Γαβριήλ Χαρίτος
- previous-disabled
- Page 1of 2
- next
Τα πρόσφατα επεισόδια στην Ιερουσαλήμ προκάλεσαν ηθικά διλήμματα στα στελέχη του αραβικού ισλαμιστικού κόμματος Ράαμ που στηρίζει την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να αποταθούν στο Ιερατικό Συμβούλιο του Ισλαμιστικού Κινήματος του Νοτίου Ισραήλ, στο οποίο υπάγονται. Κι εκείνο έκανε την έκπληξη.
Στις 25/10 εκδηλώθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα στο Σουδάν, μια χώρα που καταβάλει προσπάθειες τα τελευταία χρόνια να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, τον περιφερειακό σουνιτικό παράγοντα, και τον Δυτικό κόσμο εν γένει. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η δήλωση της, ανατραπείσας πλέον, κυβέρνησης εθνικής ενότητας, ότι προτίθεται να εξομαλύνει τις διπλωματικές της σχέσεις με το Ισραήλ, υπογράφοντας την τέταρτη κατά σειρά «Συμφωνία του Αβραάμ». Κατά πόσον η φιλοδυτική πορεία του Σουδάν πρόκειται να συνεχισθεί; Ποιες θα είναι οι περιφερειακές προεκτάσεις που απορρέουν από την παρούσα πολιτική αστάθεια στη συγκεκριμένη αφρικανική χώρα;
Προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσει τις γαλλικές προθέσεις, το Ισραήλ απέφυγε να σχολιάσει την υπογραφή της πρόσφατης στρατιωτικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας. Σε διπλωματικό επίπεδο, η ενδυνάμωση των ελληνογαλλικών σχέσεων είναι σε θέση να ωφελήσει την ισραηλινή επιρροή σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, το Ισραήλ μάλλον προβληματίζεται μήπως εγκλωβισθεί εν μέσω περιφερειακών ανταγωνισμών, εάν η Γαλλία, σε βάθος χρόνου, αποφασίσει να ενισχύσει την στρατιωτική της παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ανανεωμένη παλαιστινιακή παρουσία στον Νότιο Λίβανο θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες μεταξύ του Ισραήλ και της φιλοϊρανικής Χεζμπολάχ. Μέχρι στιγμής, Ισραήλ και Χεζμπολάχ αποφεύγουν να κατονομάσουν ποιες είναι οι παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες που δίνουν το δικό τους παρών στον Νότιο Λίβανο από τον περασμένο Μάιο, με αποκορύφωμα την εκτόξευση ρουκετών κατά του Βορείου Ισραήλ στις 4/8/2021. Η στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ σε συνάρτηση με το χαμηλό προφίλ που διατηρεί η φιλοϊρανική Χεζμπολάχ, θα μπορούσε να αποδειχθεί ως χαριστική βολή για το λιβανικό οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο. Ωστόσο, κάποια λάθη δεν θα πρέπει να επαναληφθούν.
Μακριά από τα φώτα της διεθνούς επικαιρότητας, η φερόμενη ως δολοφονία του 43χρονου Παλαιστίνιου πολιτευτή και ακτιβιστή Νιζάρ Μπανάτ τα ξημερώματα της περασμένης Πέμπτης (24/6) από δυνάμεις ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής, έρχεται ίσως να επισπεύσει τον τερματισμό της θητείας του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς. Ίσως, όμως, και όχι. Ισραήλ, Χαμάς, Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρωπαϊκή Ένωση παρακολουθούν προσεκτικά την λαϊκή οργή στην Δυτική Όχθη, διατηρώντας την σιωπή τους.
Οι βίαιες συμπλοκές μεταξύ Εβραίων και Αράβων νεαρών στην Ιερουσαλήμ απειλούν να προκαλέσουν γενικότερη ανάφλεξη στις σχέσεις Ισραήλ-Παλαιστινίων, με φόντο τον ανταγωνισμό Φατάχ-Χαμάς ενόψει των επερχόμενων παλαιστινιακών βουλευτικών εκλογών της 22ας Μαΐου. Ποιες είναι οι αφορμές και τα πραγματικά αίτια της αναταραχής που βρίσκεται σε εξέλιξη, και τι θα μπορούσε να αναμένεται από το Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, μετά την πρώτη του δημόσια παρέμβαση με αφορμή τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Τους τελευταίους δώδεκα μήνες σημειώνεται παρατεταμένη ένταση ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, με αποκορύφωμα την πρόσφατη έκρηξη στις υπόγειες εγκαταστάσεις του ιρανικού πυρηνικού εργοστασίου του Νατάνζ –μια ενέργεια που αποδίδεται σε κυβερνοεπίθεση των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. Αποκωδικοποιώντας τον πολυεπίπεδο ανταγωνισμό Ιράν-Ισραήλ, αναδεικνύονται ευχερέστερα οι πρόσφατες αφορμές του.
