Μια εναλλακτική για την Ουκρανία

Ανεξαρτήτως αν οι ΗΠΑ έχουν τροποποιήσει ή ακόμα και εγκαταλείψει από το 2014 τον στόχο τους για παγκόσμια ηγεμονία, μια τέτοια αλλαγή δεν έχει επηρεάσει τις συνθήκες στο έδαφος της Ουκρανίας που προκλήθηκαν από την σύγκρουση της αμερικανικής πολιτικής και της ρωσικής αντίδρασης. Τόσο η Μόσχα όσο και η Ουάσιγκτον είναι πλέον εγκλωβισμένες σε μια αυξανόμενα επικίνδυνη σύγκρουση, η οποία έχει την δυνατότητα, εάν αντιμετωπισθεί τόσο άσχημα όσο [αντιμετωπίσθηκαν] οι αρχικές ενέργειες που προκάλεσαν την συνεχιζόμενη κρίση, να κλιμακωθεί από μια τοπική σύγκρουση σε μια καταστροφική πύρινη λαίλαπα. Και τα δύο μέρη —η Ρωσία και οι ΗΠΑ— που είναι άμεσα υπεύθυνα για την κρίση στην Ουκρανία δεν είναι, ωστόσο, δέσμια ενός δύσκολου προβλήματος που δεν μπορούν να επιλύσουν.

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΣ

Λύσεις για την κρίση στην Ουκρανία υπάρχουν. Μια τέτοια ρεαλιστική και βιώσιμη λύση, που θα μπορούσε να αποκαταστήσει την ουκρανική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα στη Ντονμπάς, να ικανοποιήσει τις ανησυχίες ασφαλείας τόσο της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας, και να προωθήσει την συμφιλίωση και την ειρήνη στην περιοχή (ειδικά μεταξύ των αδελφών ρωσικών και ουκρανικών εθνών) και να περιορίσει την αυξανόμενα επικίνδυνη μετακίνηση προς την εχθρότητα και την αντιπαράθεση μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον, θα περιλάμβανε την «φινλανδοποίηση» της Ουκρανίας.

Μετά τα σύνορα 1.200 μιλίων της Ουκρανίας με την Ρωσία, τα σχεδόν 850 μιλίων σύνορα της Φινλανδίας αντιπροσωπεύουν τα μακρύτερα ευρωπαϊκά κρατικά σύνορα με την Ρωσία. Η Φινλανδία, όπως και η Ουκρανία ήταν κάποτε μέρος της μεγάλης Ρωσίας. Η Φινλανδία, όπως και η Ουκρανία, έχει υπάρξει ένας εδαφικός χώρος από τον οποίο τα αυτοκρατορικά, δημοκρατικά, και φασιστικά κράτη έχουν εισβάλει στην Ρωσία σε διαφορετικές περιόδους του περασμένου αιώνα. Στην Φινλανδία, όπως και στην Ουκρανία, οι ιστορικά ριζωμένες ανησυχίες για την ασφάλεια και την άμυνα είχαν στο παρελθόν οδηγήσει την Ρωσία να εμπλακεί σε επιθετικότητα εναντίον του δυτικού γείτονά της.

Ωστόσο, στην Φινλανδία, σε αντίθεση με την Ουκρανία, καμία ανησυχία σχετικά με τον υποτιθέμενο ρωσικό επεκτατισμό, την επιθετικότητα, ή την ανακατάκτηση και προσάρτηση δεν σχετίζεται με την θέση ασφαλείας του Ελσίνκι ή τις σχέσεις του με τη Μόσχα. Από το τέλος της συμμαχίας της Φινλανδίας με τη Ναζιστική Γερμανία κατά της Σοβιετικής Ένωσης το 1944, και την καθιέρωση μιας συνθήκης ειρήνης και διπλωματικών σχέσεων συνεργασίας μεταξύ του Ελσίνκι και της Μόσχας, η Φινλανδία και η Ρωσία απολαμβάνουν αδιάκοπη ειρήνη, σταθερότητα, και αμοιβαία επωφελή συνεργασία. Αυτή η βολικά αγνοημένη σχεδόν ογδοηκονταετής σχέση, η οποία δεν δείχνει σημάδια αλλαγής, θέτει υπό αμφισβήτηση τους χαρακτηρισμούς των ΗΠΑ για την Ρωσία ως περιφερειακού νταή που σκοπεύει να αποκαταστήσει την κυριαρχία στα πρώην σοβιετικά και τσαρικά εδάφη.

Η επιτυχία του φινλανδο-ρωσικού παραδείγματος συμφιλίωσης και ειρήνης έγκειται στην αμοιβαία επωφελή ρύθμιση ασφαλείας που βασίζεται στην ουδετερότητα της Φινλανδίας και στον σεβασμό της Ρωσίας για την ανεξαρτησία της Φινλανδίας. Στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η Φινλανδία δεσμεύτηκε σε μια πολιτική μόνιμης ουδετερότητας, να μην εισέλθει σε καμία στρατιωτική συμμαχία -όπως αυτή που μοιραζόταν με τη ναζιστική Γερμανία- και να μην επιτρέψει την χρήση του εδάφους της εναντίον της Ρωσίας από οποιονδήποτε ξένη πλευρά. Σε αντάλλαγμα, η Σοβιετική Ένωση δεσμεύθηκε να σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Φινλανδίας, να σεβαστεί την δημοκρατία της, και να μην ασκήσει στρατιωτική βία ή απειλή βίας κατά του Ελσίνκι. Μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσική Ομοσπονδία επαναβεβαίωσε τις συμβατικές υποχρεώσεις της Μόσχας προς την Φινλανδία. Εν τη απουσία οποιασδήποτε διαταραχής αυτής της κατανόησης, η ειρήνη και η αμοιβαία διευθέτηση έχουν επικρατήσει, συνθήκες που ενδεχομένως θα είχαν καταλήξει σε αμοιβαία καχυποψία και εχθρότητα εάν η Φινλανδία είχε ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Πράγματι, υπό το πρόσχημα των εκκλήσεων του ΝΑΤΟ για επέκταση της συλλογικής ασφάλειας και παρεμβατισμό, οι φιλοδοξίες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ έχουν επανειλημμένως παραγάγει αποτελέσματα αντίθετα με τους στόχους της ειρήνης και της σταθερότητας, όπως έχει δείξει η ιστορία της Δυτικής Συμμαχίας από τον πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας την δεκαετία του 1990 και μετά.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία μπορεί να επιλυθεί με την εφαρμογή του πολύ επιτυχημένου μοντέλου της φινλανδικής ουδετερότητας και των ρωσικών εγγυήσεων στις σχέσεις Κιέβου-Μόσχας. Μια δέσμευση από την ουκρανική κυβέρνηση να αφοσιωθεί σε μια πολιτική ουδετερότητας με αντάλλαγμα την αποκατάσταση της ουκρανικής κυριαρχίας στη Ντονμπάς (το καθεστώς της Κριμαίας είναι πιο περίπλοκο και απαιτεί έναν πιο περίπλοκο συμβιβασμό), ένα τέλος στην ρωσική καταστροφή του ουκρανικού κράτους και των θεσμών, και οι αμοιβαίες εγγυήσεις ειρήνης μπορούν να παραγάγουν τις απαραίτητες συνθήκες για την επίλυση της σύγκρουσης και την συμφιλίωση μεταξύ των κρατών της Ρωσίας και της Ουκρανίας, των οποίων οι λαοί και οι ιστορίες είναι πιο κοντά και πιο αλληλένδετες από ίσως οποιωνδήποτε δύο άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών εθνών.

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΓΙΑ ΔΥΟ