Τα πολυηχητικά όπλα στο νέο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα

Το πρώτο τέτοιο όπλο παγκοσμίως που εισήλθε σε παραγωγή και υπηρεσία, περί τα τέλη του 2017, είναι το αεροεκτοξευόμενο βαλλιστικό βλήμα (ALBM) KH-47M2 Kinzhal. Ουσιαστικά, αποτελεί μια μετατροπή του βλήματος εδάφους-εδάφους 9K720 Iskander για μεταφορά, σε πρώτη φάση, από το βαρύ μαχητικό MiG-31 (κατάλοιπο της σοβιετικής περιόδου, που υπηρετεί από το 1981). Στην ορολογία του NATO, είναι γνωστό ως AS-24 Killjoy. Ο κ. Πούτιν αναφέρθηκε σε αυτό στην περίφημη ομιλία του της 1ης Μαρτίου2018, όταν παρουσίασε μια σειρά νέων όπλων στρατηγικού ή υπο-στρατηγικού χαρακτήρα. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του παραμένουν απόρρητα, αλλά εκτιμάται ότι έχει μήκος περίπου 8 μέτρα, βάρος 2.500 κιλά και εκρηκτική κεφαλή (συμβατική σε πρώτη φάση) των 500 κιλών. Η μέγιστη ταχύτητά του είναι εντυπωσιακή: τουλάχιστον 10 Μαχ και ενδεχομένως 12! Όσο για το δραστικό βεληνεκές, όταν εκτοξεύεται με μεγάλη ταχύτητα και από μεγάλο ύψος, πλησιάζει τα 2.000 χιλιόμετρα. Στο εγγύς μέλλον, θα το δούμε και σε έκδοση με πυρηνική κεφαλή, εκτιμώμενης ισχύος από 100 έως 500 κιλοτόνους.

Το μέγα ερώτημα είναι τι ικανότητες ελιγμών έχει το Kinzhal, εκτός από την κλασική βαλλιστική τροχιά. Αυτές φαίνεται να είναι μάλλον περιορισμένες και, αν υπάρχουν, θα περιορίζονται σε κάποιες μανούβρες διαφυγής κατά την τελική προσέγγιση του στόχου, όταν ενδεχομένως το έχει ήδη εγκλωβίσει η εχθρική (επίσης πυραυλική) αεράμυνα. Σε κάθε περίπτωση, η πολύ μεγάλη του ταχύτητα καθιστά σχεδόν αδύνατή την αναχαίτισή του ακόμη και από τα πλέον προηγμένα Δυτικά συστήματα αντιπυραυλικής προστασίας. Ο πύραυλος Kinzhal χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη μάχη στις 18 Μαρτίου 2022, όταν έπληξε, με απόλυτη επιτυχία, μια αποθήκη πυρομαχικών στην πόλη Ντελιάτιν, στην Δυτική Ουκρανία. Αν και η χρήση του μέχρι τούδε στην συγκεκριμένη σύρραξη υπήρξε μάλλον περιορισμένη, λόγω μικρών διαθέσιμων ποσοτήτων, στο τέλος του 2022 ο στρατηγός Γκεράσιμωφ ανέφερε ότι έχει αποδειχθεί δύσκολα ανασχέσιμος. Εντούτοις, στις αρχές Μαΐου 2023 σημειώθηκε η πρώτη κατάρριψη Kinzhal. Και μια λεπτομέρεια: όταν μεταφέρεται από μαχητικά αεροσκάφη και όχι από στρατηγικά βομβαρδιστικά, τίθεται εκτός των διμερών συμβατικών ρυθμίσεων (Διεθνών Συνθηκών) ΗΠΑ-Ρωσία περί «οροφής» σε αριθμό όπλων.

Το δεύτερο «πολυηχητικό» όπλο της Ομοσπονδίας, που εισήλθε σε υπηρεσία μόλις τον Ιανουάριο του 2023 και δεν έχει ακόμη χρησιμοποιηθεί στη μάχη, είναι ακόμη πιο σημαντικό: πρόκειται για το 3M22 Tsirkon (κωδικός ΝΑΤΟ: SS-N-33), το οποίο, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, δεν διαθέτει πυραυλοκινητήρα όπως το προαναφερθέν, αλλά κινητήρα scramjet. Αυτό συνεπάγεται σημαντικές ικανότητες ελιγμών, άρα πολύ μεγάλη δυσκολία να αναχαιτιστεί. Η ανάπτυξή του πρέπει να δρομολογήθηκε από τον οίκο Mashinostroyeniya, ο οποίος έχει πολύ μεγάλη εμπειρία στα αντιπλοϊκά (εναντίον πλοίων επιφανείας) βλήματα, γύρω στο 2011. Εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά επιτυχώς από σταθερό εκτοξευτήρα το 2017 και από πλοίο τον Ιανουάριο του 2020. Το πλοίο ήταν η νεότευκτη φρεγάτα «Ναύαρχος του Στόλου της ΕΣΣΔ Σεργκέι Γκορτσκώφ» των 5.400 τόνων πλήρους εκτοπίσματος, η οποία, ευρισκόμενη στη Θάλασσα του Μπάρεντς, προσέβαλε έναν επίγειο στόχο κάπου στα Ουράλια, περίπου 500 χιλιόμετρα νοτιότερα. 10 τέτοια πλοία έχουν παραγγελθεί και θα υπηρετούν όλα μέχρι το 2028, το αργότερο, και στο Βόρειο Στόλο και στον Στόλο του Ειρηνικού. Τα πρώτα 4 πλοία της κλάσης αυτής (Project 22350) διαθέτουν από 16 «κελιά» κάθετης εκτόξευσης κατάλληλα και για αντιπλοϊκά βλήματα, ενώ τα υπόλοιπα 6 διαθέτουν τουλάχιστον 24 «κελιά», ενδεχομένως, δε και 32. Πρόκειται για μια τρομακτική ισχύ πυρός για πλοία αυτού του μεγέθους, ανάλογη των 4 βαρέων καταδρομικών Kirov της ύστερης σοβιετικής περιόδου (εκ των οποίων 2 μόνο επιβιώνουν σήμερα).

Τον Οκτώβριο του 2021, έλαβε χώρα και η πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση Tsirkon από πυρηνοκίνητο υποβρύχιο (κλάσης Project 885/885M Yasen), ευρισκόμενο στην Λευκή Θάλασσα. Η κλάση αυτή, σημειωτέον, διαθέτει 32 εκτοξευτήρες βλημάτων, αλλά δεν τα έχει ακόμη υιοθετήσει επιχειρησιακά. Οι πρώτες παραδόσεις Tsirkon παραγωγής στο Ρωσικό Ναυτικό έλαβαν χώρα στις 23.12.2022 και, δέκα μόλις ημέρες αργότερα (3.1.2023), η φρεγάτα «Ναύαρχος Γκορτσκώφ» απέπλευσε πανηγυρικά για το πρώτο της επιχειρησιακό ταξίδι στον Ατλαντικό εφοδιασμένη με το νέο υπερόπλο, μεταφέροντας παράλληλα και το παλαιότερο ναυτικό βλήμα Kalibr (υποηχητικό). Μερικές εβδομάδες αργότερα, αφίχθη στο Κέιπ Τάουν, προκειμένου να συμμετάσχει σε κοινά γυμνάσια με τα Πολεμικά Ναυτικά της Νοτίου Αφρικής και της Κίνας (20 - 27.2.2023) [12].

Και του Tsirkon τα τεχνικά χαρακτηριστικά είναι άκρως απόρρητα. Έχει εκτιμώμενο μήκος 8-9 μέτρα, διάμετρο 60 εκατοστά και βεληνεκές έως 740 χιλιόμετρα (αν και ορισμένες πηγές κάνουν λόγο για πάνω από 1.000 χιλιόμετρα, όπως λ.χ. σε μια φημολογούμενη δοκιμή στις 28.5.2022). Η μέγιστη ταχύτητά του πρέπει να είναι γύρω στα 9 Μαχ ή 9.540 χ.α.ώ. Διαθέτει, επί του παρόντος, απλή εκρηκτική κεφαλή βάρους 300-400 κιλών, αλλά αναμένεται να αποκτήσει, σχετικά σύντομα, και πυρηνική γόμωση, πιθανότατα των 200 κιλοτόνων. Η κινητική ενέργεια ακόμη και της απλής -συμβατικής- έκδοσης είναι 242 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του αμερικανικού Tomahawk! Ως εκ τούτου, αποτελεί θανάσιμη απειλή όχι μόνο για τα μεγαλύτερα αεροπλανοφόρα της Δύσης, αλλά και για στόχους ξηράς.