Η επιστροφή της Κόκκινης Κίνας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η επιστροφή της Κόκκινης Κίνας

Ο Σι Τζινπίνγκ επαναφέρει τον Μαρξισμό

Οι φράσεις και οι επιλογές λέξεων του Xi έχουν παρόμοιες συνέπειες στον πραγματικό κόσμο. Και η έκθεση εργασίας του 20ου Κογκρέσου, που παρέδωσε ο Xi, είναι γεμάτη με μια σειρά νέων και συνεχιζόμενων ιδεολογικών χαρακτηριστικών όρων. Συνολικά, υποδεικνύουν ότι το ΚΚΚ σταθμίζει τώρα την οικονομία, την εθνική ασφάλεια, και την εθνικιστική ταυτότητα της χώρας με διαφορετικούς τρόπους. Στην έκθεση που βγήκε από το 14ο Συνέδριο το 1992, όταν ακόμη κυβερνούσε ο Ντενγκ, ο όρος «οικονομία» χρησιμοποιήθηκε 195 φορές. Στην φετινή έκθεση, η «οικονομία» αναφέρεται μόνο σε 60 περιπτώσεις. Το σύνθημα του Deng για «μεταρρύθμιση και άνοιγμα» αναφέρθηκε 54 φορές το 1992· στο 20ο Συνέδριο, η φράση αναφέρθηκε μόνο σε εννέα περιπτώσεις. Το 1992, ο όρος «εθνική ασφάλεια» εμφανίστηκε μια φορά και χρησιμοποιήθηκε μόλις τέσσερις φορές το 2012. Αλλά στο 19ο Συνέδριο το 2017, το πρώτο του Xi ως ηγέτη, ο όρος εμφανίστηκε 18 φορές. Φέτος αναφέρεται 27 φορές. Εν τω μεταξύ, ο κινεζικός όρος για το ισχυρό κράτος, qiangguo, εμφανίζεται 23 φορές φέτος, σε σύγκριση με 19 το 2017 και μόνο δύο το 2002. Συνολικά, αυτές οι αλλαγές δείχνουν ότι το κόμμα επικεντρώνεται πλέον στον κινεζικό εθνικισμό και την εθνική ασφάλεια. Πρόκειται για μια απότομη ρήξη από τα προηγούμενα καθεστώτα, τα οποία ασχολούνταν σχεδόν αποκλειστικά με την οικονομική ανάπτυξη.

Ο όρος «Μαρξισμός» εμφανίζεται επίσης πολλές φορές στην έκθεση του 2022 και περιβάλλεται από άλλη γλώσσα που υποδηλώνει ότι ο Xi ετοιμάζεται για σύγκρουση. Η μαρξιστική-λενινιστική έννοια του «αγώνα» -αγώνας με βίαια ή μη βίαια μέσα για την επίλυση όσων οι μαρξιστές-λενινιστές θεωρούν «αντιφάσεις» στην εγχώρια και διεθνή κοινωνία- αναφέρεται 22 φορές. Με ιδεολογικό ορισμό, η έννοια εξουσιοδοτεί τον Xi να συμμετέχει σε διάφορες μορφές αντιπαράθεσης για να προωθήσει τον επαναστατικό του σκοπό. Και την έκθεση του αρχηγού ακολούθησε μια εντατική προπαγανδιστική εκστρατεία, τόσο για δημόσια όσο και για εσωκομματική κατανάλωση, σχετικά με την ανάγκη της Κίνας να προετοιμαστεί για τις δύσκολες στιγμές σκληραίνοντας το «πνεύμα του αγώνα» της. Αυτός ο αγώνας δεν περιορίζεται στις προκλήσεις του κόμματος στο εσωτερικό μέτωπο (συμπεριλαμβανομένου ενδεχομένως του ίδιου του κόμματος). Απευθύνεται επίσης στις προκλήσεις της Κίνας σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η αυξανόμενη συνηγορία περί «αγώνα» υπογραμμίστηκε από την απόφαση του Xi να οδηγήσει τη νεοεκλεγείσα μόνιμη επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου (Politburo) -το ανώτατο πολιτικό όργανο της Κίνας- σε μια επίσκεψη στην [πόλη] Yan'an μετά το τέλος του συνεδρίου. Η Yan'an ήταν το μέρος όπου ο Μάο είχε την βάση του για ένα μέρος του πρώτου εμφυλίου πολέμου ενάντια στους Κινέζους Εθνικιστές και το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου κατά της Ιαπωνίας. Εκεί συγκάλεσε επίσης το Έβδομο Εθνικό Συνέδριο του Κόμματος το 1945, το οποίο επιβεβαίωσε την απόλυτη ηγεσία του στο ΚΚΚ μετά τον δικό του πολιτικό αγώνα ενάντια στους εσωκομματικούς αντιπάλους την προηγούμενη δεκαετία. Εκείνη η συνάντηση ήταν επίσης ο πρόδρομος του δεύτερου εμφυλίου πολέμου του κόμματος ενάντια στην εθνικιστική κυβέρνηση της Κίνας, ο οποίος έληξε όταν ο αντικομουνιστής εθνικιστής ηγέτης Chiang Kai-shek κατέφυγε στην Ταϊβάν μαζί με τα υπολείμματα του καθεστώτος του. Η πολιτική σημασία της επίσκεψης του Xi στην Yan’an, λοιπόν, είναι σχετικά σαφής. Όπως ο Μάο, ο Xi έχει αναδειχθεί θριαμβευτής μετά την δική του δεκαετία αμείλικτης εδραίωσης της εξουσίας του, συχνά μέσω βίαιων εσωτερικών συγκρούσεων. Και τώρα προετοιμάζεται για τον ανανεωμένο μακροχρόνιο αγώνα της Κίνας ενάντια στον παλιό εχθρό: τους αυτονομιστές στην Ταϊβάν.

Το ΚΚΚ προηγουμένως δίσταζε να υιοθετήσει οποιοδήποτε δημόσιο χρονοδιάγραμμα ή προθεσμία για την ανακατάληψη της Ταϊβάν. Ο Xi, αντίθετα, δήλωσε ότι η ανακατάληψη της Ταϊβάν είναι κρίσιμης σημασίας για την «εθνική αναζωογόνηση» της Κίνας και ότι σκοπεύει να ολοκληρώσει αυτήν την αναζωογόνηση μέχρι το 2049. Οι προκάτοχοι του Xi κατά την περίοδο της «μεταρρύθμισης και ανοίγματος» πίστευαν ότι αν η Κίνα ήθελε να αναπτυχθεί οικονομικά, η χώρα χρειαζόταν καλές σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο, έτσι δεν είχαν ποτέ την ιδέα να πολεμήσουν για να καταλάβουν το νησί. Οι προηγούμενες εκθέσεις του συνεδρίου του κόμματος περιείχαν μια τυπική αναφορά στην «ειρήνη και ανάπτυξη» ως την κύρια υποκείμενη τάση της σύγχρονης εποχής, σηματοδοτώντας ότι η Κίνα δεν αντιμετώπιζε καμία απειλή μεγάλου πολέμου και ως εκ τούτου θα μπορούσε να καταστήσει κεντρική της προτεραιότητα την οικονομική ανάπτυξη. Ξεκινώντας το 2002, οι εκθέσεις δήλωναν επίσης ότι η Κίνα βίωνε μια «περίοδο στρατηγικής ευκαιρίας» ή zhanlue jiyuqi: μια φράση που δείχνει ότι οι στρατιωτικοί περισπασμοί των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή παρείχαν στην Κίνα ακόμη λιγότερη διεθνή πίεση και επομένως περισσότερο χώρο για να επικεντρωθεί πλήρως στην ταχεία ανάπτυξη.