Η χαμένη τέχνη της αμερικανικής διπλωματίας

Τότε ήρθε ο Trump. Εισήλθε στο αξίωμα με μια ισχυρή πεποίθηση, άσχετη με την ιστορία, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν κρατηθεί όμηροι της ίδιας της τάξης που εκείνες δημιούργησαν. Η χώρα ήταν ο Γκιούλιβερ, και ήταν καιρός να σπάσει τα δεσμά των Λιλιπούτιων. Οι συμμαχίες ήταν μυλόπετρες, οι πολυμερείς ρυθμίσεις αποτελούσαν εμπόδια αντί για πηγές μόχλευσης, και τα Ηνωμένα Έθνη και άλλοι διεθνείς οργανισμοί αποτελούσαν περισπασμούς, αν δεν ήταν εντελώς άσχετοι. Το σύνθημα του Trump «Πρώτα η Αμερική» προκάλεσε μια δυσάρεστη τροφοδότηση της μονομέρειας, του μερκαντιλισμού και του αδιάλλακτου εθνικισμού. Σε μόλις δύο χρόνια, η διοίκησή του μείωσε την επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών, υπέσκαψε την δύναμη των ιδεών τους και βάθυνε τα ρήγματα μεταξύ των ανθρώπων τους σχετικά με τον παγκόσμιο ρόλο της χώρας.

Διαστρεβλώνοντας την φωτισμένη ιδιοτέλεια που ζωοδοτούσε τόσο μεγάλο μέρος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής για 70 χρόνια, η διοίκηση του Trump χρησιμοποίησε μυώδεις πόζες και αστήρικτους ισχυρισμούς για να καλύψει ένα σχέδιο υποχώρησης. Με μια ταχεία διαδοχική σειρά, εγκατέλειψε την συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, την Trans-Pacific Partnership και μια σειρά άλλων διεθνών δεσμεύσεων. Υπήρξαν αναλαμπές πραγματικών δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των καθυστερημένων προσπαθειών ώστε οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να δαπανούν περισσότερα για την άμυνα, και προσπαθειών να βελτιωθούν οι όροι του εμπορίου με ανταγωνιστές όπως η Κίνα. Οι διπλωμάτες καριέρας συνέχισαν να κάνουν εντυπωσιακή δουλειά σε δύσκολα μέρη σε όλο τον κόσμο. Αλλά το ευρύτερο μοτίβο είναι βαθιά ανησυχητικό, με την αναστάτωση να φαντάζει ως αυτοδύναμη, και να αφιερώνεται φαινομενικά λίγη σκέψη για το τι έρχεται μετά. Εκλαμβανόμενη συνολικά, η προσέγγιση του Trump είναι κάτι περισσότερο από μια παρόρμηση˙ είναι μια ξεχωριστή και Hobbesιανή κοσμοθεωρία. Αλλά είναι κάτι πολύ λιγότερο από οτιδήποτε μοιάζει με μια στρατηγική.

Από νωρίς, η διοίκηση του Trump επέβαλε το στίγμα της, της ιδεολογικής περιφρόνησης και της πεισματικής ανικανότητας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το οποίο θεώρησε ως φωλιά δύστροπων ανθρώπων που εργάζονταν για το λεγόμενο βαθύ κράτος. Ο Λευκός Οίκος υιοθέτησε τις μεγαλύτερες περικοπές του προϋπολογισμού στην σύγχρονη ιστορία του Υπουργείου, επιδιώκοντας να μειώσει την χρηματοδότησή του κατά το ένα τρίτο. Ο υπουργός Εξωτερικών, Rex Tillerson, μείωσε τις προσλήψεις της Διεθνούς Υπηρεσίας κατά πολύ περισσότερο από 50% και οδήγησε πολλούς ικανούς ανώτερους και μεσαίους αξιωματούχους του Υπουργείου Εξωτερικών στην πορεία ενός τελειωτικά ελαττωματικού «επανασχεδιασμού». Θέσεις στις κυριότερες πρεσβείες στο εξωτερικό και τους ανώτερους ρόλους στην Ουάσινγκτον έμειναν χωρίς να συμπληρωθούν. Οι ήδη απαράδεκτα σταδιακές τάσεις προς μια μεγαλύτερη ποικιλομορφία των φύλων και των φυλών άρχισαν να κινούνται προς τα πίσω. Η πιο ολέθρια από όλες ήταν η πρακτική της ένταξης μεμονωμένων αξιωματούχων σε μαύρη λίστα απλώς επειδή εργάζονταν σε αμφιλεγόμενα θέματα κατά την διάρκεια της διοίκησης του Ομπάμα, όπως η πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, βυθίζοντας το ηθικό στο χαμηλότερο επίπεδό του εδώ και δεκαετίες. Και ο διάδοχος του Tillerson, ο υπουργός Εξωτερικών Mike Pompeo, χειρίστηκε επιδέξια την επαφή του με τον πρόεδρο, αλλά είχε λιγότερη επιτυχία για την αποκατάσταση των δομικών ζημιών.

Δίπλα στον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην σύνοδο κορυφής του Ιουλίου του 2018 στο Ελσίνκι [10], ο Trump υποστήριξε ότι ήταν υπέρμαχος της «περήφανης παράδοσης της τολμηρής αμερικανικής διπλωματίας». Αλλά η άποψη του Trump για την διπλωματία είναι ναρκισσιστική και όχι θεσμική. Όταν οι δικτάτορες όπως ο Πούτιν βλέπουν την ψυχαναγκαστική του ανάγκη για προσοχή και κολακεία, τις επιθέσεις του εναντίον των προκατόχων του και των πολιτικών αντιπάλων του, και την συνήθειά του να αυτοσχεδιάζει σε συναντήσεις υψηλού επιπέδου, βλέπουν αδυναμία και δυνατότητα χειραγώγησης.

ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΠΡΩΤΗΣ ΚΑΤΑΦΥΓΗΣ

Παρ’ όλα τα τραύματα που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προκαλέσει τα τελευταία χρόνια στον εαυτό τους, [οι ΗΠΑ] εξακολουθούν να έχουν την ευκαιρία να συμβάλουν στην διαμόρφωση μιας νέας και πιο ανθεκτικής διεθνούς τάξης. Δεν είναι πλέον ο κυρίαρχος παίκτης όπως ήταν μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ωστόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η κεντρική δύναμη του κόσμου. Ξοδεύουν περισσότερα κάθε χρόνο για την άμυνα από όσο οι επόμενες επτά χώρες συνολικά. Έχουν περισσότερους συμμάχους και δυνητικούς εταίρους από οποιονδήποτε από τους ομόλογους ή τους αντιπάλους τους. Η οικονομία τους, παρά τους κινδύνους υπερθέρμανσης και τις τεράστιες ανισότητες, παραμένει η μεγαλύτερη, πιο προσαρμόσιμη και πιο καινοτόμος στον κόσμο. Η ενέργεια, κάποτε μια αδυναμία, προσφέρει σήμερα σημαντικά πλεονεκτήματα, καθώς η τεχνολογία έχει ξεκλειδώσει μεγάλους πόρους φυσικού αερίου και οι πρόοδοι στην καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια επιταχύνονται. Στόχος τώρα είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα πλεονεκτήματα και ό, τι απομένει από το ιστορικό παράθυρο της αμερικανικής υπεροχής, να ενημερώσουμε την διεθνή τάξη ώστε να αντικατοπτρίζει τις νέες πραγματικότητες. Αυτό, με την σειρά του, θα απαιτήσει την ανάκτηση της χαμένης τέχνης της διπλωματίας.