Secure ConnectionΤα πολυηχητικά όπλα στο νέο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα
Πώς δύο νέα βλήματα εξυπηρετούν την «Ενεργητική Άμυνα» της Ομοσπονδίας*
Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα
Κατοχή εδάφους χωρίς επαρκή, ποσοτικά και ποιοτικά, στρατεύματα δε νοείται… Όσους «λαγούς» κι αν βγάλουν από το «καπέλο» ο κ. Πούτιν με τους επιτελείς του, ο χρόνος κυλάει εις βάρος τους. Μοναδική λύση, όσο απίθανη κι αν μοιάζει σήμερα, θα ήταν εάν η παρακμάζουσα Ρωσία, αλλάζοντας την Υψηλή Στρατηγική της, πάψει να είναι αναθεωρητικό κράτος και επιστρέψει σε ένα αποτρεπτικό-αμυντικό δόγμα.
Ο ΔΡ ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΙΤΑΡΑΣ είναι στρατηγικός αναλυτής, συγγραφέας, μεταξύ άλλων, του βιβλίου Russia’s Deterrent in the 21st Century – The New Generation of Strategic and Sub–strategic Weapons (Lambert, Ιανουάριος 2023). Όλες οι απόψεις και κρίσεις που εκφράζονται στο παρόν είναι αυστηρά προσωπικές και δεν σχετίζονται με καμία άλλη ιδιότητα του συντάκτη πλην του αναλυτή.
Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει, και ορθώς με βάση τα τεχνικά του χαρακτηριστικά, ως πολυηχητικό όπλο και το όχημα επανεισόδου -ουσιαστικά κάτι σαν μικρό διαστημικό λεωφορείο με εκτιμώμενο μήκος 5,4 μέτρα- που ονομάζεται Yu-74 Avangard, το οποίο θα φέρει στην κορυφή του ο νέος διηπειρωτικός βαλλιστικός πύραυλος (ICBM) RS-28 Sarmat [13]. Εντούτοις, αυτό έχει διαφορετικό ρόλο από τα προαναφερθέντα Kinzhal και Tsirkon: καθώς αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα (component) ενός ICBM ικανού να πλήξει τις ΗΠΑ, ανήκει σε σαφώς υψηλότερο επίπεδο κλιμάκωσης. Είναι 100% στρατηγικό και απαρτίζει την περίφημη ρωσική Τριάδα, μαζί με τα βαλλιστικά βλήματα υποβρυχίων Bulava κλπ και τα (λίγα σήμερα) διηπειρωτικά βομβαρδιστικά Tu-95 και Tu-160. Με μια άλλη διατύπωση, το μεν Avangard προορίζεται να διατρήσει την ίδια την αντιβαλλιστική ασπίδα (ΑΒΜ) των ΗΠΑ, ενώ τα άλλα δύο πολυηχητικά όπλα αποτελούν αντίμετρα στα αναπτυγμένα στην Ευρώπη αντιβαλλιστικά συστήματα, όπως το Patriot PAC-3/4 και η επίγεια έκδοση του AEGIS (με βλήμα SM-3). Αυτό το τελευταίο γεγονός, μάλιστα, τα καθιστά και πολιτικώς ελκυστικά, σύμφωνα με μια αξιόλογη μελέτη του R. McDermott για το Jamestown Foundation τον Φεβρουάριο του 2022 [14].
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ: ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ
Σε θεωρητικό επίπεδο, ο «γκουρού» της ρωσικής στρατιωτικής στρατηγικής είναι ο πρώην Υπαρχηγός (2010-2012) και κατόπιν Αρχηγός (από 9.11.2012 μέχρι σήμερα) του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Βαλέρι Βασίλιεβιτς Γκεράσιμωφ, 68 ετών σήμερα. Με την γνωστή, δε, παραπλανητική ορολογία που χαρακτήριζε και τους Σοβιετικούς παλαιότερα και σήμερα τους Ρώσους, η ουσία του νέου δόγματος καλείται «Ενεργητική Άμυνα». Για πρώτη φορά ο στρατηγός χρησιμοποίησε τον όρο αυτό στην ομιλία του ενώπιον της Ακαδημίας Στρατιωτικών Επιστημών/AVN στις 2.3.2019. Σημειωτέον ότι το στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας αποτελεί υποσύνολο και μόνο (αν και πολύ σημαντικό βεβαίως) του ευρέως γνωστού «Δόγματος Γκεράσιμωφ» [15]: το τελευταίο περιλαμβάνει όλα τα μέσα -όχι μόνο τα στρατιωτικά- της οξείας αντιπαράθεσης της Ρωσίας με την Δύση, λ.χ. διπλωματικά, επικοινωνιακά (προπαγάνδα κλπ), ψυχολογικά, οικονομικά και άλλα. Είναι, εν ολίγοις, ολιστικό δόγμα ενός πολυδιάστατου ή άλλως «υβριδικού» πολέμου με μια πληθώρα ασύμμετρων επιχειρήσεων, τον οποίο η Ρωσία και οι ξένοι πράκτορές της διεξάγουν -ομολογουμένως με μαεστρία- εδώ και χρόνια.
