθερό περιφερειακό περιβάλλον ασφαλείας δίνει τώρα χώρο σε ρήγματα που θα μπορούσαν εύκολα να ξεφύγουν από τον έλεγχο αν δεν τύχει σωστής διαχείρισης.

Προκαλεί ελάχιστη απορία το ότι οι -από την βάση- κοινωνικές πιέσεις στην Κίνα αυξάνονται και ότι οι πιέσεις αυτές μπορούν να αποσταθεροποιήσουν ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Πράγματι, η πιο αξιοσημείωτη μεταμόρφωση που έχει υποστεί το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) την τελευταία δεκαετία δεν είναι η στροφή προς τον καπιταλισμό της αγοράς, αλλά μάλλον η εξέλιξή του σε μια ελιτίστικη πολιτική οργάνωση που έχει προνομιακή πρόσβαση σε οικονομικές ευκαιρίες εις βάρος του μέσου μέλους της κινεζικής μεσαίας τάξης. Μια πρόσφατη ροή ανταποκρίσεων από δυτικούς δημοσιογράφους έδειξε ότι κορυφαίοι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν συσσωρεύσει τεράστιο πλούτο με ελάχιστη διαφάνεια. Ακόμα και η καλόκαρδη και ταπεινή δημόσια εικόνα του Γουέν έχει κλονιστεί από τις αποκαλύψεις ότι μπορεί να έχει συσσωρεύσει περί τα 2,7 δισ. δολάρια. Ως εκ τούτου, η επίτευξη μεγαλύτερης ισότητας και οικονομικής δικαιοσύνης - και άρα η άμβλυνση της αστάθειας - έχει γίνει τόσο μια πολιτική ανησυχία για το Πεκίνο όσο και μια οικονομική.

Σπάνια η διοίκηση Χου είδε την περαιτέρω πολιτική φιλελευθεροποίηση ως απάντηση στα αυξανόμενα οικονομικά και κοινωνικά δεινά. Εάν η επερχόμενη διοίκηση του Ξι αποτύχει να αντιληφθεί ότι οι πολιτικές αλλαγές είναι απαραίτητες για να ξεμπερδέψουν την πολυπλοκότητα των αυξανόμενων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Κίνα, το ΚΚΚ θα μπορούσε να δει την δική του πολιτική αντοχή να δοκιμάζεται σοβαρά κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας. Η ανοχή περισσότερης διαφάνειας και η υποδοχή της ισχύος ενός κράτους δικαίου είναι από τις βασικές μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αμβλύνουν τις πιέσεις στο πολιτικό σύστημα. Αλλά αν το Πεκίνο συνεχίσει να αντιστέκεται, όταν η επόμενη σημαντική μετάβαση εξουσίας έλθει το 2021, αντί να γιορτάζει τα 100ά γενέθλιά του, το ΚΚΚ θα μπορούσε να μελετά τον τρόπο με τον οποίο άφησε την εξουσία να γλιστρήσει από τα χέρια του.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/138419/damien-ma/before-and-after-hu

Συνδέσεις:
[1] http://www.youtube.com/watch?v=loBe0WXtts8
[2] http://www.businessinsider.com/shanghai-1990-vs-2010-2010-6

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr