Τα πολυηχητικά όπλα στο νέο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα

Εκεί που η κατάσταση περιπλέκεται είναι ο προσδιορισμός του τι συνιστά «απαράδεκτη (για τον εχθρό) ζημία». Αφήνοντας έξω το πυρηνικό ενδεχόμενο, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη την συμβατική έκδοση των πολυηχητικών όπλων -αυτή που υπηρετεί σήμερα- το ερώτημα είναι το εξής: ποιους τελικά στόχους θα πλήττουν, ούτως ώστε να εξυπηρετούν αποτελεσματικά την «ενεργητική άμυνα»; Μόνο στρατιωτικούς ή, ενδεχομένως, και πολιτικούς; Οι εκτιμήσεις πολλών συνηγορούσαν υπέρ της πρώτης μόνο κατηγορίας στόχων («counter-force»). Αυτή, εν ευρεία εννοία δεν περιλαμβάνει μόνο τις Ένοπλες Δυνάμεις του εχθρού, με έμφαση τις πυραυλικές εγκαταστάσεις, αλλά επίσης κέντρα διοίκησης και ελέγχου (C2), αποθήκες υλικού, στρατιωτικά αεροδρόμια κ.λπ. Δυστυχώς, όμως, στην Ουκρανία η χρήση ρωσικών βλημάτων έπληξε και πολλούς στόχους της δεύτερης κατηγορίας («counter-value»), προκαλώντας παγκόσμιο αποτροπιασμό. Πολύ σωστά, λοιπόν, επισημάνθηκε ότι τα όρια μεταξύ «counter-force» και «counter-value» στοχοθεσίας των Ρώσων αποδείχθηκαν στην πράξη συγκεχυμένα (blurry).

Τούτο, όμως, δεν είναι και τόσο περίεργο για όσους έχουν εντρυφήσει στο ρωσικό τρόπο διεξαγωγής πολέμου (Russian way of warfare). Ο πολύ μεγάλος καθηγητής Lawrence Freedman, συνόψισε πρόσφατα την σκληρότητά του στο Foreign Affairs: «Στις δεκαετίες μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η Ρωσία δεν εγκατέλειψε ποτέ το μοντέλο του ολοκληρωτικού πολέμου. Αυτό συνέβαινε ακόμη και όταν χρησιμοποιούσε πυρομαχικά ακριβείας» [19]. Ακόμη και το 2019, σημειωτέον, οι Δυτικοί παρατηρητές θα έπρεπε να έχουν αποδώσει την δέουσα προσοχή σε ένα διευκρινιστικό άρθρο επί της ομιλίας Γκεράσιμωφ, του υποστράτηγου Βλαντιμίρ Οστάνκωφ, κορυφαίου θεωρητικού επιστήμονα στην Ακαδημία Στρατιωτικών Επιστημών με τίτλο «Η φύση της σύγχρονης στρατιωτικής σύρραξης και η επίδρασή της στην στρατιωτική στρατηγική». Ο Οστάνκωφ, αφού εκθέτει με ενάργεια τα χαρακτηριστικά των σύγχρονων πολέμων, καταλήγει στο εξής βασικό συμπέρασμα: αφού και οι ΗΠΑ σήμερα αποδίδουν έμφαση στην αποφυγή της εξ επαφής εμπλοκής (non-contact warfare), ανάλογη πρέπει να είναι και η τακτική της Ρωσίας. Στο πλαίσιο αυτό, τα νέα πολυηχητικά όπλα είναι ικανά για πρόκληση «απαράδεκτης ζημίας» και για «τρομοκράτηση» (intimidation). Ο τελευταίος όρος παραπέμπει και σε επιθέσεις εναντίον πόλεων, συνεχίζοντας την παράδοση των τρομερών βομβαρδισμών του Β’ Π.Π. Ο ολοκληρωτικός πόλεμος σε όλο του το μεγαλείο...

Τα δύο βλήματα τα οποία περιγράφουμε εδώ δεν είναι τα μόνα στην Ουκρανία που δύσκολα αναχαιτίζονται: το παλαιό -σε υπηρεσία από το 1962!- KH-22, αερομεταφερόμενο όπως και το Kinzhal, έχει εκτοξευθεί περί τις 230 φορές από βαρέα βομβαρδιστικά. Αυτό το εμβληματικό βλήμα αέρος-επιφανείας, σχεδιασμένο αρχικά με πυρηνική κεφαλή που θα βύθιζε αεροπλανοφόρα, υπέστη τροποποιήσεις (απλή εκρηκτική κεφαλή των 950 κιλών) και έχει σπείρει τον τρόμο ακόμη και σε κατοικημένες περιοχές, χωρίς να έχει καταστεί δυνατόν να αναχαιτιστεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται για έναν γιγάντιο πύραυλο βάρους 6 τόνων με βεληνεκές 460 χιλιόμετρα και μέγιστη ταχύτητα 4 Μαχ, δηλαδή όχι μακρυά από το πολυηχητικό φάσμα. Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε στη μάχη τον Μάιο του 2022, 60 ολόκληρα έτη μετά την είσοδό του σε υπηρεσία! Μερικές από τις πιο φρικώδεις προσβολές πολιτικών στόχων στην σύρραξη, όπως στο εμπορικό κέντρο Κρεμεντσιούκ (27.6.2022) και στην 9όροφη πολυκατοικία στο Ντνίπρο (14.1.2023) έγιναν από αυτό ακριβώς το όπλο, επιβεβαιώνοντας την θεώρηση του Οστάνκωφ περί «τρομοκράτησης».

ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΔΟΓΜΑ

Τα συμβατικά όπλα ακριβείας-μακρού πλήγματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας έχουν βελτιωθεί την τελευταία δεκαετία (ακόμη και πριν την έλευση της πολυηχητικής γενιάς), άρα, θεωρητικά, η εξάρτηση από τα πυρηνικά έχει μειωθεί. Εντούτοις, προτού ακόμη ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, το ερώτημα που διχάζει τους Δυτικούς αναλυτές είναι εάν και κατά πόσον η Ρωσία έχει χαμηλώσει το «πυρηνικό κατώφλι», δηλαδή, με άλλα λόγια, εάν έχει διευρύνει τις περιπτώσεις χρήσης πυρηνικών όπλων (ακόμη και τακτικών) σε σχέση με το ισχύον, από το 2020, πυρηνικό της δόγμα [20]. Αυτό αποκλείει, επί της ουσίας, την «πρώτη χρήση» τέτοιων όπλων, πλην μιας μόνο και απολύτως ακραίας περίπτωσης: όταν πλέον κινδυνεύει, από μια συμβατική επίθεση του εχθρού, η ίδια η υπόσταση του κράτους. Δηλαδή, πυρηνικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση μιας υπαρξιακού μεγέθους απειλής. Αυτή η διακήρυξη είναι συμβατή με τη μειονεκτική θέση της Ρωσίας έναντι του ΝΑΤΟ, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, ως προς τις συμβατικές δυνάμεις.