Για το Ιράν, το 2020 άρχισε με την δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί, επικεφαλής της στρατιωτικής παρουσίας της χώρας του στην Συρία -και τελειώνει με την δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέ, ιθύνοντα νου του αμφιλεγόμενου ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Τα δύο αυτά γεγονότα, σε συνάρτηση με τα αλλεπάλληλα πλήγματα που δέχθηκε σε στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο καθ’ όλη την διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ, δεν κατάφεραν να αποσταθεροποιήσουν το ισλαμικό καθεστώς της Τεχεράνης. Δεν είναι καθόλου σίγουρο εάν τελικά το Ιράν κατατάσσεται στην πλευρά των «χαμένων» της φετινής χρονιάς –ένα γεγονός που ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, θα κληθεί σύντομα να αξιολογήσει ώστε να λάβει αποφάσεις.
Ισραήλ και Λίβανος αρχίζουν διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων τους, προκειμένου να προωθήσουν τα ενεργειακά τους συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των συνομιλιών, και επ’ ευκαιρία της επιτυχούς αμερικανικής διαμεσολάβησης, σημειώνονται διπλωματικές ζυμώσεις, τις οποίες Λευκωσία και Αθήνα είναι σκόπιμο να μην αγνοήσουν.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 2020 ανέλαβε καθήκοντα ο νέος Εμίρης του Κουβέιτ, Ναουάφ Αλ-Άχμαντ Αλ-Τζάμπερ Αλ-Σαμπάχ, την στιγμή που οι υπόλοιπες σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου εφαρμόζουν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβάνονται τις περιφερειακές τους συμμαχίες, με επίκεντρο την πρόσφατη αναβάθμιση των σχέσεων και των επαφών τους με το Ισραήλ. Το Κουβέιτ καλείται να προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα, λαμβάνοντας υπόψιν ποικίλες παραμέτρους και διλήμματα.
Με αφορμή πρόσφατες δηλώσεις του Παλαιστίνιου πρέσβυ στην Άγκυρα, τίθεται το ερώτημα εάν Τουρκία και Παλαιστινιακή Αρχή προτίθενται να υπογράψουν διμερή συμφωνία καθορισμού θαλασσίων ζωνών κατά τα πρότυπα του τουρκο-λυβικού συμφώνου. Πόσο βάσιμοι είναι οι προβληματισμοί που εκφράζονται σε Αθήνα και Λευκωσία και ποια κριτήρια είναι απαραίτητο να ληφθούν υπ’ όψιν προκειμένου να αποτιμηθούν ρεαλιστικά οι κινήσεις της παλαιστινιακής πλευράς.
Τις τελευταίες εβδομάδες εκφράζονται εκτιμήσεις στην Ελλάδα ότι ο πάλαι ποτέ άξονας Ισραήλ-Τουρκίας πρόκειται να αναζωογονηθεί. Ωστόσο, αξιολογώντας τις εξελίξεις της πρόσφατης επικαιρότητας, διαφαίνεται η τάση μιας βιαστικής αποτίμησης σημαντικών πτυχών των ισραηλινοτουρκικών σχέσεων. Ενόψει των επικείμενων επισκέψεων στο Ισραήλ του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Κύπριου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη είναι χρήσιμη μια πραγματιστική αποτίμηση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, με αφορμή και την πρόσφατη συμπλήρωση μιας δεκαετίας από το επεισόδιο του Μαβί Μάρμαρα.
Το «πράσινο φως» που έδωσαν οι ΗΠΑ στην Τουρκία να ελέγξει στρατιωτικά την Βόρειο Συρία, αναβαθμίζει τον ρόλο της Άγκυρας στην περιοχή. Μπροστά σε αυτήν την εξέλιξη, και στην πιθανότητα μιας σταδιακής απόσυρσης των ΗΠΑ από τα ποικίλα μεσανατολικά μέτωπα, το Ισραήλ ωθείται να αναζητήσει εναλλακτικούς μηχανισμούς ασφαλείας. Οι απαντήσεις ίσως βρίσκονται στο μακρινό εκείνο καλοκαίρι του 1958, όταν οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας είχαν αναθερμανθεί, και δη εις βάρος των ελληνικών περιφερειακών συμφερόντων. Σήμερα, και μάλιστα υπό τις παρούσες ευμετάβλητες συνθήκες, η τριμερής συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ καλείται να αποδείξει ότι δυσάρεστα περιστατικά του παρελθόντος δεν πρόκειται να επαναληφθούν.
Η υπόθεση του ομαδικού βιασμού στην Αγία Νάπα, που διερευνάται από τις κυπριακές ανακριτικές Αρχές, με ύποπτους δώδεκα Ισραηλινούς νεαρούς τουρίστες, προκάλεσε έντονο προβληματισμό στην ισραηλινή κοινή γνώμη. Ωστόσο, οι πολιτικές και διπλωματικές προεκτάσεις του θλιβερού συμβάντος είναι υπαρκτές και είναι σκόπιμο να αποτιμηθούν.
Οι ισραηλινές βουλευτικές εκλογές της 9ης Απριλίου θα αναδείξουν την κυβέρνηση που θα κληθεί να διαπραγματευθεί το πολυαναμενόμενο σχέδιο Τραμπ. Ωστόσο, καθ’ όλη την μακρά προεκλογική περίοδο, που άρχισε άτυπα από την τελευταία εβδομάδα του 2018, οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας αποφάσισαν να αγνοήσουν τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», δηλαδή το Παλαιστινιακό.
Στις 28 Φεβρουαρίου 2019 και εν μέσω προεκλογικής περιόδου, ανακοινώθηκε το πόρισμα του Νομικού Επιτρόπου του Ισραήλ, ορίζοντας ότι συντρέχουν στο πρόσωπο του πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου αποχρώσες ενδείξεις για διάπραξη αξιόποινων πράξεων σε υποθέσεις διαφθοράς. Πώς αξιολογείται το περιεχόμενο του πορίσματος και οι πολιτικές του προεκτάσεις, ιδίως ενόψει των πρόωρων βουλευτικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν στο Ισραήλ στις 9 Απριλίου 2019;
Με αφορμή την πρόσφατη επαναπροσέγγιση του Ισραήλ με το Τσαντ, το άρθρο εξετάζει την δυναμική που θα μπορούσε να αναπτύξει η υφιστάμενη περιφερειακή συνεργασία της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, ως προς τις προοπτικές των σχέσεων της Αθήνας, της Λευκωσίας με τις αφρικανικές χώρες - δια του Ισραήλ.
Εκατοντάδες απόρρητες εκθέσεις και έγγραφα του ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών έρχονται για πρώτη φορά στο φως, αποκαλύπτοντας τον τρόπο με τον οποίο η ισραηλινή διπλωματία καθόριζε την στάση της ως προς τα πολλά και σημαντικά που διαδραματίζονταν στο «Γειτονικό Νησί» -όπως χαρακτηριστικά αποκαλείται η Κύπρος στην σύγχρονη εβραϊκή δημοσιογραφική γλώσσα.
Είναι σίγουρο πως η αναζήτηση της ασφαλέστερης ενεργειακής οδού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, θα απασχολήσει (και) την επικείμενη τριμερή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Κύπρου, Ν. Κοτζιά και Ν. Χριστοδουλίδη, με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου στις 13 Σεπτεμβρίου 2018.
Στις 6 Μαΐου 2018 πραγματοποιήθηκαν στην Τυνησία οι πρώτες δημοτικές εκλογές μετά την βίαιη ανατροπή του καθεστώτος Μπεν Αλί. Οι ιδεολογικές συναινέσεις και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που υιοθέτησε η κυβέρνηση συνεργασίας του κεντροαριστερού κοσμικού κόμματος Nidaa Tunis και των Ισλαμιστών του κινήματος Αλ-Νάχντα κατάφεραν ακόμα μια φορά να σώσουν την χώρα από τον σκόπελο της πόλωσης, πραγματοποιώντας ένα ακόμα προσεκτικό βήμα προς τον εκδημοκρατισμό της τυνησιακής κοινωνίας. Πολλοί μιλούν για ένα «τυνησιακό θαύμα». Άλλοι πάλι, θεωρούν ότι πρόκειται για μια πρόσθετη παράταση χρόνου έως την αναπόφευκτη σύγκρουση μεταξύ Ισλαμιστών και κοσμικού κράτους.
Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ από τις ΗΠΑ και οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν, ανέδειξαν τις προθέσεις και τις προτεραιότητες των υπόλοιπων παικτών, διεθνών και περιφερειακών, που έχουν τον δικό τους ρόλο στην αραβοϊσραηλινή διένεξη. Το παρόν δοκίμιο εξετάζει το ιστορικό υπόβαθρο του καθεστώτος της διαφιλονικούμενης πόλης, αποτιμά το περιεχόμενο του διαγγέλματος Τραμπ της 6ης Δεκεμβρίου 2017 και επιχειρεί να εκθέσει τους νέους συσχετισμούς που τώρα αρχίζουν να διαμορφώνονται.
Για πρώτη φορά από την έναρξη του εμφυλίου, στις 17.3.2017 το καθεστώς Άσαντ ανταπάντησε στρατιωτικά στους επανειλημμένους ισραηλινούς βομβαρδισμούς κατά στόχων ιρανικού ενδιαφέροντος εντός του συριακού εδάφους. Παρά το ότι η κίνηση αυτή είχε άμεσο αποδέκτη το Ισραήλ, η Δαμασκός στέλνει ποικίλα μηνύματα σε Μόσχα, Ουάσινγκτον και Τεχεράνη.
Αν και η Ιορδανία ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας τον Αύγουστο του 1960, μόλις πριν από λίγες εβδομάδες λειτούργησε για πρώτη φορά ιορδανική πρεσβεία στην Λευκωσία. Η αναβάθμιση των σχέσεων Κύπρου-Ιορδανίας γίνεται με φόντο το φυσικό αέριο της ανατολικής Μεσογείου, την διαφαινόμενη ισραηλινή διεισδυτικότητα στην ιορδανική αγορά ενέργειας, τις στρατηγικές επιλογές των εταιρειών εκμετάλλευσης και εξόρυξης φυσικού αερίου, ως επίσης και την συριακή προσφυγική κρίση. Εν μέσω περιφερειακών ανακατατάξεων, Λευκωσία και Αμμάν διερευνούν προοπτικές συνεργασίας, επιδιώκοντας να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο στις διμερείς σχέσεις τους. Παράλληλα, όμως, καλούνται να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν παγιωμένους συσχετισμούς.
Η προσέγγιση μεταξύ του Ιράν και της Δύσης με αφορμή την από κοινού αντιμετώπιση της εξάπλωσης του Ισλαμικού Κράτους στην Μέση Ανατολή, επισφραγίσθηκε με την υπογραφή της συμφωνίας για τους διεθνείς μηχανισμούς ελέγχου επί του αμφιλεγόμενου πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Αρχιτέκτονας της νέας, δυτικότροπης, προοπτικής του Ιράν είναι η διακυβέρνηση Ομπάμα –στις επιλογές της οποίας καλούνται να εναρμονισθούν όχι μόνο οι μέχρι πρότινος σταθερές γραμμές της Ισλαμικής Επανάστασης, αλλά και οι παραδοσιακοί σύμμαχοι τόσο του Ιράν όσο και των ΗΠΑ στην κινούμενη άμμο της Μέσης Ανατολής.
Μια μοιραία παρτίδα σκάκι μεταξύ των μαχαραγιάδων των πόλεων Κουτς-Μπεχάρ και Ρανγκπούρ το 1711 δημιούργησε ένα από τα πιο δυσεπίλυτα ζητήματα εδαφικής κρατικής κυριαρχίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα πρόβλημα διάρκειας τριών ολόκληρων αιώνων, που βρήκε την οριστική του λύση το καλοκαίρι του 2015. Η διμερής συμφωνία υπεγράφη στις 7 Μαΐου 2015 μεταξύ Ινδίας και Μπανγκλαντές, την στιγμή που ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι ενισχύει ολοένα και περισσότερο την θέση της χώρας του στην ευρύτερη περιοχή της Ινδικής Χερσονήσου.
- previous-disabled
- Page 1of 2
- next