Πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να γίνει ακόμη χειρότερος | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να γίνει ακόμη χειρότερος

Η Ρωσία και η Δύση διακινδυνεύουν να διολισθήσουν σε έναν φονικό φαύλο κύκλο

Εν μέσω της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, για παράδειγμα, τέσσερα ρωσικά αεροσκάφη παραβίασαν τον σουηδικό εναέριο χώρο. Αν και συμβαίνει συχνά σε καιρό ειρήνης, [μια τέτοια ενέργεια] είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη κατά την διάρκεια ενός πολέμου με ανταλλαγή πυρών και θα μπορούσε εύκολα να «τραβήξει» αντιαεροπορικά πυρά. Το πρόβλημα θα ήταν χειρότερο εάν ρωσικά αεροσκάφη παραβίαζαν ακούσια τον εναέριο χώρο ενός κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ που συνορεύει με την σύγκρουση. Μια άλλη πιθανότητα: από την έναρξη της σύγκρουσης και μετά, έχουν εισρεύσει όπλα στην Ουκρανία για να ενισχύσουν την άμυνά της, αρχικά από αέρος αλλά πιο πρόσφατα από την ξηρά, μέσω μεταφορών από τα κράτη του ΝΑΤΟ που συνορεύουν με την εμπόλεμη ζώνη. Εάν ο πόλεμος συνεχιστεί, η Ρωσία μπορεί να αποφασίσει να διακόψει αυτές τις μεταφορές, επιτιθέμενη, για παράδειγμα, σε γραμμές ανεφοδιασμού που οδηγούν από τα σημεία μεταφοράς˙ τέτοιες προσπάθειες μπορεί να σκοτώσουν ή να βλάψουν ακούσια προσωπικό του ΝΑΤΟ. Και πάλι, ένας κλιμακούμενος φαύλος κύκλος θα μπορούσε να επικρατήσει. Αυτά τα προβλήματα θα γίνουν μόνο πιο πιεστικά εάν η Ρωσία συνεχίσει να καταλαμβάνει εδάφη εντός της Ουκρανίας και οι χερσαίες διαδρομές για ανεφοδιασμό γίνουν πιο περιορισμένες.

Τέλος, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της ανεξάρτητης [δράσης] από τοπικούς συμμάχους, κάτι που μπορεί να «τραβήξει» την Ρωσία και το υπόλοιπο ΝΑΤΟ σε άμεση σύγκρουση. Μέχρι στιγμής, η ενότητα εντός της συμμαχίας είναι εντυπωσιακή, αλλά τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ [που βρίσκονται] εγγύτερα στην Ρωσία —ιδίως η Πολωνία και τα τρία κράτη της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία)— είναι εκείνα που υπήρξαν από τους πιο ένθερμους και ενεργούς υποστηρικτές του εξοπλισμού της Ουκρανίας. Αυτό έχει συμπεριλάβει αμφιλεγόμενες ανακοινώσεις, όπως μια απροσδόκητη προσφορά [8] —που έκτοτε αποσύρθηκε— για να δοθούν στην Ουκρανία πλεονάζοντα ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη. Εάν οι Ρώσοι καταλάβουν το Κίεβο ή ανατρέψουν την ουκρανική κυβέρνηση, αυτά τα κράτη θα είναι πιθανώς ισχυροί υποστηρικτές του εξοπλισμού και της υποστήριξης μιας εξέγερσης εντός της Ουκρανίας. Τι θα κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες εάν η Ρωσία βομβαρδίσει ένα ουκρανικό στρατόπεδο ή μια αποστολή ανεφοδιασμού, για παράδειγμα, σε πολωνικό έδαφος; Τι θα συμβεί εάν Λιθουανοί στρατιώτες —επιχειρώντας ίσως μόνοι τους ή έχοντας διαβάσει λανθασμένα έναν χάρτη— σκοτωθούν ενώ παραδίδουν όπλα στις ουκρανικές δυνάμεις; Όπως φαίνεται στις συγκρούσεις από την Κολομβία έως την Συρία, αυτού του είδους η υποστήριξη διακινδυνεύει να θολώσει τα όρια μεταξύ εμπόλεμων και μη εμπόλεμων, αυξάνοντας δραματικά τους κινδύνους ενός ευρύτερου πολέμου.

ΜΕΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ

Θεωρείται ευρέως ότι ένας συμβατικός πόλεμος [μεταξύ] μεγάλων δυνάμεων είναι αδύνατος στην πυρηνική εποχή. Η λογική είναι σαφής: το διακύβευμα είναι απλώς πολύ υψηλό για τα κράτη με πυρηνικά όπλα ώστε να λάβουν αυτού του είδους την απόφαση. Ωστόσο, οι φαύλοι κύκλοι ανασφάλειας έχουν την δική τους λογική και η Ουάσιγκτον πρέπει να λάβει υπόψη της τα μαθήματα της ιστορίας.

Μολονότι η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει υπάρξει σχετικά προσεκτική και συνετή στην προσέγγισή της για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας, μπορεί να πλησιάζει ταχέως μια πιο επικίνδυνη περίοδο αυτής της σύγκρουσης. Οι άμυνες της Ουκρανίας έχουν λειτουργήσει καλύτερα από όσο αναμενόταν. Ωστόσο, οι πιθανότητες είναι με το μέρος της Ρωσίας και οι ρωσικές δυνάμεις πιθανώς θα καταλάβουν περισσότερες ουκρανικές πόλεις και θα προκαλέσουν μεγαλύτερο κακό στους Ουκρανούς αμάχους, αυξάνοντας έτσι την ηθική κατακραυγή για τις ενέργειες της Ρωσίας. Η πίεση στις Δυτικές κυβερνήσεις να προσφέρουν πρόσθετη βοήθεια στην Ουκρανία πιθανώς θα αυξηθεί, ιδιαίτερα εάν ξεσπάσει μια εξέγερση στις κατεχόμενες από την Ρωσία περιοχές.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει να είναι εξαιρετικά επιφυλακτική σχετικά με την απάντηση σε μια τέτοια πίεση. Ειδικότερα, ο οπλισμός και η υποστήριξη μιας εξέγερσης θα θόλωνε το όριο μεταξύ του να είναι υποστηρικτική δρώσα και του να είναι συμπολεμίστρια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει επίσης να είναι έτοιμες να περιορίσουν τους συμμάχους τους. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι δελεαστικό για τις χώρες [που βρίσκονται] εγγύτερα στην σύγκρουση να εξετάσουν μονομερή βήματα, όπως η υποστήριξη μιας εξέγερσης ή η προσφορά ασφαλούς καταφυγίου στο έδαφός τους στους Ουκρανούς μαχητές. Εντούτοις, δεν θα ήταν απαράδεκτο να γίνει σαφές ότι σε τέτοιες περιπτώσεις οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν χαλαρά τις δεσμεύσεις του Άρθρου 5, κάτι που σημαίνει ότι εάν η Ρωσία ανταποδώσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να μην υποχρεωθούν να απαντήσουν με στρατιωτική βία. Μέσα στον παρόντα φαύλο κύκλο, ο Μπάιντεν και η ομάδα του πρέπει να καθορίσουν πού βρίσκονται τα όρια των Ηνωμένων Πολιτειών και να εστιάσουν στο να παραμείνουν για τα καλά μέσα σε αυτά.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να περιοριστούν οι κίνδυνοι κλιμάκωσης στην Ευρώπη είναι να τερματιστεί η σύγκρουση στην Ουκρανία. Αυτό θα είναι δύσκολο, ίσως αδύνατο, να γίνει βραχυπρόθεσμα, δεδομένης της βαναυσότητας της ρωσικής συμπεριφοράς, των ασυμβίβαστων απαιτήσεων εκάστης πλευράς, και της κατανοητής επιθυμίας της Δύσης να στηρίξει την Ουκρανία. Κάποια στιγμή, ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν τη μόχλευση τους με όλα τα μέρη -για παράδειγμα, την προοπτική άρσης των πιο δρακόντειων κυρώσεων στην Ρωσία, [και] τη μείωση της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία- για να οδηγήσουν σε μια κατάπαυση του πυρός ή σε μια διευθέτηση. Μια τέτοια κίνηση θα ισοδυναμούσε με μια ριζική αλλαγή στη μέχρι τώρα πολιτική των ΗΠΑ. Επειδή, όμως, η εναλλακτική μπορεί να είναι να συρθούν σε μια άμεση στρατιωτική εμπλοκή με την Ρωσία, η ρεαλιστική εξέταση των συμφερόντων των ΗΠΑ μπορεί να απαιτήσει μια προσαρμογή πορείας. Τελικά, το μόνο τραγικότερο πράγμα από τον σημερινό πόλεμο θα ήταν ένας ακόμη μεγαλύτερος, πιο αιματηρός πόλεμος.