Το ατελείωτο Brexit

Αυτά τα κόστη δεν θα μοιραστούν ομοιόμορφα. Τα πρώτα στοιχεία υποδηλώνουν [10] ότι οι πιο σημαντικές επιπτώσεις του Brexit έχουν γίνει αισθητές σε περιοχές όπου οι περισσότεροι ψηφοφόροι υποστήριξαν την αποχώρηση από την ΕΕ το 2016 και όπου υπάρχει η περισσότερη μεταποίηση και ο υψηλότερος αριθμός εργαζομένων χαμηλής ειδίκευσης. Ως εκ τούτου, το Brexit όχι μόνο θα έχει αντίκτυπο στην οικονομική ανάκαμψη μετά την COVID-19 και στις εθνική οικονομική επίδοση στην συνέχεια, αλλά μπορεί επίσης να επιβραδύνει τις προσπάθειες της βρετανικής κυβέρνησης να «ανέβει η χώρα επίπεδο», όπως το θέτει ο Τζόνσον, μειώνοντας τις ανισότητες του πλούτου μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων περιοχών της.

Φυσικά, είναι δύσκολο να γνωρίζει κάποιος αν οι ψηφοφόροι θα παρατηρήσουν την υποθετική χαμένη αύξηση του ΑΕΠ που δεν βίωσαν ποτέ ή αν είναι πιο πιθανό να παρατηρήσουν τις αυξήσεις φόρων. Ο οικονομολόγος Ian Mulheirn έχει επισημάνει [11] ότι οι πρόσφατες αυξήσεις στους φόρους -συμπεριλαμβανομένων 29 δισεκατομμυρίων λιρών επιπλέον φόρων που αναμένεται να εισαχθούν από την κυβέρνηση έως το 2025- δεν θα ήταν απαραίτητες αν το Ηνωμένο Βασίλειο είχε παραμείνει στην ΕΕ. Το Brexit προβλέπεται να έχει καθαρό κόστος για τα δημόσια οικονομικά περίπου 30 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως.

Ωστόσο, απλώς δεν υπάρχει κανένα πολιτικό κόμμα που να ενδιαφέρεται να επαναφέρει την υπόθεση του Brexit με αυτούς τους όρους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ότι οι Βρετανοί αλλάζουν γνώμη σχετικά με την αποχώρηση από την ΕΕ, παρά την συναίνεση μεταξύ των συμβατικών οικονομολόγων ότι ο αντίκτυπος του Brexit θα είναι έντονα αρνητικός (ακόμα και αν διαφωνούν για την κλίμακα αυτού του αντίκτυπου).

Τόσο στις βουλευτικές εκλογές του 2019 όσο και στις τοπικές εκλογές του 2021, ο Τζόνσον πρώτα συγκέντρωσε και στην συνέχεια διατήρησε αυτό που ήταν ένας συνασπισμός υποστηρικτών της «Αποχώρησης» για να καταλάβει και στην συνέχεια να εδραιώσει την εξουσία του. Υποστηρίχθηκε από το 75% των ψηφοφόρων της «Αποχώρησης» τον Δεκέμβριο του 2019. Έχει μιλήσει ιδιωτικά για την ιδέα ότι το «Διατηρήστε το Brexit» (Keep Brexit Done) θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος της προσπάθειάς του για επανεκλογή. Μια λογική «διαίρει και βασίλευε» εξελίσσεται ξεκάθαρα. Το Brexit λειτουργεί καλά στην βάση των Τόρις, αλλά διχάζει την αντιπολίτευση των Εργατικών, η οποία πρέπει να προσελκύσει υποστηρικτές της «Αποχώρησης» αν πρόκειται να έχει οποιαδήποτε πιθανότητα να ανακτήσει την εξουσία. Για τον λόγο αυτό, στα μέσα του 2021, ορισμένοι Βρετανοί αναλυτές προέβλεψαν με βεβαιότητα ότι ο Τζόνσον θα είναι στην εξουσία για άλλη μια δεκαετία.

ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ;

Πιο πρόσφατα, ωστόσο, υπήρξαν ενδείξεις ότι το Brexit δεν είναι πλέον τόσο ελκυστικό εκλογικά όσο ήταν κάποτε. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση που διεξήχθη για τον οργανισμό μου, UK in a Changing Europe, αποτυπώνει έναν βαθμό ανησυχίας για τον αντίκτυπο του Brexit: το 56% των ερωτηθέντων θεώρησε ότι το Brexit είχε αρνητικό αντίκτυπο στην προσφορά τροφίμων και αγαθών και το 51% θεώρησε ότι είχε επιδράσει αρνητικά στο κόστος ζωής. Σύμφωνα με την δημοσκόπηση, το ένα τρίτο των ψηφοφόρων της «Αποχώρησης» αισθάνονται πλέον ότι το κόστος ζωής έχει επηρεαστεί αρνητικά από το Brexit. Εάν αυτά τα προβλήματα γίνουν πιο οξυμένα, μπορεί να αντισταθμίσουν οποιαδήποτε συσπειρωτική επιρροή ελπίζει να κερδίσει ο Τζόνσον από μια δημόσια διαμάχη για το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας.

Ίσως πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά, οι ψηφοφόροι της «Αποχώρησης» που πιστεύουν ότι ο Johnson πηγαίνει άσχημα υπερτερούν εκείνων που πιστεύουν ότι πηγαίνει καλά. Αφότου κέρδισε το 2019, το 74% των ψηφοφόρων της «Αποχώρησης» είπε ότι έκανε καλή δουλειά. Όταν χτύπησε η πανδημία, τον Απρίλιο του 2020, αυτό [το ποσοστό] αυξήθηκε στο 86%. Εκείνος ο αριθμός έχει πλέον μειωθεί στο 38%. Η ευγνωμοσύνη δεν διαρκεί πολύ στην πολιτική.

Εν τω μεταξύ, το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα ξεκινά, για πρώτη φορά, -διστακτικά- να προσπαθεί να οπλοποιήσει το Brexit. Οι διαιρέσεις εντός του κόμματος για το θέμα είχαν προηγουμένως οδηγήσει σε μια πιο προσεκτική προσέγγιση, με τον Keir Starmer, ηγέτη της αντιπολίτευσης, να προτιμά να αποφύγει εντελώς το θέμα παρά να διακινδυνεύει εσωτερικές διαφωνίες. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, ο Starmer διακίνησε το σύνθημα «Κάντε το Brexit να Δουλέψει» (Make Brexit Work). Είναι ένας τρόπος αμφισβήτησης του τρόπου με τον οποίο η κυβέρνηση χειρίστηκε το Brexit, σε αντίθεση με το να θέτει υπό αμφισβήτηση την απόφαση για την αποχώρηση από την ΕΕ.

Καθώς ο χρόνος περνά και η πανδημία, κατ’ ελπίδαν, θα υποχωρεί, θα είναι πιο δύσκολο να αποδώσει κάποιος την συνεχιζόμενη διστακτική οικονομική απόδοση του Ηνωμένου Βασιλείου στα lockdowns και άλλους περιορισμούς της COVID-19. Κατά συνέπεια, είναι πιθανό ότι οι Εργατικοί θα έχουν κάποια επιτυχία στο να συνδέσουν τα απογοητευτικά οικονομικά αποτελέσματα με την συμφωνία του Τζόνσον για το Brexit και την συνεχιζόμενη αβεβαιότητα για την σταθερότητά της.

ΠΡΟΧΩΡΟΝΤΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ

Η πρόβλεψη μπορεί να είναι μια μάταιη άσκηση, και πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για την σύγχρονη βρετανική πολιτική. Σε τελική ανάλυση, λιγότερο από έναν χρόνο νωρίτερα, καθώς η κυβέρνηση Τζόνσον χαιρέτιζε το επιτυχημένο πρόγραμμα κυκλοφορίας των εμβολίων, έγινε πολύς λόγος για το τι σκόπευε να κάνει ο πρωθυπουργός με τα δέκα χρόνια στην εξουσία που φαινόταν να τον περιμένουν. Τώρα, ωστόσο, καθώς τον στοιχειώνουν «βρώμικες» ιστορίες, κατηγορίες ότι αγνόησε τις δικές του οδηγίες για την COVID-19, επαναστάτες βουλευτές των πίσω εδράνων, αυξανόμενα θρασείς πιθανοί διεκδικητές της ηγεσίας, και μια οικονομία σε διαλείψεις, η θέση του πρωθυπουργού φαίνεται ξαφνικά εξαιρετικά επισφαλής.