Η απάντηση στο πρόσφατο άρθρο του Victor Friedman σχετικά με το όνομα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, με τις διευκρινίσεις επί των προβληματικών ισχυρισμών του. Το άρθρο αυτό
δημοσιεύθηκε αρχικά στο foreignaffairs.com
Οι απόψεις υπέρ ή κατά της επαναχάραξης συνόρων της Σερβίας με το Κοσσυφοπέδιο μοιράζονται την υπόθεση ότι οι άνθρωποι στην αμφισβητούμενη περιοχή είναι μέλη αναγνωρισμένων εθνοτικών ομάδων και ότι αυτό που επιθυμούν οι εθνοτικές ομάδες είναι εθνικά κράτη. Εκεί που διαφέρουν είναι στο ότι οι υποστηρικτές ελπίζουν ότι ένα μπισκότο θα είναι αρκετό για να κατευνάσει το θηρίο, ενώ οι αντίπαλοι φοβούνται ότι ένα μπισκότο θα τροφοδοτήσει ακόρεστες ορέξεις και θα αναζωογονήσει το υπόλοιπο θηριοτροφείο.
Η συμφωνία των Πρεσπών προσφέρει μια διέξοδο μέσω πραγματικού συμβιβασμού. Η Δημοκρατία της Μακεδονίας συμπεριλαμβάνει πράγματι μόνο το βόρειο τμήμα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας, όπως έχει οριστεί στους περίπου δύο τελευταίους αιώνες. Έτσι, η αλλαγή του ονόματος σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας είναι γεωγραφικά κατάλληλη, χωρίς να θέτει υπό αμφισβήτηση τα σύγχρονα σύνορα της Ελλάδας.
Ένα πανό μπροστά από το κτήριο του σερβικού κοινοβουλίου στο κέντρο του Βελιγραδίου, στην Σερβία, τον Μάρτιο του 2018. REUTERS/Marko Djurica
Η Συνθήκη της Λωζάννης περικλείει πολλές διατάξεις που στην ουσία αναγνωρίζουν «εκ των υστέρων» προηγούμενες διεθνείς συμφωνίες, αλλά είχαν μείνει ανολοκλήρωτες ή είχαν μονομερή χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, η ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάζεται να νομιμοποιήσει όλες τις διεθνείς πράξεις που της είχαν επιβληθεί στο άμεσο παρελθόν από τις Μεγάλες Δυνάμεις.
Σε περίπτωση αναγνώρισης μακεδονικής εθνοτικής ταυτότητας κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο από την ελληνική πλευρά, οι σλαβόφωνοι της ΠΓΔΜ θα αποτελούν την κύρια, διεθνώς αναγνωρισμένη μακεδονική εθνότητα και οι Μακεδόνες στην Βόρειο Ελλάδα θα συνιστούν την υποδιαίρεση. Πλέον οι Έλληνες θα είναι οι καπηλευτές μιας εθνικής ονομασίας ενός γειτονικού κράτους, σε μια πλήρη αντιστροφή όχι μόνο των πολιτικών, αλλά και των ιστορικών δεδομένων.*
Αν η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας ότι «δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο», βρίσκεται εκτός όποιου σοβαρού πλαισίου συζήτησης, η «πρωτοβουλία» της Τουρκίας να δεσμεύσει με επίσημη NAVTEX τρεις εκτεταμένες περιοχές στο Αιγαίο, για στρατιωτικές ασκήσεις, καθ΄όλη τηn διάρκεια του 2018, βρίσκεται πέρα από κάθε φαντασία.
Οι μαζικές διαδηλώσεις εναντίον ενός συμβιβασμού στην διαμάχη για το όνομα που πρόσφατα έπληξαν την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη δείχνουν ότι το καλοκαίρι θα είναι πολιτικά θερμό.
Το μείζον ζήτημα είναι πως ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή σε συνδυασμό με την επιδείνωση των εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, δεν αφήνουν περιθώρια για μεγάλη αισιοδοξία.
Για τα δυτικά Βαλκάνια, ο πραγματικός κίνδυνος έγκειται στον πολλαπλασιασμό επεισοδίων μικρής κλίμακας, τα οποία θα εξαλείψουν σταδιακά την ειρηνευτική ρύθμιση που τερμάτισε τους πολέμους της δεκαετίας του 1990.