Ένας πύραυλος Tsirkon εκτοξεύεται από την φρεγάτα «Ναύαρχος Gorkhov». Πηγή: ρωσικό υπουργείο Άμυνας
----------------------------------------------------------------------
Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου ορίζει την στρατηγική της «ενεργητικής άμυνας» ως ένα σύνολο μέτρων τα οποία αποσκοπούν στην προληπτική εξουδετέρωση (pre-emptive neutralization) των απειλών για την ασφάλεια του κράτους, δηλαδή την επιθυμία οι απειλές να προλαμβάνονται εν τη γενέσει τους. Ποια, όμως, είναι η ουσία μιας τέτοιας απειλής η οποία θα απαιτούσε προληπτική αντιμετώπιση δεν προσδιορίζεται επαρκώς. Εν ολίγοις, μια απροσδιοριστία (ambiguity), σκόπιμη, χαρακτηρίζει τις προϋποθέσεις της ρωσικής δράσης. Σε κάθε περίπτωση, οι αρχές που διέπουν την εν λόγω στρατηγική αφορούν: α) την πρόληψη του πολέμου, β) την πολεμική προετοιμασία και γ) την ίδια την διεξαγωγή του πολέμου. Ως προς την διεξαγωγή του πολέμου, η πεμπτουσία της ομιλίας του είναι ίσως η ακόλουθη: «Λειτουργώντας γρήγορα, πρέπει να προλάβουμε τον εχθρό με τα δικά μας προληπτικά μέτρα, να εντοπίσουμε έγκαιρα τις ευάλωτες περιοχές του και να δημιουργήσουμε απειλές πρόκλησης ζημιών που είναι απαράδεκτες για αυτόν. Αυτό θα διασφαλίσει την απόκτηση και διατήρηση της στρατηγικής πρωτοβουλίας».
Συνεπώς, λέξεις-κλειδιά περί διεξαγωγής του πολέμου είναι οι κάτωθι: α) αμεσότητα της δράσης μας, ακόμη και με προληπτικά (pre-emptive) μέτρα, εφόσον κριθεί σκόπιμο, β) ευάλωτες περιοχές του εχθρού και γ) δυνατότητα πρόκλησης μιας απαράδεκτης για τον εχθρό ζημίας, χτυπώντας καταρχήν με ακρίβεια και από μεγάλη σχετικά απόσταση, δηλαδή χωρίς εμπλοκή εξ επαφής (non-contact warfare). Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, σημειωτέον, είναι σε θέση να επιφέρουν σήμερα πλήγματα ακριβείας με επανδρωμένα αεροσκάφη, ακόμη και μικρά-τακτικά, όπως το διακλαδικό F-35 Joint Strike Fighter. Αντίθετα, η κακή κατάσταση της Ρωσικής Τακτικής Αεροπορίας, ιδίως δε η πρόδηλη υστέρηση στην πέμπτη γενιά μαχητικών αεροσκαφών ωθεί το Γενικό Επιτελείο να στραφεί, κατά προτεραιότητα, σε μη επανδρωμένα μέσα. Και συνεχίζει ο στρατηγός, αναφερόμενος στις νατοϊκές βλέψεις εναντίον της Ρωσίας: «Η απάντησή μας δεν αργεί να έρθει. Υιοθετούνται και αναπτύσσονται σύγχρονα μοντέλα στον τομέα των εξοπλισμών, συμπεριλαμβανομένων θεμελιωδώς νέων τύπων όπλων. Η μαζική παραγωγή νέων μοντέλων όπλων έχει ξεκινήσει, προς το συμφέρον του εξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων με αυτά. Τα Avangard, Sarmat, Peresvet [16], και Kinzhal έχουν επιδείξει το υψηλό επίπεδο αποτελεσματικότητάς τους, ενώ πέρασαν με επιτυχία τις δοκιμές τα Poseidon [17] και Burevestnik [18]. Ακολουθεί το αντιπλοϊκό / πολυηχητικό βλήμα Tsirkon. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είμαστε ηγέτες σε αυτόν τον τομέα σε σύγκριση με τις τεχνολογικά ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου».